Этьен Жильсон - Избранное: Христианская философия

Скачивание начинается... Если скачивание не началось автоматически, пожалуйста нажмите на эту ссылку.
Жалоба
Напишите нам, и мы в срочном порядке примем меры.
Описание книги "Избранное: Христианская философия"
Описание и краткое содержание "Избранное: Христианская философия" читать бесплатно онлайн.
Этьен Жильсон (1884–1978) — один из виднейших религиозных философов современного Запада, ведущий представитель неотомизма. Среди обширного творческого наследия Жильсона существенное место занимают исследования по истории европейской философии, в которых скрупулезный анализ творчества мыслителей прошлого сочетается со служением томизму как величайшей философской доктрине христианства и с выяснением вклада св. Фомы в последующее движение европейской мысли. Интеллектуальную и духовную культуру «вечной философии» Жильсон стремится ввести в умственный обиход новейшего времени, демонстрируя ее при анализе животрепещущих вопросов современности. Опираясь на экзистенциальное прочтение томизма, Жильсон акцентирует мысль о свободе выбора, дарованной человеку, и предназначении его как продолжателя дела божественного Творения. В данный том вошли работы: «Учение Декарта о свободе и теология», «Бытие и сущность», «Бог и философия», а также ряд статей последователей и учеников Жильсона, посвященных его разностороннему творчеству.
[409]
«Sola est voluntas sive arbitrii libertas, quam tantam in me experior, ut nullius majoris ideam apprehendam; adeo ut ilia praecipue sit, ratione cujus imaginem quamdam et similitudinem Dei me referre intelligo. Nam quamvis major absque comparatione in Deo quam in me sit, turn ratione cognitionis et potentiae quae illi adjunctae sunt, redduntque ipsam magis firmarti et effìcacem, turn ratione objecti, quoniam ad plura se extendit, non tamen in se formaliter et praecise spectata, major videtur» (VII 57). «Non habeo etiam causam conquerendi, quod voluntatem dederit (scil.: Deus) latius patentem quam intellectum; cum enim voluntas in una tantum re, et tantum in indivisibili consistat, non videtur ferre ejus natura ut quicquam ab illa demi possit» (VII 60)[5*].
[410]
«Quapropter, turn Plato in Alcibiade, turn Porphyrius apud Boetium, referente Eusebio, libro 11 praeparationis Evangelicae capite 14, non de Adamo aut alio singulari homine, sed de omnibus celebrarunt esse illos inter caetera animantia ad Dei imaginem conformatos. Cum ergo secundum naturam suam homo sit Dei imago (enitet autem illa potissimum in cognoscendi et appetendi capacitate illimitata, in dominio indifferentiaque actuum suorum, in cupiditate ingenita aeternitatis»[6*] (Conimb. De anima separata 1, 5).
[411]
«Nec profiteri dubitavit Gregorius Nyssae, Pontifex, vir piane magnus et doctrinae cum eloquentia certantis laude notissimus: «liberum voluntatis arbitrium honorem esse divino aequalem», et ornamentorum quae maxima in nobis ac plurima enitent, facile princeps…»[7*] (Theophile Raynaud. Calvinismus bestiarum religio. Предисловие).
[412]
«Puto autem in his tribus libertatis (то, что мы имеем по природе, то, что нам дарует благодать, и то, что мы будем иметь во славе) ipsam ad quam conditi sumus conditoris imaginem atque simultudinem contineri… Hinc est fortassis quod solum liberum arbitrium sui omnino defectum seu diminutionem non patitur, quod in ipso potissimum aeternae et incommutabilis divinitatis substantiae quaedam imago impressa videatur»[8*] {Saint Bernard. De grat. et lib. arb. Cap. 9, art. 28. - Mignel 1016).
[413]
«Verum libertas a necessitate aeque et indifferenter Deo universaeque tam malae quam bonae rationali convenit creaturae. Nec peccato nec miseria amittitur vel minuitur; nec major in just о est quam in peccatore, nec plenior in angelo quam in nomine. Quo modo namque ad bonum per gratiam conversus humanae voluntatis consensus, eo libere bonum, et in bono liberum hominem facit, quo voluntarius efficitur, non invitus pertrahitur; sic sponte devolutus in malum, in maio nihilominus tam liberum quam spontaneum constituit, sua utique voluntate ductum, non aliunde coactum ut malus sit. Et sicut coelestis angelus aut etiam Deus ipse permanet libere bonus, propria videlicet voluntate, non aliqua extrinseca necessitate, sic profecto diabolus aeque libere in malum et corruit et persistit, suo utique voluntario nutu, non alieno impulsu. Manet ergo libertas voluntatis, ubi etiam fit captivitas mentis, tam plena quidem in malis quam in bonis, sed in bonis ordinatior; tam integra quoque pro suo modo in creatura quam in creatore, sed in ilio potention»[9*] (ibid., cap. 4, art. 9. - Migne I 1006–1007).
