Лонг - Пастушыная гiсторыя пра Дафнiса i Хлою (на белорусском языке)

• Название: Пастушыная гiсторыя пра Дафнiса i Хлою (на белорусском языке)
• Автор: Лонг
• Жанр: Проза

---

6

Сказаўшы гэта, ён узвiўся, як малады салоўка, на кусты мiрту i, перебiраючыся з галiнкi на галiнку, дабраўся праз лiсце на вяршыню. Я заўважыў крыльцы ў яго за плячыма i мiж крыллем i плячыма невялiкi лук i стрэлы i больш не ўбачыў нi iх, нi яго самога.

"Калi я нездарма дажыў да сiвых валасоў i мой розум не здзяцiнеў ад старасцi, то вы, дзеткi, прысвечаны Эрасу i Эрас дбае пра вас".

7

З вялiкаю асалодаю, нiбы казку, а не праўдзiвае апавяданне, слухалi яны гэта i спыталiся ў яго, што ж такое Эрас, хлопчык цi птушка, i ў чым яго сiла. I Фiлет на гэта сказаў: "Эрас, дзеткi, бог малады, прыгожы, крылаты; таму яго цешыць маладосць, таму за красою ганяецца i душы ўскрыляе. А сiла яго такая, якой i Дзеўс не мае. Ён пануе над стыхiямi, пануе над зоркамi, пануе над такiмi, як сам, багамi; такой улады вы не маеце над сваiмi козамi i авечкамi. Усе кветкi - работа Эраса; гэтыя раслiны - яго стварэнне. З яго волi рэкi цякуць, вятры дзьмуць. Бачыў я быка, распаленага жадобаю, як аваднём уджалены, роў ён; бачыў i казла, поўнага iмпэту да казы, за ёю ўсюды ён бегаў следам. I сам я быў малады i кахаў Амарылiс; i мне яда не была ў галаве, i я пiць не пiў i сон забыў. Душа мая балела, сэрца бiлася, цела трымцела; то я крычаў, нiбы мяне бiлi, то я маўчаў, нiбы мяне ўжо забiлi, то я ў рэкi кiдаўся, нiбы мяне агнём палiлi; я клiкаў Пана на дапамогу, ён жа i сам быў у Пiтыс закаханы; я праслаўляў Эхо, бо яна за мною iмя Амарылiс паўтарала; я свае сiрынгi разбiў, бо яны хоць кароў чаруюць, але Амарылiс не вабяць. I няма ад Эраса анiякiх лекаў - нi ў ядзеннi, нi ў пiценнi, нi ў замоваў гаварэннi, - хiба толькi пацалункi, ды абдымкi, ды голымi адно з адным ляжаць".

8

Пасля гэтых павучанняў Фiлет пакiдае iх, абдораны некалькiмi сырамi i казляняткам, у якога пракiнулiся ўжо рожкi. Астаўшыся на адзiноце i пачуўшы ўпершыню тады iмя Эраса, яны адчулi ў душы нястрымнае каханне, i, вярнуўшыся ўночы ў свае падвор'i, пачалi яны параўноўваць тое, што пачулi, з тым, што самi адчулi: "Закаханыя пакутуюць, i мы таксама. Яны нi на што не зважаюць, i мы даўно таксама. Яны не спяць, i нам цяпер так цярпець даводзiцца. Iм здаецца, што iх палiць агнём, i ў нас агонь палае. Яны хацелi б заўсёды адно аднаго бачыць, i мы таксама молiм, каб хутчэй вярнуўся дзень. Мабыць, гэта каханне, i мы кахаем адно аднаго, не ведаючы, цi гэта каханне i цi кахаюць мяне. Бо чаму ж мы тады пакутуем, чаму шукаем адно аднаго? Фiлет усю праўду сказаў. Гэты хлопчык у садзе прыснiўся некалi нашым бацькам i наказаў, каб мы пасвiлi статкi. А як яго злавiць? Ён малы i ўцячэ. А як ад яго ўцячы? Ён мае крылле i схопiць. У нiмфаў нам трэба шукаць заступнiцтва i дапамогi. Але i Фiлету, калi ён закахаўся ў Амарылiс, Пан не дапамог. Дык, значыць, нам патрэбна звярнуцца да лекаў, якiм ён вучыў нас, - пацалункi, i абдымкi, i голымi класцiся на зямлi. Хоць ужо i холадна, але выцерпiм, цярпеў жа i Фiлет".

