Редьярд Киплинг - Маўглi (на белорусском языке)

• Название: Маўглi (на белорусском языке)
• Автор: Редьярд Киплинг
• Жанр: Проза

---

- Год прыйшоў да павароту, - сказала яна. - Джунглi рушылi ўперад. Наблiжаецца Час Новых Прамоў. I лiсток гэта ведае. Гэта вельмi добра!

- Трава яшчэ сухая, - адказаў Маўглi, вырываючы з карэннем пучок травы. Нават Вясновае Вочка (маленькая чырвоная кветачка, падобная на васковы званочак), - нават Вясновае Вочка яшчэ не распусцiлася... Багiра, цi да твару чорнай пантэры валяцца на спiне i бiць лапамi па паветры, быццам лясной кошцы?

- Аоу! - адгукнулася Багiра. Вiдаць было, што яна думае пра штосьцi iншае.

- Паслухай, ну цi да твару чорнай пантэры гэтак крыўляцца, кашляць, выць i качацца па траве? Не забывайся, што мы з табой гаспадары джунгляў.

- Так, гэта праўда, я чую, дзiцяня. - Багiра паспешлiва перавярнулася i абтрэсла пыл са сваiх ускудлачаных чорных бакоў (яна якраз лiняла пасля зiмы). - Вядома, мы з табой гаспадары джунгляў! Хто гэткi дужы, як Маўглi? Хто гэткi мудры?

Яе голас быў дзiўна працяглы, i Маўглi азiрнуўся паглядзець, цi не смяецца з яго чорная пантэра, бо ў джунглях шмат слоў, гучанне якiх разыходзiцца з сэнсам.

- Я сказала, што мы з табой, вядома, гаспадары джунгляў, - паўтарыла Багiра. - Хiба я памылiлася? Я не ведала, што дзiцяня больш не ходзiць па зямлi. Значыцца, яно лятае?

Маўглi сядзеў, абапёршыся локцямi на каленi, i пазiраў на далiну, асветленую сонцам. Дзесьцi ў лесе пад гарою птушка спрабавала хрыплым, фальшывым голасам першыя ноты сваёй вясновай песнi. Гэта быў толькi цень паўнагучнай, пералiвiстай песнi, якая разлiецца па джунглях пазней. Але Багiра пачула яе.

- Гэта Ферао, чырвоны дзяцел, - сказала Багiра. - Ён памятае. Мне таксама трэба ўспомнiць маю песню. - I яна пачала вуркатаць i напяваць сама сабе, час ад часу змаўкаючы i прыслухоўваючыся.

У джунглях Iндыi поры года пераходзяць адна ў другую амаль непрыкметна. Iх як быццам усяго дзве: сухая i дажджлiвая, але калi прыгледзецца да патокаў дажджу i воблакаў смецця i пылу, дык выявiцца, што ўсе чатыры пары года змяняюць адна адну ў належным парадку. Сама дзiвоснае ў джунглях - вясна, бо ёй не прыходзiцца ўкрываць голае, чыстае поле новай травой i кветкамi, ёй трэба прабiцца скрозь леташнюю, яшчэ зялёную лiстоту, над якой злiтавалася мяккая зiма, каб стомленая, напаўадзетая зямля зноў адчула сябе юнай i свежай. I вясна гэта робiць так хораша, што няма на свеце другой такой вясны, як у джунглях.

Настае дзень, калi ўсё ў джунглях блякне i самi пахi, якiмi насычана цяжкае паветра, нiбы старэюць i выдыхаюцца. Гэтага не растлумачыш, але гэта адчуваецца. Потым надыходзiць другi дзень, калi ўсе пахi новыя i чароўныя i зiмовая поўсць сыходзiць у звяроў доўгiмi злямчанымi шматкамi. Пасля гэтага выпадае iншы раз невялiкi дожджык, i ўсе дрэвы, кусты, бамбук, мох i сакавiтае лiсце раслiн, абудзiўшыся, iдуць у рост з шумам, якi можна чуць. А за гэтым шумам i ўночы i ўдзень струменiцца нягучны гул. Гэта шум вясны, трапяткi гуд не гудзенне пчол, i не цурчанне вады, i не вецер у вяршалiнах дрэў, а голас прыгрэтага сонца, шчаслiвага свету.

