Андрэ Моруа - Гатэль Танатос Палац (на белорусском языке)

• Название: Гатэль Танатос Палац (на белорусском языке)
• Автор: Андрэ Моруа
• Жанр: Проза

---

- Вы сур'ёзна думаеце, што на свеце ёсць жанчына... Я хачу сказаць, жанчыны, якiх я мог бы пакахаць... i якiя згадзiлiся б некалькi гадоў жыць у галечы, у беднасцi, у пастаянным змаганнi?..

- Я ў гэтым упэўнена, - сказала яна. - Ёсць жанчыны, якiя любяць барацьбу, а ў беднасцi знаходзяць для сябе нават нейкую рамантычную асалоду... Напрыклад, я.

- Вы?

- О, я толькi хацела сказаць, што...

Засаромеўшыся, яна абарвала размову, потым дадала:

- Мне здаецца, нам пара вярнуцца ў салон. У сталовай мы засталiся адны, i метрдатэль ходзiць вакол нас, як на iголках.

- А вы не думаеце, - запытаў Жан Манье, накiдваючы на плечы Клары Кiрбi-Шоў гарнастаевы паланцiн, - вы не думаеце... што ў гэтую ноч?..

- О не, -сказала яна. -Вы ж толькi што прыехалi...

- А вы?

- А я ўжо тут два днi.

Развiтваючыся, яны дамовiлiся заўтра ранiцай зрабiць невялiчкую прагулку ў горы.

* * *

Ранiшняе сонца паклала наўскос на веранду свой прамянiсты абрус. Жан Манье, асвяжыўшыся пад ледзяным душам, злавiў сябе на думцы: "Да чаго ўсё ж такi добра жыць на свеце!.." Але тут ён успомнiў, што ў яго засталося ўсяго некалькi даляраў i некалькi дзён жыцця. Ён уздыхнуў:

"Ужо дзесяць гадзiн!.. Клара, напэўна, мяне чакае..."

Ён паспешна адзеўся i ў белым палатняным касцюме адчуваў сябе бадзёра i лёгка. Ён знайшоў Клару Кiрбi-Шоў каля тэнiснай пляцоўкi, яна таксама была ў белым i гуляла ў суправаджэннi дзвюх маладзенькiх аўстрыек, якiя ў момант разбеглiся, убачыўшы француза.

- Я iх напалохаў?

- Дзяўчаткi вельмi баязлiвыя... Яны мне расказалi сваю гiсторыю.

- Цiкава!.. Спадзяюся, вы мне яе перакажаце... Вы хоць трошкi спалi ўночы?

- О так, i даволi моцна. Мне здаецца, гэты хiтры Берстэкер нам чагосьцi падсыпае на сон.

- Не думаю, - сказаў ён. - Спаў я нармальна i прачнуўся зусiм здаровы.

Праз хвiлiну ён дадаў:

- I вельмi шчаслiвы.

Яна зiрнула на яго з усмешкай i прамаўчала.

- Давайце пойдзем гэтаю сцежкай, - параiў Манье, - i вы мне раскажаце пра маладзенькiх аўстрыек... Вы будзеце маёй Шэхеразадай...

- Але ў нас не будзе тысячы i адной ночы.

- У нас?.. Вы кажаце... у нас?.. Эх!..

Яна спынiла яго:

- Дзяўчынкi гэтыя - блiзняты, дзве сястры. Яны разам выхоўвалiся, спачатку ў Вене, потым у Будапешце, i не было ў iх нiякiх блiзкiх сяброў. У васемнаццаць год iм папаўся нейкi венгерац, арыстакрат, са знатнай фамiлii, прыгожы, як анёл, i музыкальны, як цыган, i абедзве адразу страшэнна закахалiся ў яго. Праз некалькi месяцаў ён пасватаўся да аднае з сясцёр. Другая з роспачы прабавала ўтапiцца, але няўдала. Тады тая, якой граф Нiкi зрабiў прапанову, вырашыла адмовiць яму. I сентыментальныя дзяўчынкi надумалiся памерцi разам. А тут якраз падаспеў, як мне i вам, праспект гатэля "Танатос".

- Якое вар'яцтва! - сказаў Жан Манье. - Яны ж маладыя i прыгожыя... Ну чаму б iм не жыць у Амерыцы, хiба на свеце мала добрых хлопцаў, якiх можна палюбiць? Трошкi цярпення, i ўсё наладзiлася б...

- Сюды якраз i едуць тыя, у каго няма цярпення, - журботна прамовiла Клара. - Усе мы разважаем разумна, калi справа нас не датычыцца. Сказаў жа нехта: у кожнага хапае мужнасцi перажыць чужое лiха.

Цэлы дзень жыхары "Танатоса" маглi назiраць, як двое ў белым, мужчына i жанчына, блукалi па алеях парка, каля падножжа скал i над прорвай. Яны горача аб нечым спрачалiся... I толькi, калi пачало змяркацца, накiравалiся ў гатэль.

Садоўнiк-мексiканец, убачыўшы, што яны iдуць абняўшыся, сарамлiва адвярнуўся.

* * *

Пасля вячэры Жан Манье прывёў мiсiс Кiрбi-Шоў у маленькую пустую гасцiную i там увесь вечар нешта шаптаў ёй, i гэта, здавалася, яе вельмi кранала. Потым, перш чым падняцца ў свой пакой, ён пайшоў шукаць пана Берстэкера. Дырэктар быў у сваiм кабiнеце, сядзеў у крэсле i гартаў вялiкую чорную кнiгу. Пан Берстэкер правяраў рахункi i час ад часу чырвоным алоўкам закрэслiваў у кнiзе радок.