9

Такою навукаю была для абаiх гэтая ноч. I калi на другi дзень, выгнаўшы статкi на пашу, яны ўбачылi адно аднаго, то пацалавалiся, чаго нiколi раней не рабiлi, i абнялiся, абвiўшы адно аднаго рукамi; а на трэцiя лекi - раздзеўшыся легчы - было заадважна не толькi для дзяўчыны, але i для маладога казапаса.

I зноў прыйшла ноч без сну з думкамi пра тое, што зрабiлi, i з папрокамi за тое, што ўпусцiлi. "Цалавалiся мы, а карысцi нiякай; абдымалiся мы, а, бадай што, не лепш. I вось легчы разам - адзiныя лекi ад кахання; паспрабуйма i iх; пэўна ў гэтым будзе нешта мацнейшае за пацалунак".

10

Пры такiх думках, як гэта бывае, снiлiся iм i каханне, i пацалункi, i абдымкi; i што яны ўдзень не рабiлi, тое рабiлi ўночы: голыя ляжалi адно каля аднаго. I яшчэ больш натхнёныя падымалiся яны з надыходам дня i са свiстам гналi свае статкi, спяшаючыся да пацалункаў: i, убачыўшы адно аднаго, беглi, усмiхаючыся, насустрач. I, вядома, былi пацалункi, а тады i абдымкi, толькi з трэцiмi лекамi яны марудзiлi, нi Дафнiс не адважваўся сказаць, нi Хлоя не рашалася пачаць, але выпадак i гэта зрабiў.

11

Седзячы адно пры адным каля дубовага пня, ужываючы слодыч пацалункаў, яны прагна аддавалiся раскошы. Абвiвалi адно аднаго рукамi, мацней прыцiскаючыся вуснамi да вуснаў. I калi Дафнiс у такiм абдымку больш парывiста прыцягнуў да сябе сваю Хлою, яна падалася на бок, i ён схiляецца ўслед за ёю, не хочучы згубiць яе пацалунка. I пазнаўшы ў гэтым тое, што бачылi ў сне, яны доўгi час пакоiлiся доле, нiбы звязаныя. Але не ведаючы, што рабiць далей, i ўважаючы гэта за вяршыню раскошы кахання, дарэмна правёўшы большую частку дня ў абдымках, яна рассталiся i пагналi назад свае статкi, злуючыся на ноч. Можа, з часам яны i зрабiлi б што трэба, калi б вось якi рэзрух не ахапiў усе тыя мясцiны.

12

Маладыя багатыя метымненцы, якiя хацелi падчас збору вiнаграду павесялiцца за горадам, падрыхтавалi маленькi карабель, слуг пасадзiлi на вёслы i паплылi ўздоўж мiтыленскiх палёў, што падыходзiлi блiзка да мора. Бо гэтае ўзбярэжжа багатае на добрыя прыстанi, раскошна ўпрыгожанае будынкамi; скрозь купальнi, паркi, гаi: адно стварыла прырода, другое - людское ўмельства; усё цудоўнае для весялосцi. Плывучы ўздоўж берага i прыстаючы то тут, то там, яны весялiлiся, нiкому не чынячы нi найменшага лiха, то лавiлi з надморскай скалы на кручкi, прывязаныя тонкаю лескаю да доўгiх чароцiн, рыбу, што вадзiлася мiж камянёў; то з сабакамi i сеткамi лавiлi зайцоў, якiя ўцякалi ад гаманы ў вiнаграднiках. Выпраўлялiся яшчэ i на птушак, лавiлi ў сiло дзiкiх гусей, качак i дроф, так што апроч забавы яны мелi сеё-тое i на стол. Калi ж яшчэ ў чым была патрэба, бралi ў сялян, плоцячы iм большыя грошы, чым таго цана вымагала. Але трэба былi iм толькi хлеб, вiно ды начлег, бо яны ўважалi неасцярожным з прыходам восенi аставацца на ноч у адкрытым моры; таму, баючыся буры ўначы, яны выцягвалi карабель на бераг.