[414]
«Manet ergo etiam post peccatum liberum arbitrium, etsi miserum, tamen integrum. Et quod se per se homo non sufficit excutere a peccato sive miseria, non liberi arbitrii signat destructionem, sed duarum reliquarum libertatum (scil. Gratiae et Gloriae) privationem. Neque enim ad liberum arbitrium, quantum in se est, pertinet aut aliquando pertinuit posse vel sapere, sed tantum velie, nec potentem facit creaturam nec sapientem, sed tantum volentem»[10*] (ibid., cap. 8, art. 24. - Migne I 1014).
[415]
«Nona sententia constituit imaginem Dei in libero arbitrio, de quo D. Bernard, serm. 80 in Cantic. et cap. 1 de meditation, condii, hum. Quicquid enim volumus per arbitrium volumus, adeo ut nescio quam omnipotentiam in liberiate agnoscere possimus»[11*] (Mersenne. Quaestiones celeberrimae in Genesim. Paris, Cramoisy, 1623. Folio. Cap. I, vers. 26, quaest. 15, col. 1052). Мерсенн сопровождает эти строки собственным довольно фантастическим комментарием. По-видимому, он излагал св. Бернара по памяти, не сумев достать тексты, которые мы цитировали выше, ибо его ссылки не менее фантастичны, чем сам комментарий. Речь 80 из «Sermones in Cantica» содержит очень смутное изложение учения такого рода; больше информации содержит Речь 81, на которую Мерсенн не ссылается. А тот трактат, на который Мерсенн ссылается по преимуществу, Минь (Migne) считает апокрифом. Он опубликован в 184-м томе «Патристики» (Patrologie) под следующим названием: «Благочестивейшие размышления о познании человеческих условий» (Meditationes piissimae de cognitione humanae conditionis). К тому же в нем не содержится ничего действительно интересного.
[416]
Надо заметить, что данное учение четко выражено и у св. Бонавентуры: «Qualitas in qua principaliter assimilatur anima Deo, est in voluntate sive in affectione»[12*] (Sent. II, dist. 16, art. 2, qu. 3). Ниже мы отметим и другие параллели в том, что касается трактовки суждения. Но знал ли Декарт св. Бонавентуру? Нет никаких оснований для такого предположения. Де Берюлль и Жибьёф знали его хорошо, но в их сочинениях мы не обнаружили следов его влияния в данном вопросе. Остается только весьма произвольное предположение, что Декарт узнал о концепции св. Бонавентуры из бесед с ними. Мы можем только выдвинуть такое предположение, но не решимся на нем настаивать.
[417]
«Aliter tamen invenitur liberum arbitrium in nobis et in Angelis et in Deo: variatis enim prioribus necesse est posteriora variari. Facultas autem liberi arbitrii duo praesupponit, scilicet naturam et vim cognitivam. Natura quidem alterius modi est in Deo quam in hominibus et in Angelis. Natura enim divina increata est, et est suum esse et sua bonitas; unde in eo non potest esse defectus aliquis nec quantum ad esse nec quantum ad bonitatem… Cognitio etiam alterius modi invenitur in homine quam in Deo et in Angelis. Homo enim habet cognitionem obumbratam, et cum discursu notitiam veritatis sumentem; unde accidit ei dubitatio et difficultas in discernendo et judicando; et ideo Deus et Angeli habent promptam electionem liberi arbitrii; homo vero in eligendo difficultatem patitur propter incertitudinem et dubitationem»[13*] (Saint Thomas. De Verit. 24, 3, ad Resp).
[418]
«Tamen verum est quod ipsa libertas, secundum quod in ea consideratur quaedam remotio coactionis, non suscipit magis et minus, quia privationes et negationes non remittuntur nee intenduntur per se, sed solum per suam causam, vel aliquam affirmationem adjunctam»[14*] (Saint Thomas. Sum. Theol. I 59, 3, ad 3-m).
[419]
Contr. Gent. III 2.
[420]
«Si agens non tenderei ad aliquem effectum determinatimi omnes effectus essent ei indifferentes… Impossibile igitur esset quod ageret. Omne igitur agens tendit ad aliquem determinatum effectum, quod dicitur finis ejus»[15*] (ibid., III 2).
[421]
«Id autem ad quod agens determinate tendit oportet esse conveniens ei; non enim tenderei in ipsum nisi propter aliquam convenientiam ad ipsum. Quod autem conveniens est alicui est illi bonum. Ergo omne agens agit propter bonum»[16*] (ibid.. Ill 3).
[422]
«Appetitus nihil aliud est quam quaedam inclinatio appetentis in aliquid… Cum igitur omnis res, in quantum est ens et substantia, sit aliquod bonum, necesse est ut omnis inclinatio sit in bonum»[17*] (Saint Thomas. Sum. Theol. 1-a 2-ae 8, 1 ad Resp.).
[423]
Ср.: Sum. Theol. I 48, 5, ad Resp.; I 49, 2, ad Resp.; I-a 2-ae, 1, 6, ad Resp.; I-a 2-ae, 9, 2, ad Resp. et 20, 1, ad Resp.
[424]
Contr. Gent. II 47.
[425]
«Voluntas cum sit inclinatio consequens intellectus apprehensionem…»[18*] (Saint Thomas. Sum. Theol. 1-a 2-ae 8, 1, ad Resp).
