К Акула - За волю (на белорусском языке)

• Название: За волю (на белорусском языке)
• Автор: К Акула
• Жанр: Русская классическая проза

---

Алесь так загаманiўся, акунуўшыся ў сваiм пачуцьцёвым сьвеце, што, вiдаць, забыўся пра прысутных сяброў. Цяпер-жа ён раптоўна павярнуўся.

- А што вы тут робiце? Цi ня бачыце, што цярплю зьдзекi? - крыкнуў, быццам разьюшаны.

- Ал, спынiся, успакойся! - сказаў спакойна Анды. - Цi-ж ты ня бачыш, што мы прыйшлi, каб табе памагчы?

- Не, бойсы. Ад шчырага сэрца вам дзякую, але вашая помач гэтта непатрэбная. Я стаю над пропасьцю. Удома матку нацiскаюць, каб намаўляла мяне вярнуцца, значыцца проста ў рукi дэмана. А тут... Ведаеце, мне патрэбны час, каб перадумаць, падтасаваць, зрабiць падлiкi мiнулага. Я цяпер, у такiм становiшчы няздольны да жыцьця. Мушу зрабiць разьлiкi з сабой, зь Верай... Бяз вашай дапамогi...

- Ты, чалавеча, цi ты здурэў зусiм, цi што? - выбухнуў Нiк. - Ты-ж страцiш сваю працу. Зэлман казаў...

- Чакай Нiк, маўчы. Выглядае, што мушу табе тлумачыць простай мовай. Слухай, мой сябра: мне абсалютна няважна, што Зэлман казаў, што нехта пра мяне думае цi кажа. Маю перад сабой праблему, якую мушу сам вырашыць i жадаю, каб мяне гэты сьвет на нейкi час пакiнуў у супакоi. Будзь ласкавы, скажы Зэлману, няхай iдзе ў возера скочыць! Зрабiце мне, хлопцы, ласку, пакiньце мяне самога. Мне прыкра, але ня чуюся...

- Окэй, Нiк, пойдзем, - устаў Анды. - Памятай, Ал, калi запатрабуеш помачы, толькi сыгналу ад цябе чакаем.

Калi сябры пакiнулi яго, Алесь паставiў Чайкоўскага патэтычную сымфонiю. Заслухаўся, загойдаўся ў сваiм крэсьле-гойдаўцы. Гвалтоўны плач трос ягонае згаладалае за апошнiя днi цела.

На наступны дзень зьявiўся да Якiмовiча сам Давiд Зэлман. Алесь быў крыху зьдзiўлены, але надта ўдзячны свайму босу за ягоную вiзыту. Халодным i зраўнаважаным тонам Зэлман пераконваў Алеся, каб вярнуўся неадкладна на працу. Зь некаторым намаганьнем Алесь выясьнiў крамнiку, што так, у цяперашнiм эмацыянальным хаосе, ён зусiм няздольны да нiякай працы. Паспачуваўшы яму, Зэлман намякнуў, што праца на яго ня будзе доўга чакаць i пайшоў.

43

Неўзабаве пасьля Новага году Нiк наведаў Мантрэал. У першы дзень палагоджваў бiзнэс, а на другi пайшоў заглянуць у мясцовы тэатр барлеску. У сваiх тэатральных упадабаньнях Нiк меў просты смак. Падабалася яму шорсткая камэдыя больш чым нейкая складаная i сур'ёзная драма, мэлядыйная апэрэта брала верх над гранд-опэрай. Часта заглядаў у барлеск.

У раньнi час, калi ён прыйшоў, на залi пуставала многа крэслаў дык Нiк прымасьцiўся ля самай сцэны. Нейкае маладое гарлапанiстае стварэньне прасьпявала пару папулярных нумароў пап-музыкi, выступаў штукар. Канфэрансье рэклямаваў гурт уежджаных, не адну вупраж знасiўшых "цудоўных маладых прыгажуняў". Гэныя прыгажунi, што выбеглi пабрыкаць на сцэне, пад тоўстымi слоямi пудры й памады на сваiх тварах маскавалi сваю "маладосьць".

Нiк ужо пазяхаў у нейкай нудзе i разважаў, цi ўжо выйсьцi, калi канфэрансье, пасьля колькiх грубых анэкдотаў пра сэкс, прапанаваў зорку атракцыi.

