Адам Глебус - Дамавiкамерон (на белорусском языке)

• Название: Дамавiкамерон (на белорусском языке)
• Автор: Адам Глебус
• Жанр: Русская классическая проза

---

- Ты з твару змянiўся... Можа што здарылася, а я i не ведаю? Можа, хто памёр?

- Нiхто не памёр, а шкада, лепш бы ён здох.

- Хто? - здзiвiўся цiкаўны знаёмец.

- Хто-хто? Конь у палiто! Вось хто. Сядзi пi.

- Ты перабраў. Можа, табе i пiць не трэба? Га?

- Добра-добра, налiвай. Вып'ем - раскажу. Мужчыны выпiлi па поўнай чарцы.

- Бяда ў мяне. Тыдзень таму саджуся ранiцай у свой "опель", i такое адчуванне, што на iм чужы паездзiў. Ты ж ведаеш, як я да свайго "опеля" стаўлюся, як да жонкi, а то й лепш. I не хаваю гэтага. Лялька ў мяне была, а не машына, а тут бачу - брудная i бензiну ледзь-ледзь да запраўкi даехаць засталося. Хто? Што? Невядома. Можа, падалося, думаю. I думаў так да наступнай ранiцы, бо запiсаў паказчык на спiдометры, а назаўтра ранiцай там тры сотнi новых, не маiх кiламетраў. Што рабiць? Не ведаю! Колькi нi пiльнаваў злодзея, не ўпiльнаваў. Толькi аднаго разу бачыў падазронага тыпуса ў доўгiм палiтоне ды з кавенькаю. Я было да яго iсцi, а ён за рог. Пакуль я за рог дома забег, там нiкога няма, як скрозь зямлю правалiўся. Што цяпер рабiць? "Опеля" шкада. Гэта ж машына, да яе падыход адпаведны патрабуецца, а не так - сеў, паехаў.

- Не сумуй. Давай нальём, i скажу, што трэба рабiць з канём у палiто.

Мужчыны звонка чокнулiся i выпiлi.

- Ты толькi не думай, што я чакануты, - пачаў знаёмец. - Бо гэта Дваравiк катаецца на тваiм "опелi".

- Ды мне хай сам чорт, абы ты навучыў, як гада ад машыны адагнаць.

Знаёмец навучыў мужчыну, як адагнаць Дваравiка. Той выслухаў, падзякаваў i сышоў з бара.

Дома ён узяў парафiнавую (бо васковай не было) свечку, сярнiчкi ды папяровы абразок. Паўночы мужчына праляжаў на падлозе свайго любiмага "опеля". Ён ужо нават пачаў пацiху клясцi знаёмца з ягонай навукай, калi пачуў, як асцярожна адчыняюцца "опелевы" дзверцы. Мужчына раптам забыўся на ўсё доўгае навучанне i замест таго, каб запалiць свечку i асветленым абразком напужаць Дваравiка, схапiў таго за горла. I гэта было памылкаю, бо ўдар жахлiвага цяжару забраў свядомасць. Дваравiк не толькi збiў гаспадара дагледжанай машыны, а i саму яе знявечыў - кавенькаю разбiў ветравое шкло, нажом папрапорваў колы, пабiў фары, парэзаў крэслы, сапсаваў радыё, раструшчыў карбюратар, папарываў шлангi, вылiў на зямлю масла i бензiн растрыбушыў "опель" за ўсю, як кажуць, мазуту.

Мужчына, як толькi ачомаўся, адразу заявiў у пастарунак, але злачынцу колькi нi шукалi, а так i не знайшлi. Так што рапараваўся "опель" за кошт гаспадара.

Больш той машыны нiхто не чапаў, таму можна сказаць, што спраўдзiлiся словы знаёмца, якi сказаў: "А Дваравiк катаецца толькi на новых, дагледжаных, блiскучых, што тыя лялькi, машынах..."

XXXVII. СПЯВАЧКА

У Спявачкi быў слабы голас. Яна мела фiласофскую адукацыю i густ. Выкшталцонасць дапамагала выбiраць тэксты песень, а густ маскаваў слабiну вакальных даных. Таму Спявачка даволi паспяхова запiсвала кампазiцыi на радыё. Музыку яна прыдумвала сама, а вось iграць запрашала музыкаў з рок-гуртоў i кансерваторыi.