- Добры вечар, пан Манье!.. Можа, я чым магу быць вам карысны?

- О так, пан Берстэкер... Ва ўсякiм разе я спадзяюся... Тое, што я скажу, вас, напэўна, здзiвiць... Перамена такая раптоўная... Але жыццё ёсць жыццё... Адным словам, я прыйшоў сказаць вам, што перадумаў... Я не хачу памiраць.

Пан Берстэкер вытрашчыў на яго вочы.

- Вы гэта сур'ёзна гаворыце, пан Манье?

- Я добра разумею, - гаварыў француз, - што вы палiчыце мяне чалавекам непаслядоўным i нерашучым... Але ж яно зусiм натуральна, што пры новых абставiнах мяняюцца i нашы жаданнi... Тыдзень таму назад, калi я атрымаў ваша пiсьмо, я быў у адчаi, адчуваў сябе адзiнокiм... Мне здавалася тады, што няма нiякага сэнсу змагацца... Сёння ўсё перайначылася... I гэта дзякуючы вам, пан Берстэкер.

- Дзякуючы мне?

- Так, бо гэты цуд стварыла тая самая маладая асоба, з якою вы пасадзiлi мяне за адзiн стол. Мiсiс Кiрбi-Шоў - чароўная жанчына, пан Берстэкер.

- Я ж вам казаў, пан Манье.

- Чароўная i гераiчная... Даведаўшыся, у якiм цяжкiм становiшчы я апынуўся, яна згадзiлася падзялiць са мной пакуты майго жыцця... Вас гэта здзiўляе?

- Нiколькi... Мы тут прывыклi да ўсякiх нечаканых перамен... I я рад за вас, пан Манье... Вы яшчэ такi малады, вельмi малады...

- Дык вось, калi вы нiчога не маеце супраць, заўтра мы з мiсiс Кiрбi-Шоў выедзем адгэтуль у Дымiнг.

- Значыць, мiсiс Кiрбi-Шоў таксама адмаўляецца ад...?

- Ну вядома... Зараз яна будзе ў вас i сама вам пацвердзiць... Застаецца ўладзiць яшчэ адно пытанне, даволi далiкатнае... Трыста даляраў, якiя я вам заплацiў, гэта амаль усе мае грошы... Растлумачце, калi ласка, цалкам i поўнасцю яны пераходзяць "Танатосу" цi я магу атрымаць назад некаторую суму, каб купiць бiлеты на дарогу?

- Мы людзi сумленныя, пан Манье... I бяром плату толькi за тое, што зроблена намi рэальна. Заўтра ранiцай касiр падагулiць ваш рахунак з разлiку дваццаць даляраў у суткi за нумар i абслугоўванне. Рэшту вам вернуць без затрымкi.

- Ваша спагада i велiкадушнасць... Ах, пан Берстэкер, я не ведаю, як вам i дзякаваць! Мне iзноў засвяцiла шчасце... Новае жыццё...

- Да вашых паслуг, - сказаў пан Берстэкер.

Жан Манье выйшаў з кабiнета i накiраваўся ў свой пакой. Берстэкер уважна сачыў за iм, потым нацiснуў кнопку званка i распарадзiўся:

- Прышлiце да мяне Сарконi.

Праз некалькi хвiлiн увайшоў парцье.

- Я вам патрэбен, сiньёр дырэктар?

- Так, вы мне патрэбны, Сарконi... Сёння ўночы пусцiце газ у нумар сто трынаццаты... Гадзiны ў дзве.

- Загадаеце, сiньёр дырэктар, спачатку даць сонны газ, а потым ужо смяротны?

- Думаю, што не трэба... Ён будзе спаць моцна... На сёння ўсё, Сарконi... А заўтра, як i дамовiлiся, дзве дзяўчынкi з семнаццатага.

Парцье выйшаў, i ў дзвярах кабiнета з'явiлася мiсiс Кiрбi-Шоў.

- Заходзь, - сказаў Берстэкер. - Якраз я збiраўся цябе паклiкаць. Твой клiент ужо быў у мяне, папярэдзiў, што хоча выехаць.

- Мне здаецца, я заслугоўваю пахвалы, - абазвалася Клара. - Чыстая работа, праўда?

- I хуткая... Я гэта ўлiчу.

- Значыць, сёння ўночы яго...?

- Так, сёння ўночы.

- Бедны хлопчык! - уздыхнула яна. - Такi рамантычны, душэўны...

- Усе яны душэўныя, - сказаў Берстэкер.

- Жорсткi ты чалавек, - папракнула Клара, - толькi ў iх абуджаецца смак да жыцця, ты iх адпраўляеш на той свет.

- Жорсткi?.. Наадварот. У гэтым i ёсць сутнасць нашага гуманнага метаду... У небаракi былi сумненнi рэлiгiйнага парадку... Я яго супакоiў.

Ён паглядзеў у спiсак:

- Заўтра табе адпачынак... А на паслязаўтра новае заданне... Яшчэ адзiн фiнансiст, на гэты раз са Швецыi... I, май на ўвазе, не вельмi малады.

- Мне так спадабаўся французiк... - летуценна прамовiла Клара.

- Работу не выбiраюць, - строга заўважыў дырэктар. - На, вазьмi свае дзесяць даляраў, i вось табе яшчэ дзесяць прэмiяльных.

- Дзякуй, - сказала Клара Кiрбi-Шоў i, кладучы грошы ў сумачку, глыбока ўздыхнула.

Калi яна выйшла, пан Берстэкер узяў чырвоны аловак, акуратна прылажыў металiчную лiнеечку i выкраслiў са свайго спiска адно прозвiшча.