Жорж Сименон - Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)

• Название: Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)
• Автор: Жорж Сименон
• Жанр: Детектив

---

- Паднiмiцеся, паглядзiце.

Ён узрадаваўся, што можа так лёгка дасягнуць мэты.

- Вы не маглi б сказаць нумар яго пакоя?

Парцье завагаўся: госць пацвердзiў здагадку, што ён не прыяцель графа.

- Трыццаць два...

Мэгрэ падняўся, i на яго патыхнула пахам чалавечага жытла i кухнi. У канцы калiдора пакаёўка шпурляла ў кучу брудныя прасцiны, якiя, здавалася, былi яшчэ волкiя ад поту. Ён пастукаў у дзверы нумара. Нiякага адказу.

- Вы да Люсiль? - запыталася здалёк служанка.

- Не, да графа.

- Яго няма дома. Нiкога няма.

- Не ведаеце, дзе я магу яго знайсцi?

Пытанне, мусiць, было настолькi недарэчнае, што Мэгрэ нават не ўдастоiлi адказам.

- А Люсiль?

- Хiба яна не ў "Пеўнiку"?

Мэгрэ зноў выдаў сябе i адразу ж выклiкаў насцярожанасць. Калi ён не ведаў нават, дзе шукаць Люсiль, то што яму тут трэба?

"Пеўнiкам" называлася адна з дзвюх кавярняў на рагу авеню дзю Ваграм. Вялiкiя прасторныя тэрасы. Там сядзела некалькi самотных жанчын, i Мэгрэ ўлавiў пэўную рознiцу памiж гэтымi жанчынамi i тымi, што палявалi на рагу вулiцы Брэй. Меўся яшчэ адзiн гатунак - тыя, што няспешна прагульвалiся да плошчы Этуаль, потым крочылi да плошчы Тэрн, прыпыняючыся ля стракатых вiтрын крамаў, - гэтых кабет лёгка было прыняць за звычайных мяшчанак, што выйшлi на прагулянку.

Ён пашукаў вачыма жанчыну з рубцом на шчацэ. Такой не было. Тады Мэгрэ загаварыў з афiцыянтам.

- Люсiль няма?

Той хуткiм позiркам акiнуў прысутных.

- Сёння я не бачыў яе.

- Як вы думаеце, яна яшчэ прыйдзе? А графа вы таксама не бачылi?

- Я ўжо тры днi не абслугоўваў iх.

Мэгрэ адправiўся на вулiцу Акацый. Гараж па-ранейшаму быў на замку. Шавец з камяком жавальнага тытуню за шчакой таксама паглядзеў на Мэгрэ так, нiбыта ён задаваў выключна недарэчныя пытаннi.

- Здаецца, сёння ранкам яго аўтамабiль выязджаў з гаража.

- Шэры? "Дыён-бутон"?

Для чалавека, якi жаваў тытунь, аўтамабiль ёсць аўтамабiль, ён не глядзеў на марку.

- Не ведаеце, дзе я магу яго знайсцi? - I Мэгрэ здалося, што ў голасе чалавека, якi сядзеў у засенi сваёй майстэранькi, прагучала нават нотка шкадавання:

- Дык, даражэнькi, мая ж справа - чаравiкi ды туфлi...

Мэгрэ вярнуўся на вулiцу Брэй, падняўся наверх, пастукаў у пакой 32, але нiхто не адказаў яму. Тады ён зноў зашпацыраваў ад "Пеўнiка" да плошчы Тэрн, паварачваючы галаву ўслед жанчынам i заглядваючы кожнай у твар у пошуках рубца, пакуль праз гадзiну яго, у рэшце рэшт, не прынялi за клiента, якi нiяк не можа адважыцца на выбар.

Час ад часу яго апаноўвала трывога. Ён папракаў сябе, што толькi дарэмна марнуе тут час, а дзесьцi ў iншым месцы, магчыма, адбываецца нешта вельмi важнае. Ён паабяцаў сабе, як толькi надарыцца вольная хвiлiна, паблукаць ля офiса "Бальтазар", потым упэўнiцца, што Элiз Жандро па-ранейшаму ў "Атэль дзю Луўр", i хоць трошкi паназiраць за тым, што дзеецца на вулiцы Шапталь.

