Максим Дзевенис - Польские сказки

• Название: Польские сказки
• Автор: Максим Дзевенис
• Жанр: Иностранные языки
• Год: 2013
• ISBN: 978-5-905971-16-7

Книга представляет собой сборник польских сказок, адап-тированных (без упрощения текста оригинала) по методу Ильи Франка. Уникальность метода заключается в том, что запоминание слов и выражений происходит за счет их повторяемости, без заучивания и необходимости использовать словарь.

Пособие способствует эффективному освоению языка, может служить дополнением к учебной программе. Предназначено для широкого круга лиц, изучающих польский язык и интересующихся культурой Польши.

---

– Po drugie – rzekł ubogi – mam brata, który już siedem lat u mnie nie był; rad bym, żeby się ze mną pogodził.

– Stanie się tak, jak sobie życzysz – rzekł znów chłopek mały – brat twój dziś wieczór u ciebie będzie. Cóż chcesz mieć na trzecie?

– Ha! przed kilku latu miałem (несколько лет назад у меня было; przed – тому назад), ile mi było potrzeba (сколько мне было нужно), teraz na górze mam skrzynię srogą (теперь наверху у меня сундук огромный; góra – верх; na górze – наверху; srogi – сильный, крепкий; зд. огромный), ale pustą (но пустой); przedtem w niej pełno bywało zboża (раньше в нём полно было зерна), dziś (сегодня), gdyby można (если бы /было/ можно), rad bym (я бы хотел), żeby było w niej pełno dukatów (чтобы было в ней полно дукатов).

– I to mieć będziesz wprzód (и это у тебя будет прежде), niźli do domu wrócisz (чем вернёшься домой; niźli = уст. чем; do domu – домой).

– Ha! przed kilku latu miałem, ile mi było potrzeba, teraz na górze mam skrzynię srogą, ale pustą; przedtem w niej pełno bywało zboża, dziś, gdyby można, rad bym, żeby było w niej pełno dukatów.

– I to mieć będziesz wprzód, niźli do domu wrócisz.

To rzekłszy chłopek w czarnej sukni zniknął (сказав это, мужичок в чёрной сергмяге исчез). Ubogi przyjechał przed swój domek (убогий приехал к своему домику; przed – к). Żona wyszła do niego (жена вышла к нему; do – к), chcąc mu pomóc drzewo z taczki znosić (желая ему помочь дерево с тачки сносить). Mąż mówi do niej (муж говорит ей; mówić do kogoś, czegoś – говорить кому-л., чему-л.):

– Pewnie się chce dzieciom i tobie jeść (наверняка тебе и детям хочется есть), a i ja zjadłbym co (и я съел бы что/-нибудь/), wleź no na górę (влезь-ка ты наверх; no – ка /в соч. с повел. накл./), weź ze skrzyni garść dukatów (возьми из сундука горсть дукатов; wziąć – взять), zmień w karczmie (разменяй /их/ в трактире), nakup chleba, bułek (накупи хлеба, булок; bułka), mięsa i dobrego trunku (мяса и хорошего напитка; trunek – напиток /спиртной/), a przygotuj wieczerzę (а = и приготовь ужин; wieczerza – книжн. ужин).

To rzekłszy chłopek w czarnej sukni zniknął. Ubogi przyjechał przed swój domek. Żona wyszła do niego, chcąc mu pomóc drzewo z taczki znosić. Mąż mówi do niej:

– Pewnie się chce dzieciom i tobie jeść, a i ja zjadłbym co, wleź no na górę, weź ze skrzyni garść dukatów, zmień w karczmie, nakup chleba, bułek, mięsa i dobrego trunku, a przygotuj wieczerzę.

Żona stoi jak wryta i nie wie (жена стоит как вкопанная и не знает; stanął jak wryty – остановился как вкопанный), co na to odpowiedzieć (что на это ответить); mąż mówi (муж говорит):

– Uczyń, jako powiadam (сделай, как я говорю; jako = jak; uczynić – сделать, совершить). Ona zaś na to (а она на это; zaś – же, а):

– Ale czyś głupi (но ты что, глупый: «ты глупый ли», czy – ли; jesteś – ты есть), i skądże by się tam dukaty wzięły (и откуда же бы там дукаты взялись)? a dyć tam ani złamanego grosza nie masz (у тебя ведь там даже ломаного гроша нет; dyć – диал. ведь; ani – даже)!

