Кацярына Мядзведзева - Чацвёрты, самы чароўны

• Название: Чацвёрты, самы чароўны
• Автор: Кацярына Мядзведзева
• Жанр: Прочая старинная литература
• Год: 0101

---

Ужо амаль без надзеі яна расчыніла падарунак Цыкуты. Усярэдзіне ляжалі цыгарка і цыдулка: «Не рабі глупстваў. Пакуры і шыбуй дахаты».

Яна склала ўсё ў купку і расплакалася. Ніхто не падзяліўся з ёй сваёй магічнай сілай. Падарункі апынуліся такімі ж легкадумнымі, як і дарыльшчыкі. Яны жылі ў змрочным атрутным сусвеціку, дзе зусім не патрэбныя сябры. Ды і што такое сябры? Разам выпіць мухамораўкі ды абмяняцца брыдкімі навінамі? А Лілле здавалася, што сябры — гэта ўзаемадапамога, давер, цеплыня.

— Як шмат чалавечага ты нахапалася, — сказала б Цыкута, даведаўшыся пра гэтыя думкі.

Лілле ўздыхнула. І дрыготкімі пальцамі разгарнула апошні, чацвёрты падарунак. У прывялым лопухавым лісці ляжаў бранзалет. Круглы, невялікі, як раз на Лілліна запясце. На яго драўлянай спінцы мясціліся крыва выразаныя і зусім незразумелыя словы. Старажытная замова, здагадалася Лілле. Дзіўна — яна не адчувала вядзьмарства і ў гэтым падарунку. Пэўна, Ляснік схаваў чары глыбока ўнутры. Ну што ж, тым больш дзейснымі яны павінны быць!

Калючы раўчак тапырыў шыпастыя галінкі й чакаў.

— А ну, паспрабуй сунься! — так і чулася ад кожнага кусціка і дрэўца.

Лілле выцягнула наперад руку з бранзалетам.

— Расступіцеся, дайце дарогу! Загадваю! — прагаварыла яна. Мабыць, прыкладна так трэба размаўляць з магічнымі бранзалетамі? Яна прыгледзелася — і ахнула, бо заўважыла сярод калючак шырокі, нібы адмыслова пад пульхную спаднічку Лілле прасечаны, праход. Ніводны ажынавы флянс не асмеліўся ўчапіць яе, разумеючы недалёкім раслінным розумішкам, што кветачніца знаходзіцца пад магутным заступніцтвам. Адным скокам Лілле абмінула страшны раўчак — і вось наперадзе ўжо злавесна булькалі зялёныя бурбалкі Слізкай багны.

— А ну-ка, ну-ка. — замармытала Лілле. І што б гэта загадаць? «Усохні й не булькачы?» Яна моўчкі ўзмахнула рукой. Потым агледзелася, куды б ступіць. Ах, чараўніцтва! Ад купіны да купіны цягнулася вузенькая ляжнёўка з жэрдак і галля. Месцамі яна сыходзіла пад ваду, і чаравічкі значна змакрэлі. Але ўжо лепш чаравічкамі ахвяраваць, чым па вушы ўехаць!

— Не так ужо тут і слізка, — прагаварыла Лілле, калі балотца засталося ззаду. Маленькая кветачніца вельмі ганарылася сабой. Трэба ж, пераадолела такое вусцішнае месца!

А наперадзе паблісквала серабрыстая кудзеля Павуцінневага гушчару. Тысячы, мільёны павуцінак. А ўсярэдзіне кожнай павуцінкі перабірае лапкамі брыдкі тоўсты павук. Лілле ўявіла сабе гэтыя казытлівыя кашлатыя лапкі, — і яе перасмыкнула ад агіды. А леснічоўка ўжо побач! Калі прыгледзецца, можна заўважыць спічасты дах і дымок з коміна. Гаспадар адасоблена сядзіць ля загнета, пыхкае люлькай і марыць пра Лілле. І не здагадваецца, як блізка яна. Лілле расчулена ўсміхнулася.

