Леонид Панасенко - Уратуйце нашы душы ! (на белорусском языке)

• Название: Уратуйце нашы душы ! (на белорусском языке)
• Автор: Леонид Панасенко
• Жанр: Научная Фантастика

---

Ён шчоўкнуў замком, яшчэ пагойдваючыся ў пяшчотных хвалях сну i шкадуючы, што гэта быў толькi сон.

У калiдоры стаяў марскi афiцэр.

- Мы тонем, - сказаў ён. - Тэрмiнова адзеньце выратавальныя камiзэлькi на сябе i на даму i падымайцеся на палубу, да шлюпак. Прашу як мага хутчэй.

- Вы паслалi сiгнал бяды? - ачмурэла спытаўся Ён, усё яшчэ не развiтваючыся са сном-мрояй i не прымаючы рэальнасцi таго, што адбывалася.

- Вядома, - адказаў афiцэр. - Радыст перадае яго няспынна. Абавязкова адзеньцеся ў цёплае. Прабачце, я мушу iсцi будзiць астатнiх пасажыраў.

Ён пайшоў, не зачынiўшы дзвярэй.

Наш герой дакульгаў да ложка, стаў тармасiць каханую.

- Супакойся. Дай мне паспаць, - слаба адбiвалася Яна, думаючы, напэўна, што Ён зноў дамагаецца кахання.

- Ды прачнiся ты! - закрычаў Ён. - Мы тонем!

Ён змарнаваў добрае паўгадзiны, каб пабудзiць яе i прымусiць адзецца, адзецца самому i нацягнуць жоўтыя выратавальныя камiзэлькi.

- Ты ўсё прыдумаў, скажы?! - жаласна паўтарала Яна, не знаходзячы патрэбных рэчаў. - Любы, скажы, што ты пажартаваў. Ты жартуеш, га? Наш карабель не можа патануць - пра гэта пiсалi ўсе газеты. Навошта гэтыя недарэчныя жарты? Я стамiлася. Я хачу спаць. Паслухай: усё спакойна. Нiхто нiкуды не бяжыць, не чуваць гудка.

У яе словах быў сэнс, i на нейкi момант Ён сам паверыў, што гэта недарэчны жарт дурнога цi п'янага афiцэра. Але нешта iнтуiтыўна падказвала яму не слухаць шалапутнае дзяўчо, а спяшацца, спяшацца з усяе моцы.

Не звяртаючы ўвагi на пратэсты i просьбы каханай, Ён сiлай выцягнуў яе ў калiдор, убачыў там iншых пасажыраў - разгубленых, здзiўленых - i зразумеў: усё гэта - праўда.

На шлюпачнай палубе тоўпiлiся сотнi людзей, навокал стаяў трывожны гоман.

Яго каханая нарэшце паверыла i цiха заплакала. Гэтыя слёзы адразу ж вярнулi Яму здольнасць думаць i дзейнiчаць. Цвярозым позiркам дзелавога чалавека Ён iмгненна вызначыў: калi сюды рынуцца ашалелыя пасажыры трэцяга класа, тых шасцi шлюпак, якiя пакуль яшчэ не спусцiлi на ваду, вядома ж, на ўсiх не хопiць.

Ён рушыў да блiжэйшай, на хаду супакойваючы сваю дзяўчынку, угаворваючы яе не плакаць.

- Кiнь. Нiчога страшнага не будзе. Ну, паплаваем крыху ў шлюпцы. Дробязь! Да нас ужо спяшаюцца на дапамогу.

Iх спынiў афiцэр:

- Толькi жанчыны i дзецi. Пакуль - толькi жанчыны i дзецi.

Яна заплакала яшчэ мацней, павiсла ў яго на шыi.

- Я нiкуды без цябе не пайду!

- Супакойся, любая, - угаворваў Ён яе i цiхенька падштурхоўваў да праходу, зробленага маракамi. - Iдзi! Хутчэй! Я буду побач з табою - вось убачыш.