Żona stoi jak wryta i nie wie, co na to odpowiedzieć; mąż mówi:

– Uczyń, jako powiadam. Ona zaś na to:

– Ale czyś głupi, i skądże by się tam dukaty wzięły? a dyć tam ani złamanego grosza nie masz!

Mąż koniecznie obstawał (муж непременно настаивал; koniecznie – обязательно, непременно), aby poszła (чтобы она пошла): poszła więc i z wielkim zdumieniem wzięła jedną (итак = поэтому она пошла и с большим удивлением взяла одну; więc – итак, стало быть, следовательно), drugą i trzecią garść złota (вторую и третью горсть золота), radując się niezmiernie z takich dostatków (радуясь безмерно такому добру; radować się z czegoś – радоваться чему-л.; dostatki – уст. скарб, пожитки, добро). Wzięła potem z tego trzy dukaty (взяла потом из этого три дуката), starsze dziecko i taczkę i pojechała kupować (старшего ребёнка и тачку и поехала покупать). Dzieci zwadliwej sąsiady widziały (дети сварливой соседки видели), jak uboga Wałkowa wiozła na taczce kilka bochenków chleba (как бедная жена Валка везла на тачке несколько буханок хлеба), parę butelek piwa (пару бутылок пива; butelka – бутылка), wódkę (водку), ćwierć mięsa wołowego (четверть говяжьего мяса), ćwierć cielęcego itd. (четверть телячьего и так далее), pobiegły więc czym prędzej powiedzieć matce o tym (поэтому они как можно скорее побежали сказать матери об этом; pobiec – побежать; prędki – быстрый, скорый; czym prędzej – как можно скорее; matka – мать). Ta zadziwiła się wielce i gdy się zmierzchło (та весьма удивилась, и когда стемнело: «смерклось»; zmierzchnąć się – смеркнуться), kazała dzieciom (велела детям), aby poszły z tyłu pod okna sąsiada podsłuchiwać (чтобы пошли сзади под окна соседа подслушивать; tył – зад; z tyłu – сзади). Gdy Wałkowa mięso nastawiła do ognia (когда жена Валка поставила мясо в огонь), rzekł mąż do niej (муж сказал ей):

Mąż koniecznie obstawał, aby poszła: poszła więc i z wielkim zdumieniem wzięła jedną, drugą i trzecią garść złota, radując się niezmiernie z takich dostatków. Wzięła potem z tego trzy dukaty, starsze dziecko i taczkę i pojechała kupować. Dzieci zwadliwej sąsiady widziały, jak uboga Wałkowa wiozła na taczce kilka bochenków chleba, parę butelek piwa, wódkę, ćwierć mięsa wołowego, ćwierć cielęcego itd., pobiegły więc czym prędzej powiedzieć matce o tym. Ta zadziwiła się wielce i gdy się zmierzchło, kazała dzieciom, aby poszły z tyłu pod okna sąsiada podsłuchiwać. Gdy Wałkowa mięso nastawiła do ognia, rzekł mąż do niej:

– Idź jeno też do brata (иди только тоже к брату = иди-ка ты к брату; jeno – книжн. только), a pożycz od niego wiertelika (и займи у него вертелика = вертелик; wiertelik – деревянный сосуд для измерения количества зерна; pożyczyć od kogoś – занять у кого-л.), będziemy mierzyć te dukaty (будем измерять = считать эти дукаты; mierzyć – мерить, измерять).

Żona poszła (жена пошла), bratowa dziwiła się wielce (невестка очень удивлялась; wielce – книжн. весьма, очень), co by takiego mierzyć chcieli (что бы они такого = такое измерять хотели). Oni mierzyli i liczyli (они измеряли и считали).

– Idź jeno też do brata, a pożycz od niego wiertelika, będziemy mierzyć te dukaty.

Żona poszła, bratowa dziwiła się wielce, co by takiego mierzyć chcieli. Oni mierzyli i liczyli.

