Авторские права

Павел Ляхновіч - Суюнбай

Здесь можно скачать бесплатно "Павел Ляхновіч - Суюнбай" в формате fb2, epub, txt, doc, pdf. Жанр: Прочая старинная литература, год 0101. Так же Вы можете читать книгу онлайн без регистрации и SMS на сайте LibFox.Ru (ЛибФокс) или прочесть описание и ознакомиться с отзывами.
Рейтинг:
Название:
Суюнбай
Издательство:
неизвестно
Год:
0101
ISBN:
нет данных
Скачать:

99Пожалуйста дождитесь своей очереди, идёт подготовка вашей ссылки для скачивания...

Скачивание начинается... Если скачивание не началось автоматически, пожалуйста нажмите на эту ссылку.

Вы автор?
Жалоба
Все книги на сайте размещаются его пользователями. Приносим свои глубочайшие извинения, если Ваша книга была опубликована без Вашего на то согласия.
Напишите нам, и мы в срочном порядке примем меры.

Как получить книгу?
Оплатили, но не знаете что делать дальше? Инструкция.

Описание книги "Суюнбай"

Описание и краткое содержание "Суюнбай" читать бесплатно онлайн.








Павел ЛЯХНОВІЧ


СУЮНБАЙ


Аповед-згадка


О, недасяжная простым смяротным мудрасць князёў-цароў-генсекаў-прэзідэнтаў і іншых правадыроў! І заўсёды яны, богаабраныя (а як жа!), выдумляюць адно і тое ж! Варта чалавеку вылупіцца на свет з хобацікам там, унізе, як ён ужо ваеннабавязаны. “Свяшчэнны абавязак”! I вязуць небараку з Паміра ў Хібіны, з Чукоцкай паўвыспы на Кольскую, з Берасця ў Магадан. Каб было цяжэй ухіліцца ад абавязку шляхам дзёру да матулі. О, глыбіня і прадбачлівасць!

Я разглядаю папаўненне - у экіпажы не хапае дванаццаці чалавек, а далі толькі аднаго, антрацыт іх маму! Папаўненне, распаранае маршам сярод сопак ад штаба да “зоны” - адгароджанага кавалка берага з плавучымі пірсамі, дзе прытулілася і нашае “жалеза” - чамусьці нагадвае мне карціну “Зноў двойка”. “Чамусьці” - гэта таму, што я ўжо карціну не памятаю, але гэты азіяцік у шапцы на два памеры большай, у шынялі, нібыта знятым са сталічнага бронзавага Фелікса, са шчылінкамі-вочкамі, чырвонымі шчокамі і вінаватай добразычлівай усмешкай выцягвае з маёй падсвядомасці менавіта гэтую “..двойку”.

“Усмешка, здаецца, не такая ўжо і вінаватая... Хутчэй хітрая”, - думаю я і пытаю:

- Ты хто па спецыяльнасці, сынку? - “сынку” ўсяго гадоў на сем-восем маладзей за мяне.

Той перастае ўсміхацца, ставіць на палубу рэчавы мяшок, скідвае шапку, цярэ чорны спружыністы вожык над нізкім ілбом і пад рогат матросаў, што стоўпіліся ля рубкі дзяжурнага паглядзець на “духа”, заяўляе:

- Я... э-э-э... кыргыз!

- Стырнавы-сігнальшчык ён, ташшч камандзір, - удакладняе памочнік, - Ташмаматаў Суюнбай, з Севераморскай вучэбкі, адукацыя сярэдняя спецыяльная, настаўнік пачатковых класаў.

Зразумела. Памочнік мой - ён адначасова і штурман. Судна нашае больш у базе стаіць, чым мора каламуціць, таму з усіх вакансій найбольш “маслапупы” неабходныя. Эх, трэба было за папаўненнем камандзіра БЧ-5 паслаць! Той бы - хай са скандалам - электрыка ці матарыста б вычапіў. Але позна ўжо... Сам вінаваты.

***

На экіпажы жартуюць, што Суюнбай у час службы забыўся на кіргізскую мову, а расейскую так і не засвоіў. Насамрэч з расейскай цяжкавата. На другі дзень пасля з’яўлення яго на экіпажы, пабіўся з калегам, на паўгода старэйшым, з Гаспаранам. Той яго “бл..ддзю нярускай” абазваў. Суюнбай зразумеў толькі, што яго абражаюць, і кінуўся на абарону годнасці. Я пачуў з каюты тупанне ног на верхняй пляцоўцы трапу, падняўся, а там мае стырнавыя тузаюцца. Каюся, прыйшлося ў час “міратворчай аперацыі” даць па патыліцы Гаспарану, бо нават у прысутнасці камандзіра пырхаўся, гарачы армянскі нораў дэманстраваў. I з сэрцам вымаўляў нешта па-свойму, можа, лаяўся. А ў кіргізіка нават у гэтым стрэсавым выпадку не знікла з твару ўсмешка.

