Дэшил Хэммет - Справа Гейтвудаў (на белорусском языке)

• Название: Справа Гейтвудаў (на белорусском языке)
• Автор: Дэшил Хэммет
• Жанр: Детектив

---

О'Гар падрапаў патылiцу i адвярнуўся.

- З акна вiдаць Туiн-Пiкс. Але ж ён вiдаць з сотняў дамоў!

Тым часам Гейтвуд скончыў лаяць тэлефонную службу i, каб звярнуць на сябе нашу ўвагу, застукаў па стале прэс-пап'е.

- А вы хоць што-кольвек даведалiся? - спытаў ён.

- А вы падрыхтавалi грошы? - адказаў я пытаннем на пытанне.

- Не, - адказаў ён. - Рабаваць сябе я нiкому не дам!

Але сказаў ён гэта па iнерцыi, без ранейшай упэўненасцi: пасля размовы з дачкой упартасцi ў яго паменела. Вiдаць, цяпер яму час ад часу пачалi ў галаву прыходзiць думкi i пра бяспеку дачкi.

Тут мы як след на яго нацiснулi, i праз некалькi хвiлiн ён паслаў клерка па грошы.

Потым мы дамовiлiся, што будзем рабiць далей. Тоўд павiнен быў узяць некалькiх палiцэйскiх з упраўлення i прачасаць раён Туiн-Пiкс, хоць, зрэшты, асаблiвай надзеi на поспех у нас не было - надта ж вялiкая тэрыторыя.

Ласку i О'Гару трэба было асцярожна пазначыць дастаўленыя з банка купюры i пасля, стараючыся не прыцягваць да сябе ўвагi, быць як можна блiжэй да Гейтвуда. Мне выпала дзяжурыць у гейтвудскiм асабняку.

Выкрадальнiкi далi зразумець Гейтвуду, што грошы яны хочуць атрымаць па першым патрабаваннi, таму часу на роздум i выпрацоўку контрпланаў у яго не будзе.

Акрамя таго, мы вырашылi, што Гейтвуду трэба звязацца з газетамi i перадаць iм тую iнфармацыю, якая ў яго была, а заадно i аб'яву пра ўзнагароду - дзесяць тысяч даляраў, якую ён прапаноўвае таму, хто паможа злавiць выкрадальнiкаў; усё гэта пойдзе ў друк адразу ж пасля таго, як дачка будзе на волi, - так мы зможам больш аператыўна выкарыстаць прэсу, не падводзячы палоннiцу пад небяспеку.

Пра гэта выкраданне была папярэджана палiцыя ўсiх суседнiх гарадоў: гэта мы зрабiлi яшчэ да таго, як патэлефанавала дачка Гейтвуда i стала вiдавочна, што яе хаваюць у Сан-Францыска.

Вечарам у доме Гейтвуда нiчога выключнага не адбылося. Гаспадар вярнуўся дадому рана; пасля вячэры ён бегаў туды-сюды па сваiм кабiнеце, пiў вiскi i час ад часу пытаўся, цi ўмеем мы, дэтэктывы, рабiць што-небудзь акрамя таго, што сядзець, як iдалы. О'Гар, Ласк i Тоўд дзяжурылi на вулiцы, назiраючы за домам i прылеглым раёнам.

Апоўначы Харвi Гейтвуд пайшоў спаць. Я адмовiўся ад зручнага ложка i ўладкаваўся ў кабiнеце на канапе, побач з тэлефонам - паралельны апарат быў у спальнi Гейтвуда.

А палове трэцяй ранiцы тэлефон зазванiў. Гейтвуд зняў слухаўку. Я слухаў затаiўшы дыханне.

Невядомы гаварыў уладна i груба:

- Гэта Гейтвуд?

- Так.

- Грошы пры табе?

- Так.

Гейтвуд адказваў хрыплым, прыдушаным голасам - я ўяўляў, як усё ў яго сярэдзiне клекатала.

