Адам Глебус - Дамавiкамерон (на белорусском языке)

• Название: Дамавiкамерон (на белорусском языке)
• Автор: Адам Глебус
• Жанр: Русская классическая проза

---

- ...

- Дык што, прыйдзеш?

- Заўтра прыйду.

Яна паклала яму ў кiшэню каталожную картку, дзе зграбным почыркам быў напiсаны адрас i тэлефон.

Ён вярнуўся ў кабiнет, дзе над паперамi схiлiўся калега.

- Жанчыны пашалелi, - сказаў супрацоўнiк.

- Пашалелi. Ты пра што? - калега ўзняў галаву.

- Падыходзяць i прапануюць сябе.

- За грошы цi так, з-за кахання?

- Так, без кахання i грошай.

- Ты адмовiўся?

- Не. Але ведаеш, у гэтым нешта не тое.

- Жанчына просiць, трэба iсцi, - калега схiлiўся над сталом.

Супрацоўнiк затэлефанаваў да сакратаркi з метро.

- Гэта я, - сказаў ён, - праз паўгадзiны буду.

- Чакаю, - сказала яна.

Калi ён здымаў куртку, яна пацалавала яго i прашаптала:

- Не палохайся, тут у мяне госцi, але яны хутка сыдуць.

Госцi сядзелi на канапе i глядзелi тэлевiзар. Iх было двое. Ён - худы, з акулярамi "ровар" на гарбаносым твары. Яна - зграбная славянка з папяловай фрызурай i ласкавай паставаю.

Транслявалi футбол.

- Хутка скончыцца, i мы пойдзем, - госць глядзеў на экран.

- Мы з табой былi ў кiно, глядзелi "Кiнг-Конг", - сказала госця да гаспадынi.

- Пра што фiльм? - спыталася тая.

- Пра каханне малпы i жанчыны.

У тэлевiзары зафуркаў свiсток арбiтра, i матч скончыўся. Госць падышоў да акна i сказаў:

- Дождж пачаўся. Можа, перачакаем?

- Трэба iсцi. Калi б мы выйшлi пасля сеанса, мы б не чакалi, а iшлi б, нават беглi б.

Супрацоўнiк падумаў, што ён з большым задавальненнем пераспаў бы з госцяй, чым з гаспадыняю, але гэта цалкам нерэальна.

Госцi зашпiлiлiся i сышлi ў вечаровы дождж.

Сакратарка села на каленi супрацоўнiку. Ён досыць пяшчотна пагладзiў яе па спiне. Пацалункi былi даволi прыстойныя.

- Так светла яшчэ... Не ведаю, што рабiць? - сказала сакратарка.

- А мне ўсё адно, светла цi цёмна.

- Тады я зараз прыйду.

Яна вярнулася ў кароткай кашулi, што ледзь-ледзь прыкрывала клубы.

- Я люблю на падлозе, - жанчына дастала з шафы крухмальную прасцiну i раскiнула яе на кiлiме.

Супрацоўнiк раптам падумаў, што ў яго можа нiчога не атрымацца, i спытаўся:

- Ты любiш спаць на падлозе, каб нельга было сказаць, што мы ўсе спiм у адным ложку?

- Распранайся. Цi давай я цябе распрану. Мне будзе прыемна.

Яна распранула яго асцярожна i нетаропка. Ён падумаў, што яна распранае яго, як нябожчыка. Яна скiнула праз галаву кароткую кашулю i легла на спiну. Ён думаў, што хадзiць у публiчны дом значна горш, чым рабiць тое, што ён робiць цяпер. Акт атрымаўся рацыянальны, з наборам стандартных паставаў, разрэкламаваных айчынным тэле-кiнематографам.

На працы супрацоўнiк i сакратарка рабiлi выгляд, што нiчога не здарылася, i мелi рацыю, бо рацыянальны акт - гэта гiгiена, i толькi.

XI. ДАМАВIК-4

Мужчына прывёў дадому каханку. Яны пiлi вiно i займалiся эратычнымi гульнямi да знямогi.

Раптам дзверы ў кватэру адчынiлiся.

Мужчына ўскочыў з ложка i памкнуўся да дзвярэй, але на паўдарозе спынiўся i закрычаў:

- Хто тут? Што трэба?

