Адам Глебус - Дамавiкамерон (на белорусском языке)

• Название: Дамавiкамерон (на белорусском языке)
• Автор: Адам Глебус
• Жанр: Русская классическая проза

---

- Стой! - загад, як стрэл, паляцеў у тунель.

Дзяўчыну скаланула, як ад удару токам.

- Будзеш крычаць, перарэжу горла, - Гвалтаўнiк паднёс нож да збялелых дзявочых вуснаў.

- Пайшлi! - ён пацягнуў дзяўчыну да сябе.

Яны iшлi ўздоўж высокага насыпу. Безаконныя сцены складоў ды парканы з калючым дротам цягнулiся з другога боку. Гвалтаўнiк спынiўся толькi каля моста праз сонную начную Свiслач.

Дзяўчына трымцела ад сполаху i гiдкасцi, калi ён зрываў з яе сукенку. Яна падпарадкоўвалася Гвалтаўнiку, як анучная лялька слухаецца дзiцячых рук. Ён паклаў яе на засыпаную чыгуначным пылам шорсткую траву. Гвалтаўнiк увайшоў у дзяўчыну нечакана i рэзка. Але тая не ўскрыкнула i не застагнала, яна адно працяжна ўздыхнула. Жах панаваў у свядомасцi, бо перад вачыма ўсё яшчэ стаяў бляск нечакана ўбачанага нажа. Яна не ўскрыкнула нават, калi Гвалтаўнiк перавярнуў яе i, рассунуўшы рукамi клубы, увайшоў ззаду. Дзяўчына сцiснула зубамi самы кончык уласнага языка i трывала. Яна так i засталася стаяць на каленях з тварам, прыцiснутым да бруднай травы, калi Гвалтаўнiк пачаў паднiмацца на чыгуначны адхон. Насвiстваючы, ён перайшоў мостам на другi бераг Свiслачы i знiк за хiсткiмi галiнамi вербаў.

* * *

У кiнатэатр "Цэнтральны" Гвалтаўнiк прыйшоў на апошнi сеанс. Зала была запоўненая на трэць. Калi фiльм скончыўся i запалiлася святло, Гвалтаўнiк убачыў шыкоўную жанчыну. Годная, як гатычны сабор святой Ганны ў Вiльнi, яна iшла мiж пустых крэслаў. Ад кiнатэатра яна прайшла на тралейбусны прыпынак, дзе ад няма чаго рабiць разглядала газетны шапiк, асветлены слабаю лямпачкай. У тралейбус жанчына зайшла праз сярэднiя дзверы, а Гвалтаўнiк праз заднiя. Наступны прыпынак быў якраз насупраць абутковага завода "Прамень". Тралейбусны салон вокамгненна бiтма набiўся работнiцамi, што ехалi з трэцяй змены. Над пасажырамi залунаў пах клею i гумы. Гвалтаўнiк захваляваўся, бо збаяўся згубiць сваю абраннiцу ў гэтым задушлiвым цясноццi. Але нерваваўся ён дарма, большасць работнiц сышла праз прыпынак, каля метро. Паўпусты тралейбус хутка ляцеў на ўскраiну горада. Годная абраннiца Гвалтаўнiка сышла насупраць Кальварыйскiх могiлак. Ён паспяшаўся за ёю. Яна абмiнула кветнiк з соннымi ружамi i ўзнялася па лесвiцы да вялiкага будынка, на першым паверсе якога паблiскваў цьмянымi вiтрынамi "Гастраном". Праз гулкую арку жанчына выйшла ў двор, засаджаны нiзка пастрыжанымi кустамi. Крадком, каб не было чуваць крокаў, Гвалтаўнiк зайшоў у арку. Жанчына чакала лiфт, калi ў пад'езд зайшоў ён.

- Мне восьмы, - абыякава сказала яна ў кабiне.

- Вышэй, - пераканаўча запэўнiў Гвалтаўнiк.

Лiфт, уздрыгваючы i парыпваючы, пасунуўся ўгору. На сваiм паверсе жанчына паспрабавала выйсцi, але Гвалтаўнiк не пусцiў, наставiў дзюбу двухбаковавострага нажа ў перапужаны твар.

- Вышэй! - паўтарыў ён праз сцiснутыя зубы.

- Адпусцiце! Што я Вам зрабiла?! Можаце забраць грошы...

- Едзем вышэй, - вольнай рукою ён нацiснуў кнопку апошняга паверха, на якiм выштурхнуў жанчыну да металёвай лесвiцы.

- Адпусцiце, - у голасе ахвяры стаялi слёзы.

Ён моўчкi штурхануў ахвяру на прыступкi, звараныя з чорных прэнтаў. Жанчына паднялася на цёмную пляцоўку да дзвярэй, што вялi на гарышча.