- А цяпер, паважаныя спадарынi й спадары, - урачыста гаварыў ён, - маю прыемнасьць прадставiць вам галоўную атракцыю сяньняшняга шову, замаскаваную цудоўную прыгажуню. Нiхто ня ведае адкуль яна ў нас зьявiлася й куды пойдзе. Залежыць ад вас, цi вы тут яе затрымаеце, цi ў новую дарогу адправiце. Вось даю вам зорку - "Замаскаваную Прыгажуню"!

Бляндынка сярэднягя росту, на твары мела надзетую ружовага колеру маску. Калi павольнымi й плаўнымi рухамi пачала яна хадзiць па сцэне й распранацца пад саладжавую мэлёдыю флейты, Нiк захапiўся формай надзвычайна прыгожай фiгуры. Просты, без амаль заўсёды прысутнай у такiх паказах вульгарнасьцi, танец. I маўчала, у захапленьнi ад гожай формы на сцэне, мужчынская грамада. У рухах танцоркi пракiдвалася для Нiка нейкая надзвычайная паэзiя. Маладое, пругкае цела. Не, гэта яна ня з тых уежджаных прыгажуняў, што раней выбеглi на сцэну пабрыкаць. Цудоўная! - захапляўся Нiк Лок.

Калi танцорка прыблiзiлася на край сцэны, Нiку здалося, што ён распазнаў абрысы твару яе... нейкiя, недзе бачаныя. Дзяцюк пачаў уважней прыглядацца. Дзяўчына, калi зноў апынулася блiзка яго, зрабiла рух, мiмалётны рух распазнаньня, цi што... Цi гэта магчыма? Так, гэта мусiць быць яна, а ня хто iншы. Трэба будзе праверыць, пастанавiў Нiк. Калi не асьмелiцца, ня будзе мець супакою. А навошта-ж маска? Калi на паказ выстаўляеш усё цела, за выняткам толькi эратычнай зоны, дык якая прычына, каб схаваць твар? Сарамлiвасьць? Нешта iншае. Хочаш грошы зарабляць i быць iнкогнiто. Вось яно. Пабачым.

Нiк меркаваў, што да загадчыка трупы дарэмна iсьцi, прозьвiшча дзяўчыны ў масцы ён, пэўне-ж, не назаве. Што аставалася? Спрабаваць заглянуць за сцэну? Рызыка невялiкая. Калi прагоняць, ну дык што...

Як толькi апусьцiлася занавеса, Нiк шмыгнуў праз левыя дзьверы за сцэну. Ён апынуўся ў вузкiм калiдоры i пазiраў на некалькi дзьвярэй, мяркуючы ў каторыя пастукаць. Дзьве жанчыны з тых размаляваных i напудраных прыгажунь, што брыкалi раней на сцэне, выйшлi з аднаго пакою i Нiк спытаўся ў iх дзе знайсьцi "маску". Адна зь iх паказала дзьверы якраз у той час, калi ў канцы калiдору зьявiўся мускулясты выкiдайла. Нiк хутка адчынiў паказаныя дзьверы i ўвайшоў. Ён апынуўся ў малым пакоi, дзе ў кутку, ля камоды зь люстэркам i рознай касмэтыкай i прыладамi для прыхарошваньня валосаў i твараў якраз i ўбачыў дзяўчыну, але бяз маскi. Яна ўжо апранула сябе ў джынсы й ружовую разьлятайку. Дзяўчына павярнулася да Нiка ад люстэрка на камодзе. Устала.

- Я цябе чакала, - сказала такiм тонам, быццам яна ўчора з табою бачылася.

Нiк прыгадаў змарнелага, худога, рашчараванага i горам зьбiтага ды зьбянтэжанага чалавека, якога бачыў пару дней назад. А вось перад iм, у роўным пульсе свайго пругкага цела, з пышнымi хвалямi валосаў, выклiкам маладосьцi ў прамянiстых вачох стаяла Алесева цацанька, iдэал ягонага каханьня, нiбыта сьцiплая цнотка, за якую дзяцюка i цяпер морыць бяссоньнiца.

- Ты сука! - гаркнуў на яе Нiк i навотмаш правай рукой сьцебануў Веру па твары. Яна абапёрлася на верх камоды.

Ззаду скрыпнулi дзьверы i Нiк азiрнуўся. Здаравенны выкiдайла затрымаўся ў дзьвярох.

