Жорж Сименон - Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)

• Название: Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)
• Автор: Жорж Сименон
• Жанр: Детектив

---

Хай сабе ён, Мэгрэ, злуе, а калi што якое, то можна будзе сцвердзiць, што ад удару па галаве ў яго, беднага, цяпер проста не ўсе дома.

Ён ускочыў у папутны аўтобус i застаўся стаяць на пляцоўцы, насуплена ўдыхаючы пах мокрага сабакi, якi зыходзiў ад плашча. Яму стала душна. А можа, ён трошкi тэмпературыў?

Дабраўшыся да вулiцы Шапталь, ён ледзьве не павярнуў назад, прыгадаўшы Памэля, гаспадара "Старога Кальвадоса", якi таксама глядзеў на яго з паблажлiвасцю.

Хто ведае, можа, усе яны маюць рацыю? У рэшце рэшт, можа, ён проста перабольшыў свае магчымасцi, можа, ён абсалютна няздатны да прафесii палiцэйскага?

Аднак як слаўна адчуваў бы ён сябе, калi б яму развязалi рукi i ён давёў справу да канца! У гэтым доме, за якiм Мэгрэ назiраў з вулiцы, не засталося б нiводнага невядомага яму куточка, нiводнага невядомага яму насельнiка - i ўсё стала б яму ясна, ён раскусiў бы iх усiх, ад нябожчыка старога Бальтазара да Лiзы Жандро i Луi.

Тое, што адбылося ў ноч з 15 на 16, якраз не самае iстотнае, бо гэта ўсяго толькi завяршальны этап. Калi б ён выведаў думкi кожнага, яму было б няцяжка выявiць праўду, тое, што прывяло да развязкi.

Але гэты дом, як i дом на авеню дзю Буа, - крэпасць з замкнёнымi для яго дзвярыма. Па самай нязначнай трывозе да яе адсюль спяшалiся на помач. Дэдэ неспадзявана набiраў у рот вады, а Люсiль пакутлiва працiвiлася жаданню адпомсцiць за свайго Боба.

Ён злавiў сябе на тым, што на хаду размаўляў сам з сабою, пацепаўся плячыма i рэзка штурхнуў дзверы ў рэстаранчык.

Жустэн стаяў ля стойкi з чаркай у руцэ. Ён нiбыта падмянiў Мэгрэ пры сустрэчы з Памэлем. Апошнi не выказаў анiякага здзiўлення, убачыўшы новага клiента.

- I мне гэтага ж, - загадаў Мэгрэ.

Дзверы былi расчынены насцеж. Лiвень сцiхаў, праз рэдкую дажджавую сетку ззяла сонца. Маставая блiшчала, адчувалася, што яна хутка прасохне.

- Я так i думаў, што вы яшчэ завiтаеце сюды, - сказаў гаспадар. - Мяне толькi дзiвiць, што вы не разам з тымi ветрагонамi.

Мэгрэ рэзка павярнуўся да Жустэна Мiнара, якi не рашуча памуляўся, але ж усё прамовiў:

- У доме людна. Наехалi з паўгадзiны таму.

Машын на вулiцы не было. Значыць, госцi прыбылi на рамiзнiках.

- Хто?

- Не ведаю, але, па-мойму, судзейскiя. Там i нейкi белабароды месье, i малады службовец. Можа, пракурор з сакратаром?

Сутаргава сцiскаючы чарку, Мэгрэ запытаў:

- Яшчэ хто?

- Бог iх ведае. Мне не даводзiлася сустракацца з гэтымi людзьмi.

Жустэн з далiкатнасцю казаў не тое, што думаў.

- Калегi вашы, - буркнуў Памэль. - Не з камiсарыята. З Набярэжнай. Я пазнаў аднаго.

Бедны Мiнар! Ён не ведаў, куды падзець вочы. Выходзiла так, нiбыта Мiнар i яго падвёў пад дурнога хату. Мiнар быў перакананы, што менавiта Мэгрэ вядзе следства - флейтыст са шчырай душой памагаў яму.

I вось, аказваецца, Мэгрэ нiчога не варты, яго нават не папярэдзiлi, што збiраюцца рабiць.

