Міхась Кацюшэнка - Прызнанне левага крайняга

• Название: Прызнанне левага крайняга
• Автор: Міхась Кацюшэнка
• Жанр: Прочая старинная литература
• Год: 0101

---

Гэтыя думкі (і яшчэ многія іншыя) не давалі спакою, мяняліся, збіваліся, ад іх цяжэла галава, трывожна рабілася на душы. У той вечар пасля цяжкога матча ў мяне нават не было сіл дацягнуцца да ложка, ад стомленасці адступілі звычайныя думкі, якія пастаянна круціліся ў галаве. Я заснуў у крэсле ля відэамагнітафона. Тэлефонныя званкі здаліся мне далёкімі пазыўнымі таямнічай радыёстанцыі. Некалькі разоў яны змаўкалі, узнікалі зноў, але я так і не мог адкрыць вочы. Нарэшце я дацягнуўся рукой да трубкі і пачуў голас Васільева:

— Што з табой здарылася? Званю мінут пятнаццаць...

— Прабачце, Вадзім Міхайлавіч. Нешта падобнае на летаргічны сон.

— Спадзяюся, ты прачнуўся.

— Вы ж разбудзілі.

— Дык вось збірайся і тэрмінова прыязджай да мяне. Ёсць непрыемная вестка. Але прашу цябе не хвалявацца.

— Што здарылася?

— Я ўжо сказаў — збірайся і не пазней чым праз паўгадзіны каб быў у мяне.

Я не марудзячы кінуўся да машыны. Няўжо стары? Я ехаў да Васільева і гнаў ад сябе страшную думку.

Я падняўся на восьмы паверх, дзе жыў Васільеў. Бягом — не мог дачакацца ліфта. Ён сустрэў мяне ля дзвярэй, жорсткім тонам загадаў распрануцца, запрасіў у пакой.

— Здарылася тое, чаго я не чакаў.

— Што-небудзь са старым?

— Памёр. Але гэта не ўсё. Ягоныя родзічы, а сярод іх аказаўся сярэдняга памеру начальнік, пачалі высвятляць усе абставіны гэтай справы. У міліцыі ім растлумачылі, што трагічная сітуацыя адбылася па віне старога. Але яны не супакоіліся...

Ен, відаць, заўважыў, як я ўвесь сцяўся.

— Ты не хвалюйся. Гэтым справе не дапаможаш. Трэба нам разам думаць, як жыць далей...

Я цяжка апусціўся ў крэсла. Васільеў пачаў расказваць, што родзічы старога (у гэты момант перада мной зноў з’явіліся ягоныя вочы) пачалі высвятляць, хто збіў іх бацьку і дзядулю, міліцыя колькі магла не выдавала мяне, тлумачачы, што ўсё адбылося па віне старога і футбаліст Паўловіч ні ў чым не вінаваты. Тады яны пабеглі ў бальніцу ў пошуках акта медыцынскай экспертызы. Акта экспертызы не аказалася. Паводле слоў Васільева гэта сапраўдны козыр у іхніх руках.

— А толькі што мне пазваніў родзіч старога, той самы начальнiк сярэдняга памеру, ён патрабуе сапраўднага расследавання абставін няшчаснага выпадку і ўжо напісаў пісьмы ў некалькі газет.

— Усё ясна... Прабачце, Вадзім Міхайлавіч, што гэтак падвёў вас. Я ж і на самой справе вінаваты. Нічога не зменіш...

Ён ускочыў з крэсла:

— Што ты вярзеш?! Калі б не твая сітуацыя, я не стаў бы ўмешвацца. Відаць, ты мяне дрэнна ведаеш... Да таго ж стары на самой справе вінаваты. Які д’ябал вымусіў яго выбягаць не з таго боку... А пра словы: «Я вінаваты» пастарайся забыць назаўсёды. Вакол цябе шмат людзей, у іх могуць быць таксама непрыемнасці. Усе яны сцвярджаюць, што ты быў абсалютпа цвярозы, таму экспертыза і не адбылася. У тым ліку міліцыянер-інспектар... Так што не ўсё згублена. Думаю, усё скончыцца нармальна. Але ты павінен трымацца, не расслабляцца ні на міг...