- Малайчына, - пахвалiў яго субяседнiк. - Загарнi iх у паперу i зараз жа выходзь з дому! Пойдзеш да цэнтра па сваiм баку Клей-стрыт. Не бяжы як ашалелы, але i не прыпыняйся. Калi ўсё будзе iсцi нармальна i за табой не з'явiцца хваста, дык яшчэ да набярэжнай да цябе падыдуць. Чалавек падыме да твару насоўку, а потым упусцiць яе на зямлю. Пасля гэтага адразу кладзi скрутак з грашыма на тратуар, паварочвайся i пры дадому. Калi грошы не пазначаныя i ты будзеш цаца, праз гадзiну-другую атрымаеш сваю неацэнную дачку. Ну, а калi пачнеш фокусы, дык... карацей, прачытай яшчэ раз наш лiст. Дайшло?

Гейтвуд прахрыпеў штосьцi сцвярджальнае, i на гэтым размова скончылася.

Я не стаў трацiць час, каб высветлiць, адкуль тэлефанавалi, - напэўна, з тэлефоннай будкi, - i паiмчаўся, пераскокваючы прыступкi, да Гейтвуда.

- Рабiце так, як вам сказалi, i без глупства!

Потым пабег на вулiцу шукаць у перадранiшняй iмгле палiцэйскiх дэтэктываў i iнспектара.

Да iх прыбыло падмацаванне - двое агентаў у цывiльным, напагатове стаялi дзве машыны. Я коратка далажыў сутнасць справы, i мы хутка прыкiнулi план дзеяння.

О'Гар паедзе ў адной машыне па Сакрамента-стрыт, а Тоўд у другой - па Вашынгтон-стрыт. Гэтыя вулiцы iдуць з двух бакоў паралельна Клей-стрыт. Паедуць яны паволi, не абганяючы Гейтвуда i спыняючыся на кожным скрыжаваннi.

Калi праз патрэбны час Гейтвуд не з'явiцца на якiм-небудзь скрыжаваннi, дык яны выедуць на Клей-стрыт i будуць дзейнiчаць па абставiнах.

Ласк мусiў iсцi паперадзе Гейтвуда на адзiн-два кварталы па другiм баку вулiцы i прыкiдвацца п'яным.

Я пайду на адлегласцi за Гейтвудам па тым жа баку вулiцы, што i ён, а за мной на значнай далечынi пойдзе агент, якога далi нам у дапамогу. Другi агент павiнен патэлефанаваць у палiцэйскае ўпраўленне i выклiкаць усiх вольных людзей у раён Клей-стрыт. Яны, вядома, прыедуць толькi на шапачны разбор i, мажлiва, не адразу знойдуць нас, але да ранку яшчэ ўсялякае можа здарыцца.

Наш план не вылучаўся асаблiвай хiтрасцю, бо за час, якi быў у нас, лепшага i не прыдумаеш; галоўнае, не спалохаць таго, хто прыйдзе па грошы. З тэлефоннай размовы дачкi з бацькам вынiкала, што выкрадальнiкi людзi адчайна смелыя, i, пакуль яна заставалася ў iх, нам нельга рызыкаваць, ганяючыся за iмi адкрыта.

Ледзь мы паспелi дамовiцца, як Гейтвуд выйшаў з дому i, засунуўшы рукi ў кiшэнi палiто, пайшоў па вулiцы.

Наперадзе, ледзь бачны, iшоў, пахiстваючыся i мармычучы нешта сабе пад нос, Ласк. Больш на вулiцы нiкога не было. Давялося адпусцiць Гейтвуда на некалькi кварталаў наперад: iнакш я рызыкаваў сутыкнуцца нос у нос з тым, хто прыйдзе па грошы. Адзiн палiцэйскi iшоў следам за мной па другiм баку вулiцы, адстаўшы на паўквартала.

Праз два кварталы мы сустрэлi дзябёлага чалавека ў кацялку. Ён мiнуў Гейтвуда, мяне i знiк за рогам вулiцы.

Прайшлi яшчэ тры кварталы.

Вялiкi чорны аўтамабiль з апушчанымi шторкамi абагнуў нас i паiмчаўся прэч. Магчыма, выкрадальнiкi прынюхвалiся. Не вымаючы рук з кiшэняў плашча, я надрапаў яго нумар у блакноце.

Яшчэ тры кварталы засталiся ззаду.

Нам сустрэўся палiцэйскi, якi, вiдавочна, i не падазраваў, што робiцца ў яго пад носам, а пасля праехала таксi з адным пасажырам. Нумар таксi я запiсаў таксама. На ўсякi выпадак.