Музыкаў прыходзiла шмат - хто пайграць, хто паслухаць, а хто i папiць гарбаты. На адной з рэпетыцый адбылася сварка. Спявачка не пагадзiлася з партыяй, што прапаноўвала вiяланчэлiстка. А тая, не - каб саступiць, пачала ўпiрацца i настойваць на сваiм варыянце. На бок вiяланчэлiсткi стала яшчэ i скрыпачка. Тады Спявачка папрасiла iх пайсцi з кватэры. Калi вiяланчэлiстка са скрыпачкай сыходзiлi, дык нагадалi ўсiм, што ў Спявачкi слабы голас. I яшчэ запэўнiлi, што больш рэпецiраваць i запiсвацца на радыё ў такой падвязцы яны не будуць. Спявачка таксама нагаварыла шмат рознага на музыкантак, пакуль тыя чакалi лiфта.

Музычны крытык, якi тым часам пiў гарбату, вырашыў суцешыць пакрыўджаную. Ён дастаў з валiзкi дый паставiў на стол бутэльку вiна. Спявачка i крытык выпiлi партвейн. Яна супакоiлася, а ён узбудзiўся, бо захацеў перайсцi ад тэарэтычнага суцяшэння да практычнага. Крытык пагладзiў сваё зарослае рыжай шчэццю падбароддзе i сказаў:

- У цябе выдатны густ.

- У мяне слабы i не пастаўлены голас, - сумна вымавiла Спявачка.

- У цябе выбiтная пастава i доўгiя ногi, ты цудоўна выглядаеш на сцэне.

- А ў жыццi я выглядаю блага? - iранiчна пацiкавiлася яна.

- Калi ты побач, дык ногi мне падабаюцца ўдвая больш, чым на сцэне...

- А што табе падабаецца ў маiх нагах? - Спявачка пасунула спаднiцу i агалiла каленi.

Крытык укленчыў каля спяваччынага крэсла i зашаптаў:

- Мне падабаецца ўсё, што вышэй калень.

- Табе падабаюцца сцёгны? - удакладнiла жанчына.

- Сцёгны i... - крытык пацалаваў спяваччына сцягно каля самага краю ўзнятае спаднiцы.

- Якi ты колкi! Чаму ты не пагалiўся?

Крытыкавы вушы пачырванелi, i ён пачаў апраўдвацца:

- У iнтэрнаце другi дзень няма гарачай вады.

Раптам застракатаў дзвярны званок. Спявачка абсунула спаднiцу i пабегла адчыняць. Крытык падняўся з калень i сеў за стол. Ягоны няголены твар азмрочвала расчараванне. У кватэру ўляцела запыханая круглавокая жанчына менеджэр Спявачкi.

- Ты прагнала скрыпачку i вiяланчэлiстку?! Яны патэлефанавалi i заявiлi, што не будуць выступаць з табой. Я месяц шукала iх, а ты парэпецiравала тыдзень i прагнала. Нават са мной не параiлася. Дзе я новых знайду? - прагаварыла менеджэр на адным дыханнi.

- Яны ўпартыя, тупыя i няздатныя да iмправiзацыi, - упэўнена баранiлася Спявачка.

- У цябе ўсе тупыя i няздатныя нi на што. Але я табе дарую...

- Што ты даруеш? Хiба я нешта кепскае зрабiла?

- Праз тыдзень запiс, дзе мы возьмем музыкаў?

- Ты прынесла выпiць? - уклiнiўся ў спрэчку музычны крытык.

- Як ты здагадаўся? - здзiвiлася менеджэр.

- Убачыў у тваiх круглых вачах, - крытык падышоў да менеджэра, запусцiў руку ў яе валiзку i дастаў пляшку гарэлкi, не раўнуючы, як чараўнiк дастае труса з цылiндра.

- Рыльца тырчала, - Спявачка сапсавала фокус.

Менеджэр, крытык i Спявачка пiлi да дзвюх гадзiн ночы. Бо як скончылася пiтво, дык крытык схадзiў на таксовы прыпынак i прынёс яшчэ. Нарэшце Спявачка сказала, што хоча пайсцi легчы. Музычны крытык шырока пазяхнуў i таксама выказаў жаданне паспаць. Менеджэр нiчога не казала, адно хiтнула галавою ў знак згоды. Леглi на канапе ўтраiх - менеджэр каля сцяны, крытык пасярэдзiне, а Спявачка ўладкавалася з краю.

- Не люблю мужчын, - гучна прашаптала менеджэр.