— Добра, буду трымацца,— сказаў я.— Але ўсё роўна я вінаваты, і ад гэтага мне не пазбавіцца.

Я выйшаў ад Васільева, сеў за руль машыны і падумаў, куды б мне паехаць? Я ўявіў сваю пустую кватэру і вырашыў — толькі не да сябе. Неўпрыцям пад’ехаў да Юркавага дома. Ён са здзіўленнем паглядзеў на мяне.

— Стары, ды на табе няма твару...

— Не толькі твару,— уздыхнуў я.

Я зайшоў у пакой, абвeшаны карцінамі (Юрка набываў іх дзе толькі мог), сеў за стол.

— Есці хочаш?

Я адмоўна махнуў рукой.

— Якая там яда? Жыць не хочацца.

— Ды кінь ты. Яшчэ малады, вось і кідаешся гэткімі словамі. А наогул ты не падабаешся мне апошнім часам.

— Не толькі табе...

— Давай з’ездзім куды-небудзь. У мяне таксама кепскі настрой. Думаю, гэта апошні мой сезон. Васільеў пачаў неяк дзіўна паглядаць на мяне... Я ведаю ягоны позірк. Выкінуць куды-небудзь у першую лігу. У лепшым выпадку. А што потым?!

— Нас усіх гэта чакае.

— Вядома, чакае, але табе лёгка разважаць. У цябе наперадзе ўсё жыццё, футбольнае ў тым ліку...

Я злосна зарагатаў. Падумаць толькі, «наперадзе ўсё жыццё». Калі б толькі ён мог здагадацца пра мой стан!

— Давай памаўчым. У душу быццам наплявалі...

— Ты ўсё з-за Веры?

— Каб толькі з-за яе! Ёсць яшчэ некаторыя абставіны. Але, павер, мне не хочацца пра гэта ўспамінаць.

Юрка ўзняў рукі ўгару:

— Прабач, я больш не буду. Сам не люблю, калі лезуць некуды ў самую сярэдзіну з непатрэбнымі пытаннямі. Дык што, паедзем?

— Куды?

— Пасядзім дзе-небудзь, надвор'е гэтаму, на мой погляд, спрыяе.

— Толькі не ў рэстаран. Не магу сёння бачыць нікога. Адчуваеш сябе як на арэне цырка.

— Ёсць яшчэ некалькі дамоў, дзе нас прымуць як самых дарагіх гасцей. Тым больш некалькі дзён не будзе матчаў. Часу адпачыць хопіць.

— Піць не хочацца... Нават падумаць пра пітво не магу.

— А ты нічога не думай. Не хочаш — не пі. А жаночая кампанія табе не пашкодзіць.

— Добра, паехалі. Не магу адзін сядзець дома.

— Ты за рулём?

— За рулём.

— Ну, нічога, машыну можна будзе пакінуць да заўтра.

Хутка мы анынуліся на вуліцы Хо Шы Міна, у кватэры Юркавага сябра Сяргея Дагурава. Я і раней чуў ад Булдыкі пра яго як пра вядомага балетнага адміністратара. У кватэры, абстаўленай у арабскім стылі (Дагураў доўгі час працаваў у Егіпце), гучала музыка, сядзелі па розных кутках госці. Сярод іх — некалькі танклявых маладых дзяўчат. Дагураў абвясціў, што да яго на агеньчык зазірнулі лепшыя прадстаўнікі футбола, гэта прыемна асабліва сёння, пасля прыгожых перамог дынамаўскай каманды, у чым, паводле ягоных слоў, была немалая наша заслуга: мая і Юркі. У мяне ў руках аказаўся бакал з нейкім кактэйлем, але ад аднаго толькі паху мяне ледзь не пачало ванітаваць. Я паставіў яго на стол. Успомнілася бальніца, пытанне ўрача: «Вы выпівалі?»

Да мяне падышла дзяўчына з доўгімі нагамі. Усе быццам з часопіса мод.