Яшчэ чатыры кварталы перада мной маячыў толькi Гейтвуд - Ласка я ўжо не бачыў.

Раптам прама перад носам Гейтвуда з пад'езда выйшаў мужчына i, спынiўшыся на тратуары, пачаў некаму крычаць, каб адчынiлi дзверы.

Мы iшлi далей.

Невядома адкуль на тратуары, за пяцьдзесят футаў ад Гейтвуда з'явiлася жанчына, якая прыцiскала да твару насавую хустачку. Хустачка ўпала на брук.

Гейтвуд спынiўся як укапаны. Я бачыў, як тарганулася яго правая рука, якою ён, вiдавочна, сцiскаў у кiшэнi пiсталет.

Напэўна, не менш як паўхвiлiны ён стаяў не варушачыся. Потым паволi дастаў левую руку з кiшэнi, i прама перад iм на тратуар упаў скрутак з грашыма. Ён рэзка павярнуўся i пайшоў назад.

Жанчына падняла насавую хустачку. потым падбегла да скрутка i, схапiўшы яго, кiнулася да блiжэйшага завулка - на шчасце, ён быў за два крокi адгэтуль. Высокая i сутулая, яна з ног да галавы была апранута ў чорнае.

Праз некалькi хвiлiн яна знiкла ў цёмным завулку. Пакуль Гейтвуд i жанчына стаялi насупраць, мне давялося запаволiць крок, i цяпер я быў далекавата ад таго месца. Як толькi жанчына знiкла з вачэй, я стрымгалоў кiнуўся ў пагоню.

Калi я дабег да вугла, у завулку нiкога не было.

Гэты завулак злучаў Клей-стрыт з паралельнай вулiцай, але я ведаў, што жанчына не магла дабегчы ў другi канец за той час, пакуль я iмчаўся да яго. Зараз я, вядома, растаўсцеў, але квартал-другi яшчэ магу прабегчы з добрым iмпэтам. З абодвух бакоў нема i загадкава на мяне глядзелi дзверы жылых дамоў.

Падышоў шпег, якi iшоў за мной назiркам, пад'ехалi О'Гар i Тоўд, а неўзабаве з'явiўся i Ласк. О'Гар з Тоўдам, не трацячы марна часу, пайшлi прачэсваць суседнiя вулiцы. Ласк i агент у цывiльным занялi месца на скрыжаваннях - кожны трымаў пад наглядам дзве вулiцы з чатырох, якiя, перасякаючыся, утваралi перыметр квартала.

Я прайшоў па завулку, вышукваючы незачыненыя дзверы, расчыненае акно або пажарную лесвiцу, якую магла выкарыстаць злачынка.

Усё дарэмна!

Пад'ехалi О'Гар з падмацаваннем i Гейтвуд.

Гейтвуд задыхаўся ад шаленства.

- Зноў праваронiлi! Вашаму iдыёцкаму агенцтву я не заплачу нi цэнта i пра палiцэйскiх дэтэктываў таксама паклапачуся - у будучым iх будуць пасылаць толькi на пешае патруляванне вулiц!

- Як выглядала жанчына? - спытаў я.

- Не ведаю! Я быў упэўнены, што вы дзесьцi паблiзу i не ўпусцiце яе! Сутулая старая - ва ўсякiм разе, мне так здалося, але твару за вуаллю я не разгледзеў. Не ведаю! А вы ж усе, д'ябал вас бяры, дзе гультайнiчалi? Ну i работнiчкi...

Мне з цяжкасцю ўдалося супакоiць яго i пераканаць вярнуцца дамоў, палiцэйскiя засталiся весцi назiранне. Iх ужо было чатырнаццаць цi пятнаццаць, i цяпер нават муха не праляцiць там незаўважаная.

Я ведаў, што дзяўчынка пасля вызвалення паiмчыцца дамоў, i таму пайшоў з Гейтвудам, каб адразу выцягнуць з яе ўсё, што можна. Калi яна хоць нешта ведае пра сваiх выкрадальнiкаў, мы атрымаем выдатную магчымасць схапiць птушак, пакуль яны не разляцелiся.

Дома Гейтвуд зноў узяўся за вiскi, а я напружана прыслухоўваўся да тэлефона i дзвярнога званка. О'Гар i Тоўд тэлефанавалi праз паўгадзiны - цi няма навiн ад дзяўчынкi.