Джонатан Свифт - Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке)

• Название: Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке)
• Автор: Джонатан Свифт
• Жанр: Прочая детская литература

---

Каралева так перапалохалася, што ёй нават i ў галаву не прыйшло падаць Гулiверу кончык мезенца цi маленькую лыжку. Бедны Гулiвер плюхаўся ў белых густых хвалях i, мусiць, праглынуў не менш гладыша халоднай, як лёд, смятанкi, пакуль нарэшце не падбегла Глюмдальклiч. Яна выхапiла яго з кубка i загарнула ў сурвэтку.

Гулiвер хутка сагрэўся, i незвычайная ванна не прынесла яму вялiкай шкоды. Усё скончылася лёгкiм насмаркам, але з таго часу ён не мог без агiды нават глядзець на смятанку.

Каралева вельмi раззлавалася i загадала сурова пакараць свайго ранейшага любiмца.

Карлiка балюча адлупцавалi i прымусiлi выпiць кубак смятанкi, у якой выкупаўся Гулiвер.

Пасля гэтага тыднi два карлiк паводзiў сябе добра - не чапаў Гулiвера i нават ветлiва ўсмiхаўся яму, праходзячы мiма.

Усе - нават насцярожаная Глюмдальклiч i сам Гулiвер - перасталi асцерагацца яго.

Але карлiк затаiўся, ён толькi чакаў зручнага выпадку, каб расквiтацца разам за ўсё са сваiм шчаслiвым сапернiкам. I гэты выпадак, як i першы раз, трапiўся яму ў час абеду.

Каралева паклала сабе на талерку костку з мазгамi, мазгi дастала, а талерку адсунула ўбок.

Глюмдальклiч якраз пайшла да буфета, каб налiць Гулiверу вiна. Карлiк падкраўся да стала, i не паспеў Гулiвер апамятацца, як карлiк засунуў яго па самыя плечы ў пустую костку.

Добра яшчэ, што костка паспела астыць. Гулiвер не апёкся, але ад крыўды ледзь не заплакаў.

Болей за ўсё крыўдна было тое, што каралева i прынцэсы нават не заўважылi, што ён знiк, i спакойна гаманiлi са сваiмi прыдворнымi дамамi.

Клiкнуць iх на дапамогу i прасiць, каб яго выцягнулi з каровiнай косткi, Гулiвер не хацеў. Ён вырашыў маўчаць, што б нi было далей.

"Толькi б костку не кiнулi сабакам!" - думаў ён.

Але, на шчасце, вярнулася Глюмдальклiч са збанам вiна. Яна адразу ж убачыла, што Гулiвера няма на месцы, i пачала шукаць яго.

Якi перапалох узняўся ў каралеўскай сталовай! Каралева, прынцэсы i прыдворныя дамы пачалi падымаць i трэсцi сурвэткi, заглядваць у мiскi, шклянкi, соўснiкi.

Але ўсё было дарэмна: Грыльдрыг прапаў бясследна. Каралева была ў роспачы. Яна не ведала, на каго злавацца, i таму злавалася яшчэ больш.

Невядома, чым бы скончылася гэтая гiсторыя, калi б меншая прынцэса не заўважыла Гулiвераву галаву, якая тырчала з косткi, быццам з дупла вялiзнага дрэва.

- Вунь ён! Вунь ён! - закрычала яна.

Праз хвiлiну Гулiвера выцягнулi з косткi.

Каралева адразу ж здагадалася, хто ўсё гэта натварыў.

Карлiка зноў адлупцавалi, а нянечка панесла Гулiвера адмываць i пераапранаць.

Пасля гэтага выпадку карлiку забаранiлi паказвацца ў каралеўскай сталовай, i Гулiвер доўга не бачыў свайго ворага - пакуль не сустрэўся з iм у садзе.

Здарылася гэта так. Аднойчы гарачым летнiм днём Глюмдальклiч вынесла Гулiвера ў сад i пусцiла яго пагуляць у цяньку.

Ён пайшоў па дарожцы, уздоўж якой раслi яго любiмыя карлiкавыя яблынi.