I Яна паслухалася, божая авечка, як паслухалася тады, у калiдоры офiса.

А Ён, зарыентаваўшыся, тут жа разгарнуў бурную дзейнасць, дапамагаючы афiцэрам i матросам падтрымлiваць парадак пры пасадцы на шлюпкi. Краем вока ён увесь час сачыў за адзiнаццатаю, дзе была яго каханая, трымаўся побач. I калi адзiнаццатая рушыла ў цемру, за борт, Ён са спрытам звера слiзгануў праз матроскi кардон, апякаючы далонi, спусцiўся па канаце на карму шлюпкi i тут жа трапiў у абдымкi сваёй любай. У агульнай мiтуснi, у калейдаскопе асветленых iлюмiнатараў, паблiзу якiх апускалася на ваду шлюпка, яго ўчынак застаўся незаўважаны.

Спатрэбiлiся весляры - i Ён прабiўся скрозь натоўп да вясла. За iм следам у цемры ценем прайшла яго спадарожнiца.

Яны адплывалi ад карабля - ён, велiзарны, ззяў агнямi, а нос яго ўжо крыху асеў, i цяжка было паверыць, што гэты плывучы горад можа хутка пайсцi пад ваду. Сярод галашэнняў, уздыхаў, шэптаў, iстэрычных крыкаў Ён злавiў слова "айсберг" i здзiвiўся: як жа яны не адчулi ўдару ледзяной гары?

I тут Ён успомнiў сваю начную малiтву - i жахнуўся.

- Божа, - прамармытаў Ён, сутаргава працуючы вяслом, - ты ўсё пераблытаў. Дзе востраў, дзе каралавыя рыфы?! За бортам - ледзяная вада. Там смерць - за бортам. Што ты нарабiў, Госпадзi?! Хiба гэтага я ў цябе прасiў?

Шлюпку раптам рэзка гайданула. Каханая, адпусцiўшы на iмгненне яго локаць, ускрыкнула i ўпала ў ваду. Ён кiнуў вясло, скочыў услед за ёю i таксама ўскрыкнуў - апякла ледзяная вада.

Божа! Дзе Яна? Вось! Вось Яна! Вочы заплюшчаныя, але дыхае. Вiдаць, спужалася цi перахапiла дух ад холаду.

- Гэй, дапамажыце! - закрычаў Ён, убачыўшы, што абрысы шлюпкi адыходзяць у ноч. - Падбярыце нас!

У адчаi Ён схапiў каханую за плечы, пачаў трэсцi з усяе моцы.

- Працуй рукамi i нагамi, чуеш! Мы скачанеем у гэтай вадзе! Варушыся!

З карабля данеслася музыка, i Ён падумаў, што звар'яцеў. Не, на шлюпачнай палубе сапраўды вiдаць былi маленькiя постацi аркестрантаў. Гэта яны звар'яцелi: граюць "Блiжэй да цябе, Госпадзi!" Дзiва што!

- Дапамажыце! - зноў закрычаў Ён i папярхнуўся выпадкопай хваляй. Узляцела асвятляльная ракета. У яе прывiдным святле Ён убачыў побач дзесяткi людзей, якiя боўталiся ў ледзяной вадзе. Шлюпкi былi крыху наводдаль.

Падтрымлiваючы галаву каханай, каб не захлынулася, Ён падняў вочы да неба i зашаптаў - горача, умольна, шчыра:

- Уратуй нас, Госпадзi! Ахвярую табе нашыя душы i думкi. Аддам усе грошы, усё жыццё сваё на ўсхваленне тваё. Злiтуйся над намi! Уратуй хаця б яе.

Хваля зноў плюхнула ў твар. Ён ледзьве не захлынуўся. Адкашляўшыся, са слязьмi адчаю на вачах ён гнеўна крыкнуў небу:

- Не чуеш?! Дзе ж ты, каб цябе чорт узяў?!

- Паглядзi на сябе, чалавек. Клiчаш мяне перад смерцю i блюзнерыш.