У пад'ездзе адгукнулася рэха. Мужчына выглянуў з кватэры. На пляцоўцы нiкога не было.

- Напэўна, забыўся замок зачынiць. Вось скразняк i расхiнуў дзверы.

- Якi скразняк, калi ўсе вокны зачыненыя? - засумнявалася каханка.

- Тады я не разумею, што адбылося, - сказаў ён, калi надзяваў нагавiцы.

- А можа, нам падалося, што дзверы адчынiлiся, а на самай справе яны i не адчынялiся зусiм? - разважала яна, калi стаяла на адной назе i нацягвала калготкi.

Мужчына запалiў цыгарэту.

- А можа, гэта быў Дамавiк? - спытала каханка.

- Сапраўды, Да-ма-вiк, - мужчына выпусцiў струмень дыму ў столь.

- А чаму ён не зайшоў? - усмiхнулася каханка.

- Ты яму не спадабалася.

Каханка пакрыўдзiлася, сабралася i сышла.

Мужчына зачынiў замок ды засаўку.

XII. ЧАРАЎНIК

На местачковай вулiцы хлопцы здзекавалiся з неразумнага Антака.

- Антак, Антак, бяжы за намi! - крычалi яны i рабiлi выгляд, што бягуць.

Той спрабаваў бегчы, але скалечаныя хваробаю ногi чаплялiся за зямлю, i ён падаў у пыл. Хлопцы рагаталi, падымалi нябогу i крычалi:

- Антак, Антак, бяжы! Давай вучыся. Глядзi, як мы робiм.

Неразумны спачатку iшоў. Галаву ён прытрымлiваў рукою, бо тая не трымалася на шыi, падала на плячо. Потым Антак, раптоўна ўцямiўшы, што ад яго патрабуюць, адпускаў галаву, размахваў рукамi i, высока ўскiдваючы ногi, бег. Прабягаў Антак тры-чатыры крокi i нiбыта развальваўся на кавалкi галава адкiдвалася на спiну, рукi разляталiся, ногi падкурчвалiся... Хлопец спынiўся i закрычаў:

- Хлопцы! Не трэба! Спынiцеся! Ён жа заб'ецца!

Хлопец крычаў, Антак з астатнiмi рагатаў. I ў гэты момант выскачыла на вулiцу Антакава мацi.

- Што ж вы робiце? Цi ж вы людзi, цi не?

Кабета падняла з зямлi свайго сына i пачала абтрасаць пыл. Хлопцы ўцяклi, толькi той, што прыдумаў вучыць нябогу бегаць, стаяў пасярод вулiцы.

- Дзякуй, што заступiўся. А то бачыш, што панавыдумлялi?! Хадзi сюды, нешта скажу.

Хлопец падышоў. Кабета ўзняла руку i дакранулася да хлопцавай стрыжанай патылiцы:

- Табе балiць галава. Ты чуеш, як табе моцна забалела галава?

Хлопец адчуў, як у яго забалела ў скронях.

- Чуеш?

- Так, - ледзь выцiснуў з сябе перапалоханы хлопец.

Кабета паклала далонь на хлопцаву патылiцу i сказала:

- А цяпер не балiць.

I сапраўды, перапалоханы адчуў прахалодную далонь i боль у скронях знiк.

- А цяпер слухай, i ты так можаш рабiць. Калi ў каго забалiць галава, дык прыкладзi хвораму да патылiцы, i боль праз цябе пройдзе ў зямлю. Гэта самае моцнае, што я табе аддаю. А яшчэ ты так можаш лячыць маркоту. I будзеш ты Чараўнiком. Гэта табе мая падзяка. Але Чараўнiком ты будзеш нядоўга, пакуль з Дзеўкаю не пагуляеш.

Кабета павяла свайго Антака ў адзiн канец вулiцы, а Чараўнiк пайшоў у другi.

Праз тры гады пасля таго вулiчнага здарэння Чараўнiк скончыў школу i паехаў у расейскi горад паступаць ва ўнiверсiтэт. Ехала паступаць шмат местачкоўцаў, а паступiлi толькi ўдваiх - Чараўнiк ды ягоная аднакласнiца габрэйка.