Дрэўцы гэтыя былi такiя маленькiя, што, задзёршы галаву, Гулiвер лёгка мог убачыць верхавiны iх. Праўда, яблыкi на iх раслi, як гэта часта бывае, яшчэ большыя, чым на вялiкiх дрэвах.

I тут з-за павароту насустрач Гулiверу выйшаў карлiк. Гулiвер не стрымаўся i сказаў, насмешлiва зiрнуўшы на яго:

- Вось гэта дык цуд! Карлiк - сярод карлiкавых дрэў. Не кожны дзень такое ўбачыш.

Карлiк нiчога не адказаў, толькi злосна паглядзеў на Гулiвера. I Гулiвер пайшоў далей. Але не паспеў ён ступiць i трох крокаў, як адна з яблынь затрэслася i град яблыкаў, з пiўную бочачку кожны, з гулкiм стукатам пасыпалiся на Гулiвера.

Адзiн з iх стукнуў яго па спiне, збiў з ног, i ён расцягнуўся на траве, закрываючы галаву рукамi. А карлiк зарагатаў i пабег у глыбiню саду.

Жаласны крык Гулiвера i злосны рогат карлiка пачула Глюмдальклiч. Яна спалохана кiнулася да Гулiвера, падняла яго i занесла дамоў.

На гэты раз Гулiвер некалькi дзён праляжаў у пасцелi - так моцна ён быў пабiты цяжкiмi яблыкамi, што раслi на карлiкавых яблынях у краiне велiканаў. Калi ён нарэшце падняўся на ногi, выявiлася, што карлiка ў палацы больш няма.

Глюмдальклiч расказала аб ўсiм каралеве, i каралева так раззлавалася на яго, што не захацела яго больш бачыць i падарыла адной знатнай даме.

9

Кароль i каралева часта падарожнiчалi па сваёй краiне, i Гулiвер звычайна суправаджаў iх.

За час гэтых падарожжаў ён зразумеў, чаму нiхто нiколi не чуў пра дзяржаву Брабдынгнег.

Краiна велiканаў размяшчалася на вялiзнай паўвыспе, якую ад вялiкай зямлi аддзяляў ланцуг гор. Горы гэтыя такiя высокiя, што перабрацца цераз iх зусiм немагчыма. Яны стромыя, абрывiстыя, i сярод iх шмат дзеючых вулканаў. Патокi вогненнай лавы i гарачы попел адсякалi шлях да гэтага вялiзнага горнага хрыбта. З астатнiх трох бакоў паўвыспы быў акiян. Але берагi паўвыспы былi так густа ўсыпаны вострымi скаламi, а мора ў гэтых мясцiнах такое бурнае, што прыстаць да берагоў Брабдынгнега не змог бы нават самы вопытны марак.

Толькi, нейкi шчаслiвы выпадак дазволiў караблю, на якiм плыў Гулiвер, падысцi да гэтых непрыступных скалаў.

Звычайна нават трэскi ад разбiтых караблёў не даплываюць да гэтых непрыветных, пустынных берагоў.

Рыбакi не будуюць тут сваiх хацiн, не развешваюць сетак. Марскую рыбу, нават самую вялiкую, яны лiчаць дробнай i касцiстай. I не дзiва! Марская рыба заходзiць сюды здалёк - з тых мясцiн, дзе ўсе жывыя iстоты куды меншыя, чым у Брабдынгнегу. Затое ў мясцовых рэках трапляюцца фарэлi i акунi велiчынёй з добрую акулу.

Хаця, калi марскiя буры прыбiваюць да прыбярэжных скалаў кiтоў, рыбакi часам ловяць iх у свае сеткi.

Гулiверу аднойчы надарылася ўбачыць даволi вялiкага кiта на плячы ў аднаго маладога рыбака.

Гэтага кiта купiлi потым для каралеўскага стала i падалi на вялiкiм блюдзе з падлiвай з розных прыпраў.

Кiтовае мяса ў Брабдынгнегу лiчыцца рэдкасцю, але яно не спадабалася нi каралю, нi каралеве. Яны лiчылi, што рачная рыба смачнейшая i тлусцейшая.