Каб не даць развіцца канфлікту і трымаць матроса “на вачах”, я прызначыў Суюнбаю дадатковыя абавязкі - зрабіў веставым кают-кампаніі.

***

- Ташшш камндыр, абэд накрты, - дакладвае Суюнбай, прапускаючы траціну галосных. - На пршае... - тут ён напружваецца, чырванее, хмурыць бровы. Спрабуе ўзгадаць цяжкое слова “боршч”. Я цярпліва чакаю. Разглядаю, як барацьба з непаслухмянай памяццю сцірае ягоную заўсёдную ўсмешку. Суюнбай змагаецца-змагаецца, потым робіць левай рукою - правая “ля вуха” - лёгкі ўзмах, які, відаць азначае капітуляцыю, і выракчана выдыхае: - ...суп! На другое. - зноў унутраная барацьба, зноў той самы ўзмах, - сека!

Вось так заўсёды: на першае - суп, на другое - нейкая сека. “Няўжо нельга спытаць у кока і запомніць назву некалькіх страваў - “боршч”, “юшка”, “катлеты з рыбы”, “катлеты з мяса”?” - злую я. - “I што за “сека”?”

У адказ Суюнбай зацята маўчыць.

“Секай”, як потым выявілася, ён называў усе крупяныя гарніры. Відаць, запомніў назву “сечка” - дробныя крупы з сечанай пшаніцы.

***

Дзеля паляпшэння харчавання ў экіпажы “працуе” няштатнае фармаванне - трое матросаў ловяць пасля адбою рыбу. З борта або з прычала. Снасць - вялізны болт на тоўстай жылцы ў якасці грузіла, а вышэй пара­тройка павадкоў з рыбалоўнымі гачкамі. У якасці прынады выкарыстоўваюцца мідзіі, якія тоўстым пластом абляпляюць падводныя часткі нашых плавучых пірсаў. Жылка трымаецца на пальцы. Удар - падсечка, яшчэ ўдар - яшчэ падсечка. Траска, або сайда клюе звычайна як звар’яцелая. За пару гадзінаў тройка налоўлівае трыццаць-сорак кілаграмаў. Потым кок ператварае ўлоў у катлеты, або тэфтэлі. Або так смажыць.

...Пасля “супу” Суюнбай прыносіць на талерцы крыху “секі” і здаравенную, што далонь у злодзея, рыбную катлеціну. М-м! Смачна! Трэба будзе неяк кока адзначыць.

- Суюнбай! У цябе запасной катлеты няма?

- Нэ зрзумэў!?

- Ну, яшчэ катлета ёсць? Дабаўка?

- Дабк. э-э. ёсць!

- Дык давай!

Борздзенька слізгае ў буфетную, праз пару імгненняў выскоквае з новай катлетай у лапцы. Хляпае яе на талерку перада мной: “Смачна есці!” - за суседнім сталом захіхікалі памочнік з механікам. Сапраўды, неяк нешляхетна абслужыў.

- Суюнбай, так падаюць жончынай маме, ды і то, калі яна загасцілася.

- Э-э... нэ зрзумэў!?

- Ну што тут незразумелага?! Ежу трэба падаваць на талерцы, а не ў мурзатай руцэ. I не на ўжыванай талерцы, а на чыстай!

- А-а! Зрзумэў! - з малпіным спрытам выхоплівае з-пад відэльца катлету. Знікае ў праёме дзвярэй. Узнікае. У правай руцэ па-ранейшаму мая катлета, у левай - чыстая талерка. Набліжаецца. “Хляп” на талерку, і мне пад нос: “Смачна есці!” Механік з памочнікам душацца, стрымліваючы смех. Ну што ты будзеш рабіць?

***

...На гадзінніку даўно за поўнач, але над сопкамі ляніва сунецца сонца, яно ў гэтых краях улетку не заходзіць. Дурныя крыкі чаек-бургамістраў. Яны вялізныя, мне здаецца - з беларускую хатнюю гусь. Кажуць, адным ударам дзюбы забіваюць пацука. (А і пацукі тут - ого-го!) А яшчэ - глытаюць рыбіну на два кілаграмы, сам бачыў. Рыбіна ўся не змяшчаецца, і птушка плавае з разяўленай дзюбаю, з якой тырчыць рыбін хвост. Ваенморы клічуць іх “бакланамі”. I слоўца гэтае, “баклан”, у прымяненні да чалавека з’яўляецца абразай. Нешта накшталт “пацука” ў цывільным асяродку. Бакланы. Пацукі. Сумна. Карабель на прывязі, а ўсё роўна прыходзіцца сядзець на “жалезе” тыднямі. “Дзе напісана, што ў вас павінен быць выхадны?”