Раней Маўглi заўсёды радаваўся змене пораў года. Гэта ён заўсёды прыкмячаў першае Вясновае Вочка глыбока ў гушчары травы i першую граду вясновых воблакаў, якую ў джунглях нi з чым не зблытаеш. Яго голас можна было пачуць уночы, пры святле зорак, у сырых нiзiнах, густа ўсыпаных кветкамi; там ён падпяваў хору вялiкiх жаб або перадражнiваў маленькiх соў-пярэваратняў, што вухкаюць усю вясновую ноч навылёт. Як i ўвесь яго народ, з чатырох пораў года ён выбiраў вясну для сваiх вандровак - проста дзеля асалоды бегаць, рассякаючы цёплае паветра, ад змяркання да ранiшняй зоркi i вяртацца, рагочучы i задыхаючыся, у вянку са свежых кветак. Чацвёрка ваўчанят не кружыла разам з iм па джунглях - яна iшла спяваць песнi з iншымi ваўкамi.

У жыхароў джунгляў бывае шмат клопататаў вясною, i Маўглi чуў, як яны рыкаюць, крычаць або свiшчуць, гледзячы па тым, што належыць рабiць iхняй пародзе. Iх галасы гучаць тады не так, як у iншыя поры года, i гэта адна з прычын, чаму вясна называецца Часам Новых Прамоў.

Надышла першая ранiца вясны, i паўлiн Мор, паблiскваючы бронзай, сiнню i золатам, абвясцiў новыя пахi. Астатнiя птушкi падхапiлi яго поклiч, i са скалаў над Вайнгангай Маўглi пачуў хрыплы вiск Багiры, падобны на клёкат арла i на конскае ржанне.

Уверсе, сярод налiтых сокам галiн, крычалi i валтузiлiся малпы.

Маўглi азiраўся навокал, але бачыў толькi, як насмешлiвыя малпы дражняцца i скачуць сярод дрэў i як паўлiн Мор танцуе ўнiзе, на схiле гары, распусцiўшы свой вясёлкавы хвост.

- У джунглях пахне па-новаму! - крыкнуў паўлiн Мор. - Добрага палявання, Маленькi Брат! Чаму ж ты не адказваеш?

- Маленькi Брат, добрага палявання! - прасвiстаў каршун Чыль, злятаючы ўнiз разам са сваёй сяброўкай.

Абое яны праслiзнулi пад самым носам у Маўглi, так што пучок пушыстых пер'яў злёгку закрануў яго.

Лёгкi вясновы дожджык - яго называюць Слановым Дожджыкам - прайшоў па джунглях паласой з паўмiлi i пакiнуў за сабою намоклае i разгайданае маладое лiсце i закончыўся падвойнай вясёлкаю i лёгкiм гулам грому. Вясновы шум перарваўся на хвiлiнку i прыцiх, затое ўвесь Народ Джунгляў, здавалася, гаманiў разам.

Маўглi крыкнуў поклiч Чарады, але нiводзiн з чатырох ваўкоў не абазваўся. Яны былi далёка i не чулi яго, бо спявалi вясновыя песнi разам з iншымi ваўкамi.

"Так, - сказаў сам сабе Маўглi, хоць у душы i разумеў, што праўда не на яго баку, - вось калi Дзiкiя Сабакi прыйдуць з Дэкана або Чырвоная Кветка пачне танцаваць у бамбуку, тады ўсе джунглi, хныкаючы, бягуць да Маўглi i называюць яго вялiкiмi, як слон, iмёнамi. А цяпер, таму што запунсавела Вясновае Вочка, усе джунглi ашалелi, як шакал Табакi..."

Маўглi папаляваў у гэты вечар рана i еў мала, каб не пацяжэць перад вясновым бегам. Гэта была сапраўдная белая ноч, як яе называюць. Усе раслiны з ранiцы, здавалася, паспелi вырасцi больш, чым за месяц. З галiнкi, якая напярэдаднi была ў жоўтых лiстках, закапаў сок, калi Маўглi зламаў яе. Мох густа кучаравiўся пад яго нагамi, вострыя краi маладой травы не рэзалi рук.