— Згіньце, гадкія павукі! — загадала яна. І адважна ўступіла ў Павуцінневы гушчар. Тут жа празрыстыя нітачкі наліплі ёй на твар, заблыталіся ў вейках. Лілле спалохана ўскрыкнула. Схапілася за бранзалет. Што ж гэта ён барахліць? Чаму не разганяе паганых танканогіх паўзучак?

Павуцінне закалыхалася, і тысячы павучкоў тут жа спусціліся ніжэй, каб разгледзець, хто трапіў у іх цянёты. Яны адчувалі сполах Лілле, як пчолы адчуваюць водар кветкі. Павуцінкі абляпілі валасы і твар, сухаватыя хуткія лапкі кранулі скуру над бранзалетам. Завішчаўшы ад жаху, Лілле знепрытомнела. Апошняе, што яна адчула, — быццам бы яе падхопліваюць моцныя рукі.

Ачулася яна ў поўнай цемры, толькі квадраты нязыркага святла, што лілося з вокнаў, жоўклі на зямлі. Цыбатыя грыбы-гнаявікі й сухарлявыя галінкі піжмы з асуджэннем глядзелі на нягодніцу, якая паважылася талачыць траву за два крокі ад Ляснікова ганка. Лілле не паверыла вачам. Дабралася! Вось яна — запаветная леснічоўка!

Яна досыць азябла, покуль ляжала без прытомнасці. Але гэта нічога. Напэўна на кухні заварана духмяная гарбата, і адмыслова для дарагой госці каля загнета саграваюцца мяккія пакаёвыя чаравічкі. Яна паднялася, абцерушылася. Яе валасы і адзежа выглядалі зусім чыстымі, ніводнага павучка, ніводнай бялявай ліпкай нітачкі. Вось дык чараўніцтва! Лілле пагладзіла шчарбатую спінку бранзалета. Так, па-за ўсякім сумневам, Ляснік кахае яе, моцна кахае, раз падарыў такую каштоўнасць.

Глыбока ўдыхнуўшы, набраўшыся адвагі, яна пастукала ў дзверы.

Праз імгненне велізарная постаць з'явілася ў праёме.

— Хто тут? — Ляснік нагнуўся, каб лепей разгледзець маленькую кветачніцу.

Лілле з трапятаннем глядзела ўгару. Яе сэрцайка матлялася, як заціснутая ў кулачку мушка. Зараз, зараз надыдзе салодкае імгненне першага пацалунка! Яна ўстала на дыбачкі і зірнула на Лесніка з усім каханнем, на якое была здольная.

— Ты да мяне, малая? Што зрабілася?

— Я... прыйшла... — піснула Лілле, млеючы ад страху і пяшчоты.

Ён глядзеў, нібы не разумеючы. Лілле разгубілася. Што ж ён марудзіць? Чаму не віншуе яе з днём нараджэння? Чаму не пытае, ці спадабаўся падарунак?

— Паслухай, калі ў цябе нешта здарылася, то выкладвай, — сказаў ён.

— Гэта ж я... Лілле... з Мядовай прасекі! Хіба ты мяне не памятаеш?

— З Мядовай прасекі? — Яго кусцістыя бровы падняліся. — Няблізкі шлях. І як ты здужала прайсці?..

— Чароўны бранзалет, ён дапамог мне! — Лілле працягнула руку, і бранзалет патануў у вялікай далоні. Ляснік грэбліва паморшчыўся.

— З якога сметніка гэта дзеравяка? Тут чараўніцтвам і не пахне, цябе ашукалі, малая. Хіба што кроў на ім чалавечая, ды і тую па неасцярожнасці пліснулі, ад няўмелага абыходжання са сцізорыкам. Таму яна таксама магіі ў сабе не нясе.

— Як жа не чароўны? — асалапела Лілле. — Там напісаны старажытныя магічныя руны!

— Нічога падобнага, — усміхнуўся Ляснік. — Гэта хтосьці вельмі карава любоўнае прызнанне выцінаў. На чалавечай мове.

— Але я думала.. Хіба гэта не ты мне падарыў?

— Я — табе — падарыў?!

— У мяне сёння дзень нараджэння, — горка сказала Лілле.

— Гм, — толькі і змог адказаць ён.