Голас быў цiхi i бясконца стомлены.

Бог - сухенькi стары, ад якога зыходзiла слабое ззянне - стаў над iмi, абапёршыся на сукаваты кiй. Апрануты ён быў у каляны залатаны плашч, вакол яго лысаватай галавы, быццам нiмб, свяцiлiся рэдкiя i, вiдаць, вельмi лёгкiя сiвыя валасы. Акiянскiя хвалi дакраналiся да крысаў плашча, бо Гасподзь стаяў амаль па каленi ў вадзе.

- Ты ўвесь час клiчаш мяне, сын мой, - звярнуўся Бог да нашага збянтэжанага героя. - Дарэмна. Я не дапамагу табе ў тваёй бядзе.

- Чаму, Божа? Ты ж усемагутны. Хiба табе цяжка?

Бог сумна ўсмiхнуўся.

- Запомнi: не я вас, а вы мяне, людзi, калiсьцi стварылi, вера чалавечая. I пакуль вас, павернутых да мяне душою, было вялiкае мноства, я на самой справе быў усемагутны. Цяпер усё змянiлася. Нiхто нi ў што не верыць. Нi ў мяне, нi ў маiх няшчасных сыноў, якiя падзялiлi святло i цемру, нi ў сябе. Вось i знiкла мая сiла. Паглядзi: мяне ўжо вада не трымае, усе ногi прамачыў, а я ж па ёй акi па сушы павiнен хадзiць. I Хрыстос да вас больш не прыйдзе вы зноў здрадзiлi яму i другi раз забiлi.

- Цябе?! Не трымае?! - уражаны, Ён нават на iмгненне забыўся пра тое, што пагражае яму i яго каханай: сама большае праз гадзiну выратавальныя камiзэлькi будуць трымаць на вадзе два скачанелыя трупы. - Што ж рабiць?

- Каму, сын мой? Вам цi мне?

- Вам. Нам. Усiм нам.

- Выратоўвайце сябе самi, дзецi мае, - сказаў стары i паглядзеў на неба. Самотная зорка пасылала адтуль праменьчык. - Уратуеце свае душы - i я прыйду, я вярнуся. А цяпер бывай, мне ўжо пара вяртацца.

"Няўжо гэта не перадсмяротнае трызненне? - падумаў Ён, ахоплены халодным адчаем i тугою. - Я ж не верыў! Звяртаўся, паўтараў звыклыя словы, абяцаў усё на свеце - i не верыў. Так, на ўсялякi выпадак, бо спужаўся, страцiў надзею. А ён, бач ты, ёсць, але адначасова - яго ўжо як бы i няма... Што ж мы нарабiлi, людзi?! I хто, калi не ён, выратуе нас?! А хто яго выратуе?!"

Бог з натугай выцягнуў з вады спачатку адну нагу, паставiў яе па нябачную прыступку нябачнай лесвiцы, пасля другую, i стаў падымацца: марудна, трымаючыся за зорны праменьчык, увесь час губляючы i з цяжкасцю знаходзячы апору. Вiдаць, i нябесная лесвiца ўжо ледзь-ледзь трымалася.

Чалавек адчуваў пякучы боль i жах.

Забыўшыся на хуткую сваю пагiбель, на каханую, на шлюпкi, якiя трэба вышукваць у марской прасторы, ён у думках з апошняе сiлы дапамагаў Госпаду Богу свайму: падстаўляў плячо, падтрымлiваў, а там, дзе прыступкi нябеснай лесвiцы падгнiлi i абламалiся, не грэбаваў падставiць замест iх далонi свае.

I чым болей ён стараўся, тым мацней - зусiм невядома чаму - налягаў на сваё вясло правы вясляр сёмай шлюпкi, i нос яе iшоў улева, туды, дзе ў цемрадзi гiнулi ў ледзяной вадзе яшчэ не бачныя са шлюпкi людзi.

Пераклала Галiна Шаранговiч