— Ведаеце, тут так сумна. Усё адны і тыя ж размовы. Надакучыла. Добра, што ёсць свежыя людзі... Якія, спадзяюся, любяць патанцаваць, а не толькі сядзець і піць.

— Я наогул не п’ю,— адказаў я.

— Цікава,— здзівілася яна.— Першы раз у жыцці сустракаю падобнага чалавека.

Мы танцавалі з ёй некалькі танцаў запар, потым мяне адазваў Юрка, шапнуў, што я дарэмна звярнуў увагу на даўганогую, у яе даўняя, трывалая сувязь з гаспадаром кватэры, той звярнуў увагу, што я не адыходжу ад ягонай пасіі, яму гэта не падабаецца, ёсць жа яшчэ дзве, не горшыя. Я паслаў Юрку да д’ябла, сказаў, што мяне наогул ніхто тут не цікавіць, інакш і быць не можа, у мяне не той настрой, а дзяўчына (я нават не ведаў яе імя) сама мяне выбрала.

Я ўзяў цыгарэту, выйшаў на балкон, закурыў. У твар прыемна ўдарылі пругкія струмені халоднага паветра.

Раптам я адчуў дотык рукі на сваім плячы. Перада мной стаяла дзяўчына.

— Тут холадна, ты не змерзнеш?..

— Я б з задавальненнем апынуўся цяпер сярод белага снегу...

— У цябе кепскі настрой?

Можна надумаць, табе шкада мяне?

Яна адказала спакойна:

— Шкада. I яшчэ. У цябе адзінага ў нашай камнаніі чалавечы твар. Калі хочаш, паедзем адсюль разам.

Я пагладзіў яе па валасах.

— Дзякуй, але ты мне не дапаможаш. Я паеду адзін.

— Куды?

— Сам не ведаю.

Незаўважаным выслізнуў з кватэры. 3 палёгкай ускочыў у машыну і ўявіць сабе не мог, што ніколі больш у жыцці не ўбачу Юркі. Не ўбачу жывога.

Назаўтра ў тэлефоннай трубцы я пачуў глухі (быццам нежывы) голас Васільева:

— Ты бачыў учора Булдыку?

— Бачыў.

Ён уздыхнуў і адпусціў моцнае слова.

— Адно за другім... Проста нейкі жах. Дык вось, яго больш няма.

Нешта скаланулася ў тым баку, дзе сэрца.

— Прабачце, як няма?

— Вельмі проста. Не тэлефошіая размова. Прыязджай на «Дынама». Збярэцца ўся каманда.

— Што здарылася?

— Усё. Я сказаў ясна — не патэлефоне.

Навошта я сеў у той момант за руль машыны?! Мне здавалася, я не даеду да стадыёна. У вачах мільгацелі дамы, прахожыя, я ледзь бачыў колер на святлафорах. Што магло здарыцца з ім? Бойка? Але ж кампанія там была вельмі прыстойная. Так мне ва ўсялякім выпадку здалося, ды і Юрка нармалыіы, спакойны чалавек, які пражыў немалое жыццё, і, нягледзячы на гарачы характар, не палез бы абы-куды. Званок Васільева здаваўся мне не больш чым памылкай. Можа, мне трэба было застацца там, нічога не здарылася б...

Калі я прыехаў, усе нашы былі ў зборы. Васільеў нервова хадзіў па трэнерскай. Вочы пачырванелі, твар — счарнелы.

— Дык ты бачыў яго ўчора?— спытаў Васільеў.

— Бачыў. У адной кампаніі, мы разам зайшлі туды, але я прабыў літаральна некалькі мінут і паехаў дамоў.

Тут ён паглядзеў на мяне з недаверам, але толькі на адно імгненне.

— Ага... А потым усё і здарылася. Ён пайшоў адтуль з адной дзяўчынай. Выклікалі ліфт, дзверы расчыніліся, але ліфт не прыйшоў... Ён, відаць, стаяў спіной да дзвярэй і не бачыў, куды ступіў... Дзяўчына следам за ім. Восьмы паверх... Мне пазванілі раніцой. Вось і ўсё...