[426]
«Nihil volitum quin cognitum»[19*] (Conimb. De anima III 13, 2, 2; E. a Sancto Paulo. Sum. Phil. I 2, p. 38).
[427]
«Sed objectum movet determinando actum ad modum principii formalis… Primum autem principium formale est ens, et verum universale, quod est objectum intelleclus; et ideo isto modo motionis intellectus movet voluntatem, sicut praesentens ei objectum suum»[20*] (Saint Thomas. Sum. Theol. I-a 2-ae, 1, ad Resp.).
[428]
«Hoc modo intellectus prior est voluntate, sicut motivum mobili, et activum passivo; bonum enim intellectum movet voluntatem»[21*] (ibid., I 82, 3, ad 2).
[429]
Ibid., 183, ad Resp.
[430]
Впрочем, переводчик «Размышлений» явно сформулировал <данный принцип> во фрагменте, в котором он только подразумевался: «Evidens est ipsum (scil. hominem) eo libentius ас proinde etiam liberius, bonum et verum amplecti, quo illud clarius videt» (VII 432)[22*]. Далее переводчик комментирует текст: «Et sa volonte etant telle quelle ne se peut naturellement porter que vers ce qui est bon, il est manifeste…» etc. [23*] (Х 233).
[431]
«Atque ad judicandum requiritur quidem intellectus, quia de re quam nullo modo percipimus, nihil possumus judicare»[24*] (Princ. Phil. I 34).
[432]
«Atque sic fateor quidem nihil nos velie de quo non aliquid aliquo modo intelligamus» (VII 377). «Lumine naturali manifestum est perceptionem intellectus praecedere semper debere voluntatis determinationem»[25*] (VII 60).
[433]
«Ибо мне кажется достоверным, что ex magna luce in intellectu sequitur magna propensio in voluntate»[26*] (loc. cit. IV 115).
[434]
«Quippe distinguendum est inter materiam sive rem ipsam cui assentimur, et rationem formalem quae movet voluntatem ad assentiendum» (VII 147)[27*].
[435]
«… cognitio… sufficit ad assensionem meam in contrarium impellendam» (VII 59); «…nula me ratio in unam partem magis quam in alteram impellit…» (VII 58)[28*]; «…чем меньше ему известно причин, которые заставили бы его предпочесть один выбор другому» (Письма: к Мелану от 2 мая 1644 г.; ему же от 9 февраля 1645. - IV 173, lig. 14–17).
[436]
VII 147[29*]
[437]
«Alio modo dicitur aliquid movere per modum agentis… et hoc modo voluntas movet intellectum… Cujus ratio est quia in omnibus potentiis activis ordinatis illa potentia quae respicit fìnem universalem movet potentias quae respiciunt fines particulares… Objectum autem voluntatis est bonum et finis in communi. Quaelibet autem potentia comparatur ad aliquod bonum proprium sibi conveniens sicut visus ad perceptionem colons et intellectus ad cognitionem veri. Et ideo voluntas per modum agentis movet omnes animae potentias ad suos actus»[30*] (Sum. Theol. I, 82, 6, ad Resp.).
[438]
«In virtutibus motivis et habentibus intellectum, primo invenitur voluntas; nam voluntas omnem potentiam applicai ad suum actum. Intelligimus enim, quia volumus; imaginamur quia volumus, et sic de allis»[31*] (Contr. Gent. I 72).
[439]
«Unde et ipsum bonum, in quantum est quaedam forma apprehensibilis, continetur sub vero quasi quoddam verum; et ipsum verum, in quantum est finis intellectualis operationis continetur sub bono ut quoddam particulare bonum»[32*] (De maio VI 1, ad Resp.).
[440]
«Si ergo consideremus motum potentiarum animae ex parte objecti specificantis actum, primum principium motionis est ex intellectu… si autem consideremus motus potentiarum animae ex parte exercitii actus, sic principium motionis est ex voluntate»[33*] (ibid. Cf.: Sum theol. 1-е 2-ae 9,1, ad 3-am).
[441]
Contr. gent. I 72, ad «In virtutibus…» Cf. Sum. theol. I 82, 6, ad Resp., a также: «Respondeo primo non esse absurdum idem respectu ejusdem esse movens et motum in diverso genere causae. Finis enim est id quod ab agente fit, et tamen idem movet agens ad operandum. Atqui in re proposita intellectus movet voluntatatem in genere causae formalis externae, voluntas vero intellectum in genere causae efficientis et finalis»[34*] (E. a Sanato Paulo. Sum. Phil. I 2, p. 40).
Подписывайтесь на наши страницы в социальных сетях.
Будьте в курсе последних книжных новинок, комментируйте, обсуждайте. Мы ждём Вас!
Похожие книги на "Избранное: Христианская философия"
Книги похожие на "Избранное: Христианская философия" читать онлайн или скачать бесплатно полные версии.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Отзывы о "Этьен Жильсон - Избранное: Христианская философия"
Отзывы читателей о книге "Избранное: Христианская философия", комментарии и мнения людей о произведении.