- Джан! - зьвярнулася да яго Вера, гладзячы шчаку, якая смылела. - Гэта мой сябра. Не чапай яго!

Выкiдайла выйшаў.

- Сядай, Нiк, - паказала дзяўчына рухам рукi канапу.

Яе ўпэўненасьць голасу i ўсьмешка на твары зусiм абяззброiлi Нiка. Ён сеў.

- Цяпер, мне здаецца, што табе выпадае выясьнiць тую аплявуху i зьнявагу мяне.

- Прашу цябе, Вера, выбач мне. Мяркую, ты дагадваешся, чаму я руку на цябе падняў. Я хацеў-бы пачуць выясьненьне ад цябе. Павер мне, што калi-б я нават шукаў цябе, дык ня ў гэткiм тэатры ды яшчэ як нейкую зорку ў стрыптызе. Калi я цябе пазнаў, пастанавiў з табой пагаварыць. Я прыгадаў пакрыўджанага i зруйнаванага табой Алеся. Рука засьвярбела. Разумееш?

- Бачыш, дык усё-ж праўда была мая?

- Якая гэта праўда?

- Ты сказаў, што калi-б шукаў мяне, дык ня ў гэткiм тэатры i не ў такой ролi. Затое я i ёсьць тут.

- Ты хочаш сказаць, што хаваешся? У масцы?

- А як ты думаеш? Але цяпер, калi ты мяне ўжо знайшоў дык няма патрэбы больш хавацца. Так цi не?

- Слухай, зайдземся ў рэстаран, там пагамонiм.

- Окэй, пачакай, я надзену пальто.

Зайшлiся ў суседнi рэстаран i селi пры стале ў куце. Гэтта было цiха. Замовiлi напiткi i па гамбургэру на кажнага. Нiк уважна аглядаў дзяўчыну. Падумаць адно, у стрыптыз палезла. Якiм гэта чынам? Нешта тут загадкавае. Ад каго яна хаваецца?

- Можа-б ты мне расказаў перш пра яго? - запрапанавала Вера, калi прынесьлi напiткi.

Прынаднасьць ейнага твару, як i раней, -заўважыў Нiк, - амаль не аздобленая касмэтыкай, натуральная.

- Можна й так, - пачаў дзяцюк, - хоць, запраўды, ня ведаю ад чаго пачынаць. Скажу адразу самае найважнейшае: сяньня Алесь амаль зусiм зруйнаваны чалавек. I найгоршае ў тым, што ён пра нiчога ня дбае, адным словам напляваць яму на ўсё. У яго амаль няма грашовых сродкаў...

- Чаму ён так? I чаму ў яго няма сродкаў?

Нiк уважна зазiрнуў у дзяўчынiны вочы. Там, дзе калiсьцi было недаўменьне цi дзявочая сарамлiвая прывабнасьць, цяпер вылузвалася самаўпэўненая зухаватасьць.

- Дзiўна чуць такое пытаньне ад цябе, - Нiк падкрэсьлiў "цябе", каторая сталася прычынай ягонай дэградацыi. Ён-жа не працаваў амаль ад таго часу, калi ты зьнiкла.

- Чаму? Што зь iм? Давiд яго выкiнуў?

- Нiхто яго ня выкiдаў. На працу ён не пайшоў, а зачынiўся ў сваiм апартамэньце й гарэлкай пачаў залiвацца. Мы ўсе намаўлялi яго, каб апамятаўся, сам Давiд наведаў яго. Ён нiкога не паслухаў. Казаў, што хоча, каб гэты сьвет пакiнуў яго ў супакоi, у адзiноцтве, бо ён мусiць сам усё абмеркаваць, перагледзець, параацанiць. Выглядаў ён як чалавек, што вось-вось у абдымкi сьмерцi наважыўся йсьцi. Апроч таго ўдару, якi ты яму зрабiла, быў у яго iншы крызiс. Камунiсты пачалi шантажаваць яго празь ягоную бедную i запалоханую матку. I гэты другi ўдар яму, вiдаць, волю адабраў. Мацi пiсала яму пару разоў, прынагляла, каб дамоў вяртаўся.

- Аж гэтак! О, мой дарлiнг, мой мiленькi Алесь!

У голасе дзяўчыны турбота, а ў вачох спагада.

- I што яшчэ?