- Заходзь, - лязо нажа блiснула ў цемры.

Жанчына зайшла на гарышча. Гвалтаўнiк узяў яе за руку i ўпэўнена павёў да маленькага акенца, што слаба свяцiлася ўдалечынi. Каля акенца ён прымусiў жанчыну выканаць усе свае пажаданнi. Гвалтаўнiка не спыняла i тое, што яна была ў неспрыяльным стане. Пах крывi яшчэ больш узрушыў ягоную пажаднасць. Па ўсiм жанчына ўкленчыла i безгалоса зарыдала.

З дома, у якiм на гарышчы засталася плакаць жанчына, Гвалтаўнiк выйшаў у гуморы.

* * *

На прыгараднай станцыi "Менскае мора" Гвалтаўнiк разглядаў жанчын. Яму прыглянулася дзяўчына з сумнымi, як у панядзелак ранiцаю, вачыма. Сум прывабiў Гвалтаўнiка. Ён як мага далей адышоў ад абранай ахвяры. На ёй была сакавiта-чырвоная сукенка, i можна было лёгка сачыць за жанчынай. Але, каб мець пэўнасць, Гвалтаўнiк усё ж сеў у адзiн вагон з абраннiцаю. Дзяўчына выйшла з электрычкi праз адзiн прыпынак на станцыi "Масюкоўшчына". Гвалтаўнiк узрадаваўся такому хуткаму разгортванню падзей. Дзяўчына iшла ў бок мiкрараёна. Гвалтаўнiк няспешна крочыў следам. Яна абмiнула дзевяцiпавярховiк i зайшла ў пад'езд старога двухпавярховага дамка. Небарака не паспела зачынiць кватэрныя дзверы, а ў перадпакоi ўжо ўсмiхаўся неспадзяваны госць. Дзяўчына кiнулася да яго i паспрабавала выпхнуць за парог. Марныя намаганнi. Гвалтаўнiк ударыў ахвяру. Кроў тонкiм струменьчыкам пацякла з губы на падбароддзе, намаляваўшы вось сiметрыi. Ён падумаў, што кроў пасуе да чырвонае сукенкi. Эстэтычныя развагi парушыў крык:

- Ратуйце!

Дзяўчына наляцела на Гвалтаўнiка з намерам разадраць пазногцямi ягоны халодны i гожы твар. Моцны ўдар адкiнуў яе на сцяну.

- Заб'ю! - сыкнуў Гвалтаўнiк i як доказ паказаў нож.

Дзяўчына звяла. Ён узяў яе двума пальцамi за акрываўленае падбароддзе i перавёў у пакой. Дзяўчына больш не пярэчыла, яна толькi адвярнула твар, калi ён абцiраў сукенкаю яе перапэцканыя кроўю вусны. Асмужанымi вачыма дзяўчына глядзела ў столь. Гвалтаўнiковы рухi былi таропкiя i рэзкiя. Яна так i засталася ляжаць аголеная на кiлiме, калi ён выйшаў з кватэры. У пад'ездзе Гвалтаўнiк уважлiва i педантычна агледзеў вопратку. Ён выйшаў у двор з вясёлымi вачыма, якiя бываюць у працаўнiкоў па суботах пасля цяжкага тыдня. Ён не ўбачыў на гаўбцы другога паверха аголеную дзяўчыну з сумным поглядам, якая ўзняла над галавою цяжкi пяцiлiтровы слоiк з мёдам i шпурнула ўнiз. Слоiк трапiў на гвалтаўнiкову галаву з такой сiлаю, што чэрап хруснуў. Сутарга скаланула цела, рукi ўзнялiся ўгору, нiбыта Гвалтаўнiк хацеў папрасiць даравання ва ўсiх пакрыўджаных жанчын. Па зямлi рассыпаўся веерам мёд, перамяшаны са шклом i крывёю.

XLVIII. ГРЭШНIК

Грэшнiк сядзеў на верандзе за светлым сталом i спрабаваў пералiчыць сем смяротных грахоў:

- Пыха, блуд, лянота... Лютасць... Зайздрасць... Блуд.

Ён збiваўся i пачынаў наноў загiнаць пальцы з дагледжанымi пазногцямi:

- Блуд, раз! Пыха, два! Лянота, тры! Ненажэрнасць! Так, выдатна, у той раз я не называў ненажэрнасць... Ненажэрнасць, чатыры! Трэба запiсаць найменнi ўсiх смяротных грахоў на аркушы дый павесiць на сцяну. Лютасць, пяць! Сквапнасць, шэсць! I яшчэ адзiн, апошнi... Зайздрасць, сем!

