З. Дашкевіч - Чарвяк

• Название: Чарвяк
• Автор: З. Дашкевіч
• Жанр: Прочая старинная литература

---

— Усе вы …піп-піп… смелыя, як з дубінкаю ды па форме …піп-піп… а сустрэнеш вас дзе пад вуглом, сціскаецеся ў штонікі без памперсаў …пііііііііііп… — тут пакутуючы па нікаціну перайшоў ужо на персоны і апошнія словаформы, — калі ён канчаткова зразумеў, што цыгарэты будзе паліць нехта іншы, — былі асабліва брутальным, і Сярога абавязаны быў на іх рэагаваць:

— Ты …піп… за словы свае гатовы адказваць? — гаркнуў ён сваім басам.

— Я заўсёды адказваю, — ганарлівым тэнарком праспяваў з-за дзвярэй Саня-Тэрмінатар.

— Ну глядзі, — ужо спакойна адказаў Серы і сышоў.

Не паспелі мы з Дзёнем і падзівіцца, як чудзіць курыльшчык без баяну, аж загрукалі тут некалькі пар ботаў па жалезнай лесвіцы і зарыпелі дзверы Санінай адзіночкі.

— Выходзь! — крыкнуў Сяргей.

Санчоўс выйшаў моўчкі і ўсе рушылі ўніз, на першы паверх. Добрая гучнасць дазваляла нам чуць і тое, што адбывалася паверхам ніжэй. Прагучалі ўладарныя загады: “Да сцяны!”, “Ногі!”, “Шырэй!”, “Шырэй ногі!”, пасля чаго пачуліся пяшчотныя паляпванні гумавымі прыкурвальнікамі, а за імі ўдзячныя воклічы закурваючага Санчоўса: “А вой!”, “Да ты што!”, “Што ж вы творыце!”, “Харош, Серы!”

Мы з Дзянісам спачувалі як маглі — ледзь не плакалі рагочучы ад пуза.

— Во, той, што ў адмашку пайшоў! — крыкнуў я.

— Так, зараз яму находзяць! — падтрымаў Дзёня.

Серы ж спыніў працу і прыгадаў:

— Дык ты ж збіраўся за словы свае адказваць?

— Ты мяне не так зразумеў, Серы! — адказаў як мог за свае словы Санёк.

Пасля яшчэ некалькі свістаў перавыхавальніка ў паветры, якія сканчваліся лясканнем аб мяккія тканіны і па іх галашэннямі: “А-ёечкі!”, “А-ёй!”, “А-ё-ёй!”, перавыхоўваемы быў вернуты ў хату.

Мы з Дзянісам ажно заходзіліся:

— Ну што Санька, закурыў? — гагатаў Дзёня.

— Закуры-ы-ў…— працягла праскавытаў аматар тытунёвых смолаў, што нагадала мне застаўку да аднога са спеваў Вінцэнта.

— А мы казалі табе: папрасі прабачэнне, пакуль не позна, — нагадаў Дзяніс.

— Таблеткі на раз прапісалі ці яшчэ будзеш прымаць? — хахатаў я.

— Не, хопіць аднога разу… — стагнаў пацыент.

— Ну як што, гавары, — працягваў канцэрт па заяўках Дзяніс, — мы з Серым дамовімся, каб яшчэ пару рэцэптаў выпісаў!

— Мне б пакуль гэтыя пераварыць рэцэпты…

— Мо ўжо і з курывам завяжаш?

— Мо, Дзёня, і трэба, я ж збіраўся, — узгадаў раптам курэц аб сваіх намерах на новае жыццё.

— Глыбоцкая медыцына — самая лепшая медыцына ў свеце! — не стрымаўся я, каб не парадвацца за Санчоўса і айчынных паслядоўнікаў Гіпакрата.

— А як збочваць пачнеш, дык ты і на волі можаш звяртацца да Серага — за бюлетэнямі, — слушна параіў Дзяніс, — і пад’язджай ды заводзь баркас свой!

— Не, гэты баркас лепш не заводзіць, — ужо і сам праз стогн пасмейваўся ацалёны ад палення Санёк.

У перадапошні вечар знаходжання майго сярод блакітных азёраў, Дзёня клікнуў мяне:

— Дзімон, давай мо заварым што?

— Давай.

— Я вару каву, а ты?

— Дык і я каву, — згадзіўся я з выбарам.