Яшчэ раз ён ледзь стрымаўся, каб не вярнуцца дадому, у ярасцi скласцi заяву аб адстаўцы i легчы ў пасцель. Галава яго гарэла, ажно расколвалася ад шчымлiвага, таргатлiвага болю. Гаспадар трымаў пляшку кальвадосу. Мэгрэ кiўнуў галавой, каб налiваў.

Напляваць! Яго абышлi па ўсiх швах. Яны маюць рацыю. Ён усяго толькi харыст!

- Жэрмена таксама там, - прамармытаў Мiнар. - Я заўважыў яе ў акне.

Чорт бы iх забраў! I яна таксама. Ну што ж, усё натуральна. Яна, магчыма, не дужа вялiкага розуму, затое, як усе жанчыны, мае нюх. Скемiла, што стала не на тым баку, на якiм трэба, што Мэгрэ са сваiм флейтыстам усяго толькi пешкi ў чужой гульнi.

- Я пайду туды! - вырашыў ён раптам i паставiў чарку на стойку.

Ён так баяўся перадумаць, што ледзь не подбегам перасек вулiцу. Апынуўшыся ля брамы, убачыў двух мужчын, якiя капалi зямлю ў садзе. Злева, ля дзвярэй, што вялi ў хол, стаяў дзяжурны iнспектар.

- Я супрацоўнiк квартальнага камiсарыята, - прадставiўся Мэгрэ.

- Трэба пачакаць.

- Чаго?

- Пакуль там яны закончаць.

- Але ж я вёў расследаванне!

- Магчыма. Аднак так мне загадалi, старына.

Яшчэ адзiн з Набярэжнай Арфеўр!

"Калi мне самому калi-небудзь давядзецца служыць у Вышукной, - падумаў Мэгрэ, забываючыся пра свой цвёрды намер пакiнуць палiцыю, - клянуся, што нiколi не буду выказваць пагарды да небаракаў з камiсарыята!"

- I пракурор тут?

- Усе тут.

- Мой камiсар таксама?

- Я не ведаю яго. Як ён выглядае?

- У шэрым гарнiтуры. Высокi, хударлявы, з тонкiмi светлымi вусiкамi.

- Не бачыў.

- Хто прыехаў з Набярэжнай?

- Камiсар Барадэ.

Мусiць, той Барадэ, пра якога найчасцей пiсалi ў газетах. Гэты чалавек са старанна паголеным тварам швейцара, з маленькiмi дапытлiвымi вочкамi, якiя вечна глядзелi некуды ўбок, у вачах Мэгрэ быў, бадай, самай значнай асобай у свеце.

- Што шукаюць у садзе?

- Труп.

Палiцэйскi не дужа ахвотна адказваў на пытаннi, рабiў гэта толькi як бы з паблажлiвасцi.

- Рышар Жандро дома?

- Якi ён?

- Смуглявы, з доўгiм крывым носам.

- Ёсць такi.

Значыць, Жандро альбо не пайшоў, як звычайна, у свой офiс, альбо паспешлiва вярнуўся адтуль.

У гэты момант ля дома спынiўся фiякр. З яго выскачыла дзяўчына, таропка рушыла да дзвярэй, ля якiх перагаворвалiся Мэгрэ i iнспектар.

- Мадэмуазель Жандро, - холадна, ледзь разнiмаючы вусны, прадставiлася яна.

Iнспектар услужлiва расчынiў перад ёю дзверы.

- Так загадана, - даверлiва прызнаўся ён Мэгрэ.

- Яе чакалi?

- Мяне проста папярэдзiлi, каб я прапусцiў яе.

- Вы бачылi дварэцкага?

- Менавiта яго якраз i дапытваюць зараз. Вы ў курсе справы?

- Збольшага, - адказаў Мэгрэ.

- Як вiдно, мярзотны тыпус.

- Хто?

- Ды той, каго прыкончыў слуга.

Мэгрэ ўтаропiўся на свайго субяседнiка, разявiўшы рот ад здзiўлення.

- Вы ўпэўнены?

- У чым?

- Што Луi...

- Ведаеце, я нават не знаю, хто такi Луi. Я чуў толькi абрыўкi размовы. Адзiнае, што я ведаю, - не дапускаць тут людской зборнi.

Адзiн з далакопаў, якi, вiдаць, таксама быў з палiцыi, падышоў да параднага; той, хто застаўся ў садзе, быў, мусiць, камердынер. У першага рукi былi запэцканы, на чаравiкi таксама налiплi камякi зямлi, твар выказваў грэблiвасць i агiду.