13

Аднаму селянiну трэба была вяроўка, каб падняць угору камень, якiм прыцiскаюць патаптаны вiнаград, бо старая вяроўка перацерлася, i ён употай прабраўся да мора, падышоў да карабля, якога нiхто не ахоўваў, адвязаў канат, панёс дадому i ўжыў на патрэбу. Назаўтра ранiцаю метымнейскiя дзецюкi пачалi шукаць канат, але нiхто ў крадзяжы не прызнаўся, i яны паплылi далей, палаяўшы трохi гаспадароў; адплыўшы на трыццаць стадый, яны прысталi ў тых мясцiнах, дзе жылi Дафнiс i Хлоя, бо раўнiна выдалася iм прыдатнаю да лову зайцоў. Вяроўкi ў iх цяпер не было, каб ужыць яе як прычальны канат; яны скруцiлi пярэвiтку з доўгiх зялёных лазiн i прывязалi ёю карму карабля да берага. Пасля гэтага, выпусцiўшы сабак высочваць дзiчыну, расставiлi на найбольш прыдатных сцежках сеткi. Сабакi, разбегшыся з моцным гаўканнем, напалохалi коз, i тыя, пакiнуўшы горныя схiлы, прабеглi ладна-такi да мора; не знайшоўшы на марскiм пяску нiчога пагрызцi, адважнейшыя з iх падышлi да карабля i згрызлi зялёную пярэвiтку, якою быў прывязаны карабель.

14

А на моры ўзнялося лёгкае хваляванне, з гор падзьмуў вецер. Хваля, адплываючы, вельмi хутка падхапiла адвязаны карабель i панесла ў адкрытае мора. Як толькi заўважылi гэта метымнейцы, адны з iх пабеглi да мора, другiя сабралi сабак; усе яны ўзнялi такi лямант, што, пачуўшы яго, збеглiся ўсе людзi з наваколля. Але гэта анi не дапамагло, бо вецер падзьмуў з усяе моцы i карабель хутка i нястрымна адносiла плынню. Метымнейцы, страцiўшы нямала дабра, шукалi, хто ж пасвiў коз; i, знайшоўшы Дафнiса, пачалi яго бiць i зрываць з яго адзетак. Адзiн з iх, узяўшы сабачы павадок, загнуў Дафнiсу рукi назад, каб яго звязаць. Але Дафнiс крычаў, як яго бiлi, i малiў сялян аб паратунку, клiчучы найперш Ламана i Дрыяса на дапамогу. I тыя, два дужыя дзяды з моцнымi ад сялянскай работы кулакамi, далi адпор i запатрабавалi справядлiва разабрацца ў тым, што адбылося.

15

А таму, што на гэтым настойвалi i iншыя, то за суддзю прызначаюць Фiлета, валапаса: ён быў найстарэйшы з усiх тут i славiўся сярод вяскоўцаў надзвычайнаю справядлiвасцю. Напачатку метымнейцы выклалi сваю скаргу, ясна i сцiсла, бо за суддзю ж у iх быў валапас: "Мы прыехалi ў гэтыя мясцiны папаляваць на зайцоў. Прывязаўшы карабель зялёнаю лазою, мы пакiнулi яго на беразе, а самi пусцiлi сабак шукаць дзiчыну. Тым часам козы гэтага пастуха, прыйшоўшы да мора, зжыраюць лазу i адпускаюць карабель. Ты ж бачыў, як яго адносiла ў мора, i як ты думаеш, колькi на iм было дабра. Колькi адзення загiнула, а колькi сабачай аздобы, а колькi грошай! Калi б хто меў гэтулькi, мог бы купiць тутэйшыя палi. У абмен за гэта мы настойваем забраць яго паганага пастуха, якi сваiх коз пасе каля мора, нiбы марак".

16

Так выклалi метымнейцы сваю скаргу.

Пасля кухталёў Дафнiс адчуваў сябе пагана, але як убачыў, што Хлоя тут, на ўсё забыўся i так сказаў: "Я сваiх коз пасу добра. Нiколi яшчэ нiводзiн з вяскоўцаў не абвiнавацiў мяне, што мая каза ў яго садзе ласавалася або вiнаградны парастак паламала. А вось гэтыя - сапраўды паганыя лоўчыя, i сабакi iх кепска навучаныя: носячыся шалёна i злосна гаўкаючы, яны маiх коз з гор i пашаў да мора, як ваўкi, сагналi. А козы мае лазу ад'елi? Бо на пяску не было нi травы, нi сунiчнiку, нi чабору. А карабель знiшчылi вецер i мора. Гэта вiна буры, а не коз. А там былi ўборы, грошы? Хто, маючы розум, дасць веры, што карабель з такiм дабром быў прывязаны пярэвiткаю?"