Але што трымала яго тут? Ён бачыў, як самавiтыя мужчыны, апусцiўшы галаву, шмыгалi ў гатэль на вулiцы Брэй - быццам нехта ўтузваў iх туды за нябачную вяроўку. Ён бачыў, як яны выходзiлi, яшчэ болей прысаромленыя, з занепакоенасцю ў позiрках, як яны похапкам адольвалi бязлюдную паласу, што аддзяляла iх ад натоўпу, у якiм яны нарэшце зноў набывалi ранейшую ўпэўненасць. Ён бачыў, як жанчыны на нядоўгi час прапаноўвалi раздзялiць з iмi зняты пакой.

Ён абышоў усе бары. Яму прыйшло ў галаву ўзяць прыклад з флейтыста, i ён заказаў лiманаду, але лiманад яму не спадабаўся, i гадзiн у пяць пасля паўдня ён прыняўся за пiва.

Ва ўсiм квартале з канца ў канец ён натыкаўся на глухую сцяну замоўчвання. Толькi ў пачатку сёмай нехта здзiвiўся, калi ён запытаў пра Дэдэ:

- I на скачках яго няма? А ён што, дамовiўся з вамi сустрэцца?

Люсiль таксама нiдзе не было. У рэшце рэшт, ён падышоў да адной з жанчын, якая здалася яму найбольш згаворлiвай, i запытаў яе пра сяброўку графа.

- Можа, яна ў водпуску?

Ён не адразу зразумеў. Яму рассмяялiся ў твар.

Разоў чатыры ён намерваўся пайсцi адтуль. Ужо нават накiраваўся да метро, спусцiўся на некалькi прыступак, але завагаўся, i вярнуўся.

I вось, калi было ўжо трошкi за палову восьмай, а ён усё хадзiў, разглядваючы прахожых, ягоны позiрк выпадкова адхiлiўся, слiзгануў па спакойнай вулiцы Тыльзiт. Ля тратуара, мiж выстраеных уздоўж яго фiякраў, стаялi карэта шэфа i - проста насупраць Мэгрэ - шэры аўтамабiль, марка i нумар якога так i кiнулiся ў вочы.

Гэта быў аўтамабiль Дэдэ. У iм нiкога не было. На рагу вулiцы перамiнаўся паставы палiцэйскi.

- Я з камiсарыята квартала Сэн-Жорж. Прашу вас, акажыце мне паслугу, калi ласка. Цi не маглi б вы па якой-небудзь прычыне затрымаць уладальнiка гэтага аўтамабiля, калi той вернецца i збярэцца ад'язджаць?

- Вашы дакументы?

Нават палiцэйскiя ў гэтым квартале - i тыя не давяралi яму! Гэта быў час, калi ўсе рэстарацыi i кавярнi былi перапоўнены. Раз Дэдэ няма ў "Пеўнiку", яму нядаўна зноў пацвердзiлi гэта, - то ён, вiдавочна, вячэрае дзесьцi ў iншым месцы. У забiтай людзьмi забягалаўцы, куды Мэгрэ ткнуўся, мiмаходзь кiнулi:

- Дэдэ?.. Не ведаю такога...

Яго не ведалi i ў пiўной, размешчанай непадалёк рэстарацыi "Ваграм".

Двойчы Мэгрэ хадзiў правяраць, цi стаiць шэры аўтамабiль на месцы. У яго нават узнiкла жаданне для пэўнасцi пракалоць шыну сцiзорыкам, але прысутнасць паставога сержанта, якi быў шмат вопытней за яго, стрымала.

I вось ён штурхнуў дзверы ў маленькi iтальянскi рэстаранчык. I задаў сваё нязменнае надаеднае пытанне:

- Вы не бачылi графа?

- Боба?.. Нi ўчора, нi сёння...

- А Дэдэ?

Невялiкая зала, чырвоныя аксамiтныя канапкi. Усё выглядала даволi элегантна. У глыбiнi рэстарацыi невысокая пераборка аддзяляла ад залы невялiкi кабiнет, i Мэгрэ ўбачыў, як у дзвярах яго ўзнiк мужчына ў клятчастым гарнiтуры. У вочы кiнуўся незвычайна яркi колер твару i светлыя валасы, разгорнутыя на прабор.

- У чым справа? - спытаў ён, звяртаючыся не да Мэгрэ, а да гаспадара рэстарацыi, якi стаяў за стойкай.

- Ён пытаецца графа альбо Дэдэ...