Мне нешта не спіцца, я на юце, разглядаю даўно абрыдлы пейзаж. Ах, як хочацца замест гэтых гранітных сопак, парослых чэзлымі бярозкамі, любавацца хваёвым гаем. А замест шэрай вады ў губе - азёрамі Паазер’я!

Дын-дын-дын - нехта тапоча па жалезнай палубе. Хто гэта бегае сярод “ночы”? З-за кармавой надбудовы выскачыў Суюнбай. З тэрмометрам у руках.

- Ты чаго бегаеш? Чаму не спіш?

- Ташш старшына другой стацці Салаўёў загадаў замераць тэмпературу паветра.

Салаўёў гэта камандзір аддзялення стырнавых-сігнальшчыкаў.

- Тэ-эк. Добра, замераць. А навошта бегаеш?

- Ташш старшына другой стацці загадаў замераць ва ўсіх кропках верхняй палубы!

- Угм. Ну - замераў? А зараз ідзі спаць, Салаўёву даложыш, што я загадаў.

Раніцою, пасля пад’ёму сцяга памочнік выклікае з шыхта Салаўёва і ўручае яму тэрмометр: “А замерай-тка, галуб, тэмпературу паветра. Ды ва ўсіх кропках верхняй палубы, і мосціка”. Экіпаж рагоча.

***

На “мой параход”, які радзіма даверыла камандаваць, даглядаць і берагчы, пасялілі адмірала. Ну не адмірала, а контр-адмірала, бо “адмірал” - гэта тры “павукі” на пагонах, а ў нашага толькі адзін... Прыехаў з Масквы з праверкай нечага там, за ім бегаюць нашы штабныя, і запісваюць заўвагі. Праверыць, заўважыць непарадкі, за іх адпясочаць камдыва, той камандзіраў караблёў, яны - камандзіраў баявых часцей, і гэтак далей. Пасля гэтага ўсе будуць тыя заўвагі ліквідоўваць. Праз колькі гадоў на пытанне: “Што ты рабіў на флоце?” кожнаму ваенмору можна будзе зусім шчыра адказваць: “Ліквідоўваў заўвагі”.

Чарговы праверачны дзень скончыўся, і адмірал у кают-кампаніі. На завяршэнне вячэры Суюнбай ставіць перад флатаводцам шклянку гарбаты. У падстаўцы з мельхіёру, у гэткіх падаюць гарбату праваднікі вагонаў. Адмірал самавіта сёрбае, і самавітасць адразу некуды дзяецца - вада для гарбаты толькі што бурна каляхавала ў электрападагравальніку. Гэта такі бліскучы, вялізны, на два вядры, з нержавейкі паралелепіпед, замацаваны ў буфетнай на пераборцы.

- А-а! Веставы! - плюецца гарбатай адмірал. - Тэрарыст! Вораг! Боўдзіла! Што ты мне даў? Гэта ж кіпень! Камандзір! Што - цяжка падрыхтаваць прыстойнага веставога? Веставы! Гэта не гарбата, гэта дыверсія! Хуценька - дупу ў жменю! - мне нармальнай гарбаты. Не гарачай! I не халоднай! Ну, басмач, ангідрыт-т яго!..

Суюнбай кідаецца ў буфетную. Награвальнік булькае і вібрыруе на пераборцы. Дзе яму ўзяць халоднай? Рэакцыя імгненная: вылівае тры шклянкі на стол - ён таксама, як і награвальнік, з нержавейкі, ды яшчэ з бартамі, каб посуд не вылятаў у час гайданкі - потым анучкай прамакае імгненна астылую гарбату, і выкручвае ў шклянку. Раз-два-тры! Шклянка поўная. Выходзіць у кают-кампанію, ставіць перад адміралам. Той недаверліва дзьме, адсёрбвае, і задаволена бурчыць:


На Facebook В Твиттере В Instagram В Одноклассниках Мы Вконтакте
Подписывайтесь на наши страницы в социальных сетях.
Будьте в курсе последних книжных новинок, комментируйте, обсуждайте. Мы ждём Вас!

Похожие книги на "Суюнбай"

Книги похожие на "Суюнбай" читать онлайн или скачать бесплатно полные версии.


Понравилась книга? Оставьте Ваш комментарий, поделитесь впечатлениями или расскажите друзьям

Все книги автора Павел Ляхновіч

Павел Ляхновіч - все книги автора в одном месте на сайте онлайн библиотеки LibFox.

Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.

Отзывы о "Павел Ляхновіч - Суюнбай"

Отзывы читателей о книге "Суюнбай", комментарии и мнения людей о произведении.

А что Вы думаете о книге? Оставьте Ваш отзыв.