- Лепш бы не бачыць! - на хаду прагаварыў ён.

Яму адчынiлi дзверы, i ён знiк у доме. За той мiг, пакуль дзверы былi прыадчынены, Мэгрэ паспеў заўважыць Элiз Жандро i яе брата, якiя стаялi ў холе i размаўлялi. Астатнiя, з пракуратуры, вiдаць, знаходзiлiся ў адным з салонаў. Дзверы туды былi зачынены.

- У вас тут прызначана спатканне, цi што? - запытаўся палiцэйскi ў Мэгрэ, якi ад нецярплiвасцi не мог стаяць на месцы.

- I сам не ведаю.

У яго нават выступiлi слёзы на вачах. Яшчэ нiколi не апынаўся ён у гэткiм прынiжэннi.

- Па-мойму, яны больш за ўсё баяцца журналiстаў. З-за гэтага i перасцярог столькi. Самае смешнае, што ўсе мы п'ем каву "Бальтазар". Вось ужо не думаў, што аднойчы...

З дому, вiдаць, часта некуды званiлi - да iх раз-пораз даносiлiся тэлефонныя званкi, адбоi.

- Калi вас паслаў ваш камiсар, то я магу пайсцi сказаць iм, што вы чакаеце.

- Не варта турбавацца.

Iнспектар пацiснуў плячыма. I зусiм збiўся з тропу, калi пабачыў, што Мэгрэ глытае пiлюлю.

- Вам нядобра?

- Вы не ведаеце, як усё гэта пачалося?

- Што пачалося?

- Вы былi сёння на Набярэжнай Арфеўр?

- Быў. Якраз збiраўся на аблаву ў квартале Лявiет. Камiсар Барадэ дапытваў аднаго тыпа.

- Невысокi, у клятчастым гарнiтуры?

- Так. Арол-хлопец.

- Барадэ званiў камiсару?

- Не. Яго выклiкаў да сябе галоўны. На той час мне нават прыйшлося пасцерагчы хлопца. Блазен. Папрасiў цыгарэту, а ў мяне якраз не было.

- А потым?

- Калi месье Барадэ вярнуўся, то на хвiлю яшчэ раз зачынiўся з тым субчыкам у клятчастым гарнiтуры, а нам загадаў быць напагатове.

- Каму?

- Ну, з опергрупы. Нас было трое, апрача камiсара. Двое iншых зараз у доме. Гэты, што капаў, - Барор, месяц назад быў паранены пры арышце аднаго паляка з вулiцы Каленкур.

Кожнае вымаўленае iнспектарам слова ўваскрашала ва ўяўленнi Мэгрэ пакой iнспектароў на Набярэжнай Арфеўр, прыязную ўладнасць Барадэ, якi ўсiх сваiх падначаленых называў "хлопчыкамi".

Чаму яны гэтак абышлiся з iм? Хiба ён дапусцiў якi промах? Хiба ён сам не справiўся б тут? Хiба сам ён не быў гранiчна шчыры?

Камiсар Лё Брэ, развiтаўшыся з iм на бульвары Рышар-Ленуар, пакiнуў яго ва ўпэўненасцi, што яму прадстаўлена поўная свабода дзеяння. А сам кiнуўся на Набярэжную Арфеўр! А пасля, мажлiва, явiўся яшчэ i сюды?

- Адным словам, абвiнавачваецца дварэцкi?

- Калi я правiльна зразумеў. Ва ўсякiм выпадку, мурло ў яго гнюснае.

- Анiчога ўжо не разумею.

- Вы яшчэ намагаецеся нешта зразумець?

Гэта быў, бадай, першы сапраўдны ўрок сцiпласцi, пададзены Мэгрэ. Iнспектар быў шмат старэй за яго. Яму, вiдаць, перавалiла за трыццаць. Ён валодаў тым спакоем, той абыякавасцю, што ўласцiва людзям, якiя шмат пабачылi на сваiм вяку. Ён нетаропка папыхваў люлькай, нават не спрабуючы падслухаць, што адбывалася ў доме.

Ва ўсякiм выпадку, гэта куды лепш, чым аблава на ўчастку Лявiет. Бог ведае, колькi часу яна забрала б...