Па дарозе ў расейскi горад з аднакласнiцаю адбылося пераўтварэнне, з Iрмы Розенкранц яна зрабiлася Iрынаю Стрыжонак. Пра гэты цуд ва ўнiверсiтэце ведаў толькi Чараўнiк. У iнтэрнацкiм калiдоры габрэйка папрасiла Чараўнiка, каб ён нiкому нiчога не казаў пра яе паходжанне. Чараўнiк паабяцаў, што, вядома, не скажа, i, каб запэўнiць яе, дакрануўся да патылiцы. Габрэйка змянiлася з твару - з заклапочанай яна стала вясёлаю i нечакана прапанавала пайсцi пагуляць у горад.

Габрэйка вяла Чараўнiка старымi вулкамi, пакуль не звярнула ў цёмны пад'езд. Яны ўзнялiся на другi паверх i прайшлi доўгiм калiдорам. Яна адчынiла дзверы, i Чараўнiк зайшоў у вялiкi пакой.

- Ты ведаеш, дзе мы?

- Не, я тут нiколi не быў. Пэўна, iнтэрнат нейкi?

- Iнтэрнат, - габрэйка засмяялася, - публiчны дом. Ты ведаеш, я не хачу жыць у iнтэрнаце, не хачу вяртацца ў нашае мястэчка, я хачу застацца жыць у гэтым горадзе, знайсцi сабе расейца, прыгожага i разумнага, спакусiць яго, выйсцi за яго замуж, нарадзiць дзiця... Я шмат чаго хачу. I яшчэ я не хачу быць габрэйкай.

- Але ж ты габрэйка.

- Пра гэта ў гэтым горадзе ведаеш толькi ты.

- А ты што, не ведаеш?

- Я?! - яна засмяялася i пачала распранацца. - Я не ведаю.

Чараўнiк адвярнуўся i падышоў да акна, якое глядзела ў двор на памыйнiцу з кантэйнерамi i бачкамi.

- Ты што, саромеешся?

Чараўнiк адчуў, што чырванее.

- Я не магу, - сказаў ён да бачкоў i кантэйнераў.

- Ты проста не ўмееш, я навучу, - габрэйка падышла i абняла яго.

Чараўнiк страцiў свае здольнасцi i стаў звычайным студэнтам унiверсiтэта. Габрэйка вельмi ўдала выйшла замуж за супрацоўнiка КДБ. Калi экс-чараўнiк пасля заканчэння вучобы прыехаў у сваё мястэчка, каб наведаць бацькоў, тыя расказалi, што неразумны Антак памёр, а ягоная мацi з'ехала невядома куды.

XIII. ШРЫФТАВIК

Шрыфтавiк выконваў адказнае даручэнне, рабiў памятныя граматы. Работа iшла шпарка, i майстар быў упэўнены, што хутка скончыць заказ. Але калi ён узяў лiтрасет, дык убачыў, што патрэбных лiтараў на iм не хапае. Шрыфтавiк шэптам вылаяўся, апрануўся i выйшаў з дома. Ён абышоў усе, што ведаў, крамы, дзе раней набываў лiтрасеты, - марна. Калi Шрыфтавiк выйшаў з унiвермага "Беларусь", дык вылаяўся ўголас i гучна. А калi з яго вылятала апошняе брыдкае слова, ён раптам знайшоў вырашэнне праблемы.

Шрыфтавiк вярнуўся ў аддзел канцылярскiх тавараў. Размаляваная гандлярка глядзела на майстра, як мiнiмум, цынiчна.

- Прабачце, калi ласка, - дзеравяным языком пачаў той. - Я мастак i працую над афортамi. А тут раптам бачу вас i... Нават паверыць сабе не магу. Вы якраз той вобраз, якi доўга шукаў. Можа, калi вы не супраць, я намалюю ваш партрэт.

- Гэта ты сур'ёзна? - цынiзм змянiўся на недавер.

- Вядома, сур'ёзна. Дык вы не супраць. Я спадзяюся...

- А што я буду за гэта мець? - недавер змянiўся на цiкаўнасць.

- Звычайна натуршчыцам плацяць грошы. Магу падарыць вам афорт цi акварэль.

- Добра, потым пагаворым. А пятай чакаю на трамвайным прыпынку.

Шрыфтавiк вярнуўся ў майстэрню. Прыбраў. На сцены ён павесiў некалькi старых, яшчэ студэнцкiх эцюдаў з аголенымi жанчынамi.