– No (ну)! toż będziemy mieli czternaście wierteli dukatów (да ведь у нас будет четырнадцать вертелей дукатов; toż – да ведь) – rzekł do niej mąż (сказал ей муж) – a teraz odeślij przez które dziecko ten wiertelik bratu (а теперь отошли через кого-нибудь из детей этот вертелик брату; odesłać – отослать; który – кто-нибудь).

Gdy brat wiertelik odebrał (когда брат получил вертелик; odebrać – принять, получить), ciekawy był (ему было любопытно: «он был любопытен»), co też nim było mierzone (что тоже = же им измеряли: «было измеряемо»): ogląda (осматривает), a tu w szparach na składaniu ujrzał (а тут в щелях на складывании = на месте складывания увидел; składać – складывать), że mu się coś błysło (что ему = там что-то блеснуло; błysnąć – блеснуть); dobywa nożem (извлекает ножом), widzi, że dukat (видит, что /это/ дукат); puka (стучит), aż tu czternaście dukatów wyleciało (аж = а тут четырнадцать дукатов вылетело). Jeszcze go większa wzięła ciekawość (ещё большее охватило его любопытство), pobiegł do brata i mówi (побежал он к брату и говорит):

– No! toż będziemy mieli czternaście wierteli dukatów – rzekł do niej mąż – a teraz odeślij przez które dziecko ten wiertelik bratu.

Gdy brat wiertelik odebrał, ciekawy był, co też nim było mierzone: ogląda, a tu w szparach na składaniu ujrzał, że mu się coś błysło; dobywa nożem, widzi, że dukat; puka, aż tu czternaście dukatów wyleciało. Jeszcze go większa wzięła ciekawość, pobiegł do brata i mówi:

– Jakeście mierzyli (как /же/ вы измеряли)? zostało czternaście dukatów w miarze i niosę je na powrót (осталось четырнадцать дукатов в мерке и несу их снова; miara – мера, мерка).

Wałek rzekł (Валек сказал):

– Zatrzymaj je, mój bracie (оставь их, мой брат)! mnie Pan Bóg opatrzył (меня Господь Бог одарил)

– Jak to (как это)? – pyta brat (спрашивает брат).

A Wałek mu całą przygodę opowiada (а Валек ему всё приключение рассказывает).

– Jakeście mierzyli? zostało czternaście dukatów w miarze i niosę je na powrót.

Wałek rzekł:

– Zatrzymaj je, mój bracie! mnie Pan Bóg opatrzyli

– Jak to? – pyta brat.

A Wałek mu całą przygodę opowiada.

Zła sąsiada nie chciała dzieciom wierzyć (злая соседка не хотела детям верить), co jej gadały (что они ей говорили; gadać – болтать, говорить), i sama pobiegła do Wałków (и сама побежала к Валкам). Wałek częstował hojnie brata i sąsiadę (Валек угощал щедро брата и соседку). Brat, powróciwszy do domu (брат, возвратясь домой), opowiada żonie (рассказывает жене), co widział i słyszał (что видел и слышал); złośliwa żona mówi (злобная жена говорит):

– Ej, to się może diabłu zapisał (эх, может быть, это дьявол был: «может быть, он дьяволу себя зарекомендовал»; zapisać się – проявить, показать, зарекомедовать себя)?

– Ale gdzie zaś (но где же = да где там) – mówi mąż (говорит муж). A ona znowu (а она снова):

Zła sąsiada nie chciała dzieciom wierzyć, co jej gadały, i sama pobiegła do Wałków. Wałek częstował hojnie brata i sąsiadę. Brat, powróciwszy do domu, opowiada żonie, co widział i słyszał; złośliwa żona mówi:

– Ej, to się może diabłu zapisał?

– Ale gdzie zaś – mówi mąż. A ona znowu:

– Za kawałek chleba i sera diabeł tyle nie daje (за кусок хлеба и сыра дьявол столько не даёт).

– Wiesz co (знаешь что)? – rzecze mąż (молвит муж; rzec – сказать, произнести, молвить) – pojadę ja też jutro na to miejsce (поеду я тоже завтра на то место; jechać – ехать), gdzie brat był (где брат был).