— Тады праз дзясяць хвілін — “на рэшцы”.

— Дабро.

У зоне прапанова што-небудзь зварыць і папіць разам зусім не азначае, што нехта прагне спатоліць смагу. Зэк можа толькі што заправіцца кубкам заваркі, але калі падыдзе да яго таварыш і прапануе заварыць, ніколі не адмовіць. Прапанова: “Давай заварым!” азначае нішто іншае, як: “Сябар, давай-ка з табою пагаворым!” Рэдка якая гутарка ў зоне адбываецца без гарбаткі, якая дыміцца ў кругалі на стале барака ці на лаве лакалцы.

Вось і мы пасля прапановы папіць што-ніць разам, кожны ў сябе дома варылі пітво, а потым сустракаліся на лоджыі — “вылазілі на рэшку” — стаялі ля вокнаў у сваіх адзіночках і, пацягваючы гарачы напой, заводзілі баркас — разважалі аб долі нашай зэкаўскай, не забываючы і на матэрыі высокія.

— Дзімон, дык ты ведаеш, пра што я хацеў паразмаўляць з табой?

— Цікава, — уміхнуўся я, — няўжо мы пра гэта яшчэ не паразмаўлялі?

— Не, — без жарцікаў адказаў Дзяніс.

— Ну дык што там у нас на павестцы?

— Кітайцы.

— Да ты што?! — ледзь не падавіўся я.

— Так, і вось што ты пра іх думаеш?

Сутнасць пытання была зразумела. Я адкашляўся і агучыў адповедзь:

— А што пра іх думаць — старэючая, выміраючая нацыя.

— Як так? — здзівіўся ўжо Дзяніс. — А як жа правідцы… каторыя прадказвалі, што паглыне Русь жоўтая раса?

— Правідцы, Дзёня, пэўне памыліліся, — перавёў я на жарт і ўжо на сур’ёзе патлумачыў: — Першае — гэта аборты, якія з’яўляюцца часткаю дзяржаўнае палітыкі Кітая і таму ўстаноўка “адна сям’я — адзін дзіцёнак” вельмі хутка справу сваю зробіць. Другое, у Кітая няма ні ідэалогіі цэментуючай, што яшчэ можна ўбачыць на Захадзе, ні агрэсіўнай веры, пад сцягам якой ідзе Усход. Таму, сябар, забудзь жоўтых чалавечыкаў — ніякае небяспекі.

— А хто тады небяспека? — разгубіўся Дзёня.

— Ну… — пачаў было я, але надумаў гукнуць стырнавога баркасу: — Санёк, ты з намі?

— Так, ляжу тут на падлозе, — адказаў ён.

— Адпачывай, табе пасцельны рэжым карысны. Ты толькі прабач, што мы без цябе тут каву папіваем, — перапрасіў я і прышпільнуўся з курца: — каб ты таблеткамі не балававаўся, маглі б разам.

— Да ладна, я ўжо на свабодзе буду хутка заварваць і какаву з малаком, і што заўгодна, — весела адказаў Санёк, катораму пасля выпісаных рэцэптаў выпісалі яшчэ і дзесяць сутак ШІЗА. А пераведзены з ПКТэшнага рэжыму на ізалятарскі не меў права нічога мець пры сабе, апроч сродкаў асабістай гігіены.

— Дык вось, Дзёня, — працягваў я, — большая небяспека — мусульмане: маналітная вера, моцная на яе падмурку ідэалогія, здаровыя сем’і па дзесяць дзяцей; і педзікаў ніхто не жэніць, і дзетазабойства ніхто не ўзаконьвае.

— Гэта так, — прамовіў з сумам Дзяніс і троху падумаўшы, рашуча выдаў план: — Трэба неяк супрацьстаць ім!

Можна было толькі ўсцешыцца такою непасрэднасцю. Трэба аддаць належнае гарачым праваслаўным — паўстаць за сваю нацыю яны гатовы ў любую хвіліну дня і ночы. Узнікла палымянае жаданне падтрымаць брата па веры і запісацца разам з ім у добраахвотнікі, каб вырашыць праблему адным марш-кідком. Але перад гэтым хацелася зазірнуць і ў корань.