Грэшнiк уздыхнуў так цяжка, нiбыта камень закацiў на высокi груд. Як нi дзiўна, але i ў шэсцьдзесят гадоў вочы Грэшнiка не страцiлi блакiтнай яснасцi i глыбiнi. I ён глядзеў удалеч, калi па абедзе на верандзе свайго загараднага дома разважаў пра мараль.

- Цiкава, а цi мае значэнне паслядоўнасць у пералiчэннi смяротных грахоў? Напэўна, не мае, бо ўсе яны караюцца смерцю, як вынiкае з назову, а значыць усе яны роўныя.

Задаволены высноваю, Грэшнiк прымружыў вочы.

- Вядома, я - грэшнiк, як, дарэчы, i кожны смяротны. Вось возьмем, напрыклад, НЕНАЖЭРНАСЦЬ, не скажу, што ўсё жыццё я аб'ядаўся i напiваўся. Апошнiя гадоў дзесяць я наогул абмяжоўваюся вельмi сцiплай дыетаю, але было безадказнае дзяцiнства, i я з'еў узапар два кiло спелых бананаў. Мацi прытрымлiвала iх на свой дзень нараджэння, яны ляжалi ў лядоўнi. А я ўбачыў iх апетытна-васковую скуру i не вытрываў, схапiў спачатку адзiн банан, адарваў ад гронкi, аблупiў i амаль цалкам запхаў у рот. Я быў упэўнены, што другi банан абавязкова спатолiць маю прагу, але так думаў пра кожны наступны, пакуль не з'еў усе пятнаццаць вялiкiх бананаў. I мне не зрабiлася блага, а стала страшна, што пакараюць. Я сабраў лупiнне i загарнуў у старую газету. Пакунак я вынес ажно за горад i шпурнуў у кар'ер са смеццем. Бацькi так i не дазналiся, хто з дзяцей з'еў пачастунак.

Грэшнiк прабарабанiў па стальнiцы скаўцкi марш.

- А вось ЛЮТАСЦЬ у маёй бiяграфii не мае вартага прыкладу. Я не служыў у войску, не быў на вайне, не забiваў i не катаваў людзей. Зрэшты, не мне судзiць... Я засек кацяня. Улетку, калi вучыўся ва ўнiверсiтэце, дык працаваў на будоўлi. У мястэчку на ахвяраваныя знакамiтым паэтам грошы мы будавалi школу. I ў гэтай непабудаванай школцы прыблудная котка нарадзiла кацянятаў. Хударлявыя, брыдкiя, блыхастыя бегалi яны па двары. Праз колькi тыдняў з трох засталося толькi адно, бо двух нехта ўкiнуў у ямiну з недагашанай вапнаю. Аднаго дня я паклаў на стол у двары свой бутэрброд i пайшоў апаласнуць рукi. А калi вярнуўся, дык убачыў, як пад лаваю кацяня грызе мой хлеб з мясам. Я схапiў шуфель i адсек кацяняцi галаву. Закапаў кацяня там жа ў двары разам з недаедзеным бутэрбродам.

Грэшнiк набiў духмяным тытунём вiшнёвую люльку.

- ЗАЙЗДРАСЦЬ! Яна таксама была ў маiм жыццi. Не скажу, што я зайздроснiк, але быў выпадак, калi давялося выбiраць, або я, або iншы мог заняць месца кiраўнiка лабараторыi ў iнстытуце. Мой канкурэнт быў, бясспрэчна, таленавiты чалавек. Але я не лiчыў ягоныя здольнасцi большымi за мае. I я склаў дакладную запiску ў рэктарат. Пiсаў я досыць аб'ектыўна, толькi iнтанацыя была вельмi жорсткая, а падбор фактаў тэндэнцыйны. Гэты опус атрымаўся хутчэй аўтапартрэтам, чым партрэтам майго канкурэнта, у якiм я старанна пералiчыў усiх ягоных каханак. А iх было тры. Лабарантка, якая ўяўляла сябе вучоным i пiсала суцэльную лухту, а ён перапiсваў за яе ўсю антынавуковую абракадабру дый вазiў лабарантку на фазэнду. Адмiнiстратарка гатэля, да якой ён заходзiў з сябрамi раз на месяц, каб прыйсцi назаўтра ранiцай няголеным, стомленым, з сiнiмi паўкружкамi пад пагаслымi вачыма. I мантажорка з кiнастудыi, якой карцела выйсцi замуж, таму яна клалася ў ложак з кожным, хто нi прапануе. Мой опус пра Дон Жуана спрацаваў. Яго пераказвалi ў iнстытуцкiх калiдорах. I пацiху мой канкурэнт сапраўды ператварыўся ў вачах выкладчыкаў у Дон Жуана, яму пачалi зайздросцiць. А зайздрасць магутная, хай i адмоўная, сiла. У вынiку лабараторыю атрымаў я.