Мужчына ў гарнiтуры ў клетку з набiтым ротам i салфеткай у руцэ зрабiў крок уперад. Ён паволi зусiм блiзка падступiў да Мэгрэ i прыняўся спакойна разглядваць яго.

- Ну? - запытаўся ён.

А так як Мэгрэ не ведаў, што сказаць, дадаў:

- Дэдэ - гэта я.

Мэгрэ нарыхтаваў тысячу варыянтаў сваiх паводзiн на выпадак, калi ён, нарэшце, апынецца ў прысутнасцi гэтага чалавека, але цяпер ён раптам вырашыў весцi сябе зусiм па-новаму.

- Я толькi ўчора прыехаў, - няўклюдна прамовiў ён.

- Адкуль?

- З Лiёна. Я жыву ў Лiёне.

- Вось як? Цiкава!

- Я шукаю аднаго майго сябра, таварыша па вучобе...

- Ну, у такiм выпадку гэта напэўна не я.

- Гэта граф д'Ансеваль... Боб...

- Вось як!

Дэдэ не ўсмiхнуўся. Ён прыцмокнуў, задумаўся.

- I дзе вы шукалi Боба?

- Ды ўсюды. У гатэлi яго не аказалася.

- Ну, вядома, ён жа даў вам адрас гатэля, яшчэ калi вы вучылiся ў калежы!

- Мне даў яго адзiн наш агульны знаёмы.

Дэдэ падаў ледзь прыкметны знак бармэну.

- Ну што ж! Раз вы сябар Боба, прашу вас выпiць з намi чарку. У нас сёння якраз маленькая сямейная ўрачыстасць.

I ён знакам запрасiў яго ў кабiнет. Стол быў ужо накрыты. У срэбным вядзерцы ў лёдзе халадала шампанскае. Паблiсквалi фужэры, жанчына ў чорным сядзела, узлокцiўшыся на стол, мужчына з перабiтым носам i бычынымi вачыма павольна падняўся i застыў у позе баксёра, што прыгатаваўся да раўнда.

- Гэта Альберт, наш школьны таварыш.

I Дэдэ паглядзеў на Альберта тым жа дзiўным позiркам, як i на гаспадара. Ён не ўзнiмаў голасу, па-ранейшаму не ўсмiхаўся, i, аднак, усё гэта нагадвала нейкi страшнаваты фарс.

- Люсiль - жонка Боба.

Мэгрэ ўбачыў рубец на вельмi прыгожым, вельмi выразным твары, i калi ён паклонам павiтаўся з ёю, слёзы блiснулi на вейках маладой жанчыны. Люсiль паспешлiва выцерла iх насоўкай.

- Не звяртайце ўвагi. У яе надоечы памёр папа. Вось i разбаўляе шампанскае слязьмi. Ангелiно! Фужэр i прыбор!

Было нешта дзiўна-трывожнае ў гэтай лядзянай прыязнасцi з затоенай у ёй пагрозай. Мэгрэ азiрнуўся, i яму стала абсалютна ясна, што выйсцi адсюль ён зможа толькi з дазволу невысокага мужчыны ў клятчастым гарнiтуры.

- Вы, значыць, прыехалi з Лiёна, каб сустрэцца са сваiм даўнiм прыяцелем Бобам?

- Не толькi дзеля гэтага. У мяне справы ў Парыжы. I вось адзiн з маiх сяброў сказаў, што i Боб тут. Я даўно згубiў яго сляды.

- Даўно, значыцца! Ну што ж! За ваша здароўе... Сябры нашых сяброў - нашы сябры. Пi, Люсiль!

Яна падпарадкавалася, падняла фужэр, але рука яе дрыжала, тонкае шкло дзынькала аб зубы.

- Сёння пасля поўдня яна атрымала тэлеграму. Памёр бацька! Дык дагэтуль нiяк не супакоiцца. Пакажы тэлеграму, Люсiль.

Яна здзiўлена паглядзела на яго.

- Пакажы васпану...

Яна пакорпалася ў сумачцы.

- Здаецца, я забыла яе ў нумары.

- Вы любiце макароны? Гаспадар гатуе iх для нас па спецыяльнаму рэцэпту. Дарэчы, як вас завуць?

- Жуль.

- Прыгожае iмя Жуль. Хораша гучыць. Ну, старына Жуль, дык пра што гэта мы гаварылi?