А ён забыўся. Ці не ведаў. Ды не ведаў, відавочна. Колькі ў лесе кветачніц? І колькі клопатаў у Лесніка. Не да дробязяў.

Ён стаяў, скрыжаваўшы рукі на грудзі, ды чакаў, покуль яна сыдзе. Ад халоднага начнога паветра Лілле зусім задубела, але ніхто і не збіраўся запрашаць яе ў хату, паіць гарачай гарбатай і прапаноўваць пахватныя хатнія чаравічкі. З леснічоўкі даносіліся галасы, мільгалі невыразныя цені ў вокнах. Мабыць, Ляснік прымаў госцяў. А можа, праводзіў важную нараду.

— Выбачай, малая, я вельмі заняты, — сказаў ён. І зачыніў дзверы перад яе прыгожанькім носікам.

Лілле прысела на прыступку ганка. Трэба ісці дахаты — а ў яе не засталося сіл, каб ізноў пераадольваць завады. Праход у калючках, пэўна, ужо зарос, балотную сцяжынку ўначы не відаць, і як зладзіцца з павукамі? Яна гаротна расплакалася. Ну хіба можа ў дзень нараджэння так смяротна не шанцаваць?

Няўтульная, чарнільная цемра атачала леснічоўку. Зрэдку вухкаў сыч, пасапвалі ў сне дрэвы. Страшна. Гэта ж чужая тэрыторыя. Паскрыпвалі, ліха ўхмыляліся грыбы. Светлякі прапаўзал' па чаравічках Лілле, нават і не думаючы пажадаць добрай ночы. Начныя фіялкі кпліва шапталіся, кідаючы ў бок кветачніцы недвухсэнсоўныя погляды. І гойсалі за елкамі жудасныя нявыхаваныяваўкі, якім наогул няма справы да чараўніцтва. Для іх што кветачніца, што заяц, — галоўнае, каб косткі на зубах храбусцелі. І быццам бы нечы вялікі мокры нос ужо прынюхваўся, выбіраючы з травы свежыя слядочкі Лілле. Яна сцепанулася — і ўбачыла, як ад сцяны адлучыўся чорны цень.

«Канец мне», — уздыхнула Лілле. І гэтая змрочная думка, як ні дзіўна, прынесла ёй задавальненне. Так, цяпер яе склыгаюць. І ёй нават захацелася, каб яе склыгалі хутчэй, таму што ў яе зусім не ўзнікала жадання вяртацца ў пустую непрыбраную хатку, дзе ніхто не запаліць лямпу, не выхапіць цяжкі кошык, не скажа спагадліва: «Ну што, стамілася? Садзіся, я табе гарбаты прынясу». Яна ўсхліпнула і кінулася насустрач жудаснаму ваўку. Хай з'есць яе, раз нікому яна не патрэбна ў гэтым лесе!

Але замест зблытанай цвёрдай поўсці яна ўткнулася ў адсырэлую тканіну плашча. Лілле ўскрыкнула. І толькі ўпёршыся лбом у плячо, такое знаёмае плячо, зразумела, што перад ёй стаіць Нікчэмка. Ён ступіў у квадрат жоўтага святла, і Лілле ахнула — што за выгляд у яе заўсёды ахайнага слугі! Адзежа вісела жмутамі, пашматаная і брудная, абкачаная ў балотнай ціне. Валасы бялелі, аплеценыя павуцінкамі. На лбе і шчоках барвавела некалькі падсохлых драпін.

— Ты? — прагаварыла яна агаломшана.

Ён засаромеўся свайго выгляду. Каб схаваць збянтэжанасць, прыняўся клапатліва кешкацца ў заплечнай торбе, штосьці шукаць. Анучка на яго запясці бялела ў цемры.

«Я так і не спытала, дзе ён паспеў парэзацца, — успомніла Лілле і сама сабе адказала: — Ну так. Няўмелае абыходжанне са сцізорыкам.» І ніякага чараўніцтва. Усяго толькі Нікчэмка. Гэта ён прасек для яе шлях у Калючым раўчаку. Ён выклаў сцяжынку ў Слізкай багне. І ён перанёс Лілле праз Павуцінневы гушчар, калі яна ўбачыла павука і ад жаху самлела.