— Супрацьстаяць трэба, — пачаў я, — але пакуль мы дзяцей забіваем, а яны нараджаюць, любое нашае супрацьстаянне — фікцыя. Таму, сябар, толькі калі асабістым духовым адраджэннем. Хаця прагі да яго народ наш “веруючы” не праяўляе… — корань апынуўся не вельмі абнадзейваючым. Каб не было на душы так гаротна, вырашыў я пералічыць і станоўчыя аспекты: — Але растройвацца не трэба, Дзёня, няхай ідуць — трэба ж камусьці будзе засяліць нашу зямлю, і Еўропу гэту дэградуючую таксама. А ў нашым царстве, глядзі як добра ім будзе: нават сцяг мяняць не трэба — той жа чырвоны-зялёны і тут, ну мо толькі мову падправіць прыйдзецца, ды і тое таксама не нашую — нашую мы ўжо даўно за танны газ продалі. Дык якая нам розніцца, Дзёня? Няхай ідуць!

— Вось, Дзімон, а чаму мы так да мовы роднай адносімся? — падхапіў Дзяніс. — Яна такая ж у нас прыгожая…

— Прыгожая, Дзёня, прыгожая… Выхоўваюць нас такімі бяспамятнымі і бязроднымі… — з заўсёдным болем прамовіў я. А што было мне яшчэ казаць? Я зрабіў пару глыткоў моцнай кавы і задаў сябру рытарычнае пытанне: — Але там, дзе чалавек можа мовы выракчыся, дык чаму ён не можа выракчыся духовасці? Вось і жывем: адзін кажа, маўляў, каму ў век глабалізацыі трэба ваша мова, давайце “гаварыць нармальна”; а іншы гаворыць: каму ў век лібералізма трэба вашы сем’і, давайце жаніць гамасекаў. Таму, Дзёня, усё законна: духова — дэградуем, фізічна — выміраем.

Дзёня слухаць такое спакойна ўжо не мог і, абурыўшыся, знайшоў канцы:

— Усё гэта ачмурэнне ідзе да нас з Захаду, са Штатаў! У нас, на Русі, у праваслаўных,ніколі такога не было.

“Ну во,— усміхнуўся я сам сабе,—не паспеў парадавацца я такому клопату за мову, як паляцела чарговая дзіда.” Такі наезд на Штаты трошку засмучваў: ЗША—любімая мая краіна. Пасля, канешне, Ізраіля. Але, калі я вытрываў святога Мікалая II, дык і тут трэба было трываць. Тым больш, як бы гэта так мякчэй мовіць, “нелюбоў” да Амэрыкі—гэта не праваслаўная канцэпцыя. Дзе ты не размаўляй у нас з чалавекам, у каторага баліць за духовую дэградацыю народа, абавязкова выявіш па Фарынгейту ад 33 да 212 градусаў нянавісці да Еўропы і ЗША—Садома і Гаморы сучаснасці. Безумоўна, некаторая аргументацыя ў такім стаўленні ёсць (асабліва, калі гаварыць пра Садом), але надзвычай павярхоўная, а болей тутэмоцыяў чыста на псіхалагічным узроўні—ненавідзець Захад нас вучаць ужо год сто. Мінімум. Гэтую нянавісць асуджаць нельга, гэтая нянавісць ратавальная: яна проста і хутка тлумачыць усе нашыя беды—раз; янаабсалютнапераконвае нас, што мы лепшыя за іх—два.

Не, праведны чарвяк зусім не дыхаў нянавісцю,ён проста трошку памыляўся, і таму я вырашыў акуратна сябра падкарэктаваць.

— Не зусім яно так, Дзяніс, калісьці ні ў нас не было дзікунства такога, ні ў іх. Але паглядзі: каталіцкая Польша—аборты і шлюбы гамасекаў забароненыя; пратэстанцкія ЗША—забароненыя ў 39-ці штатах з 50-ці. І там, заўваж, шмат палітыкаў нацыянальнага ўзроўню, каторыя імкнуцца забараніць дзетазабойства і шлюбы підарастаў шляхам правак у Канстытуцыю. Той жа Ромні, каторы цяпер балатуецца ў Штатах, пад палову Амерыкі падтрымоўвае яго, — цвёрдым голасам прамовіў я кожны сказ і прапанаваў:—А зараз давай нас возьмем: дзе ты бачыў такіх палітыкаў, каб у прэзідэнцкай праграме была прапісана забарона абортаў і садоміі? Вось табе, браце, і праведная Русь!