- I я не люблю, - азвалася Спявачка.

Музычны крытык хацеў быў сказаць, што i ён не любiць мужчын, але змаўчаў.

Спявачка выцягнула з-пад коўдры руку i пачала пяшчотна лашчыць валасы менеджэра. Крытык ляжаў нерухома i не ведаў, што казаць i што рабiць. Тым часам менеджэр прытулiлася да яго ўсiм целам, але толькi дзеля таго, каб зручней было лашчыць Спявачку.

- Можна палашчыць твой нос? - спыталася Спявачка ў менеджэра.

- Вядома. Табе падабаецца мой нос?

- I нос, i вочы, i спiна, i грудзi... Але я не магу дацягнуцца з-за гэтага крытыкана.

Музычны крытык скiнуў з сябе жаночыя рукi i злез з канапы.

- Вычварэнкi, мачалкi, лесбiянкi, iдыёткi... - мармытаў ён.

- Пайшоў прэч! - надзiва цвяроза крыкнула Спявачка.

Крытык запалiў святло i пачаў апранацца. Жанчыны селi на канапе. Спяваччына рука ляжала памiж сцёгнаў менеджэра.

- Можа, i яго дарма выганяю? - пацiкавiлася Спявачка ў сваёй партнёркi.

- Ты ўсё правiльна робiш, i я цябе люблю.

Музычны крытык гучна ляснуў дзвярыма.

Ён крочыў па пустых вулiцах i абдумваў зласлiвы артыкул пра Спявачку. Крытык меў музычную адукацыю i абсалютны слых. Таму ён быў перакананы, што мае права напiсаць пра слабы вакал. А ў падтэксце ён вырашыў адзначыць лесбiянскiя схiльнасцi так званай зоркi сучаснай сцэны. Крытыку давялося доўга грукаць у замкнёныя iнтэрнацкiя дзверы, якiя так i не адчынiлiся. Тады ён намерыўся залезцi ў свой пакой на пятым паверсе па балконах. Ён лез, як лазiў шмат разоў з балкона на балкон, i думаў пра артыкул.

Калi б ён сарваўся i ўпаў на асфальт, дык апошнiя словы былi б такiя: "У Спявачкi слабы голас!"

Бо менавiта так пачынаўся ягоны зласлiвы артыкул: у Спявачкi...

XXXVIII. ЭКСКУРСАНТКА

Гiд правёў групу ў двор Мiрскага замка. Экскурсанты вышнуравалiся паўколам. Гiд пачаў дундзiць завучаны тэкст пра каштоўнасць старажытнага помнiка дойлiдства. Нават iнтанацыйная амплiтуда i акцэнтацыi ў гiдавым дундзеннi былi завучаныя. Адна з экскурсантак адышла ад групы i праз незачыненыя дзверы апынулася ў велiзарнай залi. Экскурсантка азiрнулася, а потым хуценька пашыбавала праз усю залю да цёмнага прагалу ў сцяне.

Замак стаяў на рэстаўрацыi, якая цягнулася больш за дзесяцiгоддзе, i па стану помнiка было вiдаць, што да заканчэння яшчэ далёка.

Праз прагал Экскурсантка трапiла ў невялiкi пакой без вокнаў, з яго - у доўгi калiдор, на якi выходзiла шмат дзвярэй. Тут яна спынiлася, нiбыта выбiрала, у якi бок лепш пайсцi. Выбар спынiўся на сходах у самым канцы калiдора. Засыпаныя друзам сходы вывелi на другi паверх, у прасторную залю з растрыбушаным камiнам. Па залi гулялi скразнякi - Экскурсантка знiзала плячыма, яе пачала бiць дрыготка. Раптам яна схапiлася за жывот i скурчылася, нiбыта лялька, зламаная напалам. Трымаючыся сцяны, Экскурсантка прасунулася з камiннае залi ў невялiчкi светлы пакой, дзе спешкам зрабiла тое, што называюць малой i вялiкай патрэбамi. Замест гiгiенiчных сурвэтак яна скарыстала навюткую насоўку. Экскурсантка таропка ўсцягнула майткi i калготкi, аправiла спаднiцу, зiрнула на зробленае, уздыхнула з палёгкаю i пакiнула светлы пакой. З кожным крокам да Экскурсанткi вяртаўся яе заўсёды ўпэўнены i разам з тым крышачку меланхалiчны выгляд.