Маўглi гучна заспяваў ад вялiкай радасцi, пачынаючы свой бег. Гэта было больш за ўсё падобна на палёт, бо Маўглi выбраў доўгi схiл, якi апускаўся да паўночных балотаў цераз густы зараснiк, дзе пругкая глеба заглушала гук яго крокаў. Чалавек, выхаваны чалавекам, не раз спатыкнуўся б, выбiраючы дарогу пры падманлiвым святле месяца, а ногi Маўглi, прывучаныя доўгiмi гадамi жыцця ў лесе, неслi яго лёгка, як пёрка. Калi гнiлы ствол або нябачны камень траплялi яму пад ногi, ён не запавольваў бегу i пераскокваў цераз iх без напружання, без намагання. Калi яму надакучвала бегчы па зямлi, ён, нiбы малпа, хапаўся рукамi за моцную лiяну i хутчэй узлятаў, чым узлазiў, на верхнiя тонкiя галiны i падарожнiчаў па дрэвавых дарогах, пакуль у яго не змяняўся настрой. Тады ён зноў спускаўся ўнiз, да зямлi, па доўгай, аброслай лiстамi дузе лiянаў.

Яму траплялiся яшчэ поўныя спёкi лагчыны, акружаныя вiльготнымi скаламi, дзе цяжка было дыхаць ад душнага водару начных кветак; лiяны, спрэс усыпаныя квеценню; цёмныя прасекi, дзе святло месяца ляжала палосамi, правiльнымi, як клеткi мармуровай падлогi; гушчарнiкi, дзе малады зараснiк быў яму па грудзi i быццам рукамi абдымаў яго за талiю; вяршынi ўзгоркаў, увянчаныя абломкамi скалаў, дзе ён пераскокваў з каменя на камень над норамi перапалоханых лiсiц. Да яго далятала слабае, далёкае "чух-чух" дзiка, якi вастрыў iклы аб ствол, а праз некаторы час ён сустракаў i самога звера, што ў адзiноце з пенай на храпе i палаючымi вачамi рваў i раздзiраў рыжую кару дрэва. А то ён зварочваў убок, пачуўшы стук рагоў, вурчанне i пыхканне, i пралятаў паўз двух раз'юшаных буйвалаў. Яны пагойдвалiся ўзад i ўперад, угнуўшы галовы, усе ў палосках крывi, якая пры святле месяца здаецца чорнай. Або дзе-небудзь каля рачнога броду ён чуў рык Джакалы, кракадзiла, якi рыкае, як бугай. А iншы раз яму здаралася патрывожыць клубок ядавiтых змей, але, перш чым яны паспявалi кiнуцца на Маўглi, ён ужо ўцякаў прэч па блiскучай рачной гальцы i зноў паглыбляўся ў лес.

Так ён бег гэтай ноччу, то спяваючы, то пакрыкваючы, i адчуваў сябе сама шчаслiвым у джунглях, пакуль пах кветак не сказаў яму, што блiзка балоты, - а яны знаходзiлiся куды далей сама далёкiх лясоў, у якiя ён звычайна хадзiў на паляванне.

I тут таксама чалавек, выхаваны чалавекам, праз тры крокi правалiўся б з галавой у дрыгву, але ў Маўглi нiбыта былi вочы на нагах, i гэтыя ногi неслi яго з купiны на купiну i з астраўка на зыбкi астравок, не просячы дапамогi ў вачэй. Ён кiраваўся да сярэдзiны балота, успуджваючы на бягу дзiкiх качак, i там сеў на аброслы мохам ствол, што тырчаў з чорнай вады.

Усё балота навокал Маўглi не спала, бо ў вясновую пару птушыны народ спiць вельмi чуйна i чародкi птушак лунаюць над балотам усю ноч навылёт. Але нiхто не прыкмячаў Маўглi, якi сядзеў сярод высокага трыснягу, напяваў песню без слоў i разглядваў цвёрдыя падэшвы смуглых ног, шукаў старую стрэмку.

Дзiкая буйвалiца ў трыснягу прыўзнялася на каленi i чмыхнула:

- Чалавек!

- У-у! - сказаў дзiкi буйвал Меса (Маўглi было чуваць, як ён варочаецца ў гразi). - Гэта не чалавек. Гэта ўсяго толькi безвалосы воўк з Сiянiйскай Чарады. У гэткiя ночы ён заўсёды бегае ўзад i ўперад.