За лета Гулiвер аб'ездзiў краiну велiканаў удоўж i ўпоперак. Каб яму было зручней падарожнiчаць i каб Глюмдальклiч не стамлялася ад вялiкай цяжкай скрынкi, каралева заказала для свайго Грыльдрыга спецыяльны дарожны домiк.

Гэта была квадратная скрыначка ўсяго на дванаццаць крокаў у даўжыню i ў шырыню. Кожная з трох сценак мела па акенцу, зацягнутым лёгкiмi кратамi з жалезнага дроту. Да чацвёртай глухой сцяны былi прыладжаны дзве моцныя спражкi.

Калi Гулiвер хацеў ехаць на канi, а не ў карэце, коннiк ставiў скрынку на падушку сабе на каленi, прасоўваў у гэтыя спражкi шырокую скураную папругу i прышпiльваў яе да свайго пояса. Гулiвер мог пераходзiць ад аднаго акенца да другога i з трох бакоў аглядаць наваколле.

У скрынцы былi паходная пасцель - гамак, падвешаны да столi, - два крэслы i камода. Усе гэтыя рэчы былi моцна прышрубаваны да падлогi, каб не кулялiся i не падалi ад дарожнай трасянiны.

Калi Гулiвер i Глюмдальклiч выпраўлялiся ў горад што-небудзь купляць цi проста так, пагуляць, Гулiвер заходзiў у свой дарожны кабiнет, а Глюмдальклiч садзiлася ў адкрытыя насiлкi i Ставiла скрынку з Гулiверам сабе на каленi.

Чатыры насiльшчыкi пацiху неслi iх па вулiцах Ларбрульгруда, а ўслед за насiлкамi iшоў цэлы натоўп людзей. Усiм хацелася бясплатна паглядзець на каралеўскага Грыльдрыга.

Час ад часу Глюмдальклiч загадвала насiльшчыкам спынiцца, даставала Гулiвера са скрынкi i ставiла сабе на далонь, каб цiкаўныя маглi добра яго разгледзець.

У дождж Глюмдальклiч i Гулiвер выязджалi па справах цi на прагулку ў карэце. Карэта была велiчынёй з шасцiпавярховы дом, пастаўлены на колы. А на самай справе гэта была самая маленькая з усiх карэт яе вялiкасцi. Астатнiя былi куды большыя.

Гулiвера заўсёды ўсё цiкавiла, i ён уважлiва разглядаў розныя выдатныя мясцiны Ларбрульгруда.

Дзе ён толькi нi пабываў! I ў галоўным храме, якiм так ганарацца брабдынгнежцы, i на вялiкай плошчы, дзе наладжваюцца ваенныя парады, i нават у будынку каралеўскай кухнi...

Вярнуўшыся дамоў, ён адразу ж разгортваў свой дарожны журнал i коратка запiсваў уражаннi.

Вось што напiсаў ён, вярнуўшыся з храма:

"Будынак сапраўды цудоўны, хоць званiца яго не такая ўжо i высокая, як гавораць тутэйшыя жыхары. Яна не мае поўнай вярсты. Сцены складзены з абчасаных камянёў нейкай мясцовай пароды. Яны вельмi тоўстыя i трывалыя. Калi меркаваць па глыбiнi бакавога ўвахода, таўшчыня iх мае сорак восем крокаў. У глыбокiх нiшах стаяць цудоўныя мармуровыя статуi. Яны вышэй за жывых брабдынгнежцаў у паўтара раза. Мне ўдалося ў кучы смецця знайсцi адломаны мезены палец адной статуi. Па маёй просьбе Глюмдальклiч паставiла яго побач са мной, i выявiлася, што ён мне да вуха. Глюмдальклiч загарнула гэты абломак у хусцiнку i прынесла дамоў. Я хачу далучыць яго да iншых рэчаў маёй калекцыi".

Пасля агляду брабдынгнежскiх войск Гулiвер напiсаў:

"Кажуць, што на полi было не больш за дваццаць тысяч пехацiнцаў i тысяч шэсць кавалерыстаў, але я нiколi не мог бы пералiчыць iх - такую вялiзную прастору займала гэтая армiя. Я глядзеў на парад здалёк, бо iнакш я нiчога не ўбачыў бы, акрамя ног.