Пьер Буль - Планета малпаў (на белорусском языке)

• Название: Планета малпаў (на белорусском языке)
• Автор: Пьер Буль
• Жанр: Научная Фантастика

---

Цяпер на ўзлессi сабралася не менш як паўсотнi гэтых дзiвакоў. Адны акружылi нас, другiя кiнулiся да катэра. Дзверы хутка паддалiся iх нацiску. Сарорцы пачалi спусташаць катэр з той санай лютасцю, з якой толькi што рвалi адзежу. Я з адчаем глядзеў на тое, як яны нявечылi такую неабходную нам апаратуру, але думка мая тым часам не пераставала працаваць, i, здаецца, я ўцямiў галоўнае: гэтых людзей раз'юшвалi прадметы! Усё штучна вырабленае выклiкала ў iх лютасць i страх адначасна. Ледзь iм трапляўся ў рукi якiсьцi iнструмент, яны ўмомант яго разбiвалi, расплюшчвалi або ламалi i адразу ж адкiдвалi як мага далей, быццам гэта было распаленае жалеза, а калi хапалi зноў, дык толькi каб знiшчыць канчаткова. Мне яны нагадвалi мангустаў, якiя нападаюць на змей, цi кошак у паядынку з пацукамi: кошкам вялiкi пацук, нават паўмёртвы, усё яшчэ можа быць вельмi небяспечны. Я ўжо адзначыў, што яны справiлiся з намi голымi рукамi, не карыстаючыся нiякай зброяй, нават палкаю.

Мы ў бяссiльным адчаi назiралi за тым, як сарорцы нiшчаць катэр. Дзiкуны зруйнавалi, разбiлi ўсё, што толькi магло быць разбiта i зруйнавана, усе каштоўныя навiгацыйныя прыборы, абломкамi якiх была спрэс пакрыта цяпер паляна. Пагром працягваўся досыць доўга. Нарэшце, калi ад катэра застаўся адзiн металiчны корпус, пагромшчыкi вярнулiся да нас. Падштурхоўваючы i тузаючы за рукi, яны павялi нас у лясны гушчар.

Становiшча нашае рабiлася ўсё больш безвыходнае. Абяззброеныя, раздзетыя, босыя, мы былi вымушаны ледзь не бегчы разам з усёю зграяю, не маючы магчымасцi перакiнуцца словам. Любая спроба загаварыць выклiкала такую пагрозлiвую рэакцыю, што нам прыйшлося ўрэшце тужлiва змоўкнуць. А мiж тым вакол нас былi такiя ж людзi, як i мы самi! Былi б яны адзетыя i прычасаныя, дык у нас на Зямлi на iх нiхто б i ўвагi не звярнуў. Праўда, тут кожную жанчыну можна было смела назваць прыгажуняю. Аднак нiводная з iх не магла параўнацца ў пагляднасцi з Новаю, якая бегла цяпер за намi па пятах.

Кожны раз, калi мяне пачыналi падганяць залiшне груба i бесцырымонна, я азiраўся ў надзеi ўбачыць на твары ў яе хоць намёк на спагаду, i аднойчы мне здалося, што Нова шкадуе мяне. Але, вядома, я прымаў жаданае за сапраўднае. Толькi мае вочы сустракалiся з яе вачыма, як яна адразу ж адводзiла позiрк па-ранейшаму пусты.

Гэтак мы беглi некалькi гадзiн. Я ледзь не падаў ад стомы, ногi мае крываточылi, усё цела было падрапана калючымi галiнамi, мiж якiмi сарорцы праслiзгвалi, бы змеi, без нiякай шкоды для сябе. Таварышы мае пачувалi сябе не лепш за мяне. Прафесар Антэль спатыкаўся ўжо на кожным кроку, калi мы нарэшце дабралiся да мэты гэтага вар'яцкага забегу.

Лес парадзеў, зарасцi кустоўя змянiлiся палянамi з невысокаю травою. Тут нашы "праважатыя" пакiнулi нас i, нiбыта забыўшыся на нашае iснаванне, зноў пачалi ганяцца адно за адным памiж дрэвамi - выдавала на тое, што гэта быў галоўны занятак у iх жыццi. Мы ж звалiлiся ад стомы на траву i скарысталiся перадышкаю, каб шэптам перагаварыцца.

Левэн, як i я, быў у поўным адчаi, i спатрэбiлася мудрасць нашага патрона, якi здолеў падбадзёрыць нас. Ужо вечарэла. Мы, вядома, маглi скарыстацца бесклапотнасцю дзiкуноў i ўцячы, але куды? Катэр быў зруйнаваны. У нас не было больш разумнага выйсця, чым застацца тут i паспрабаваць улагодзiць гэтых варвараў. Да таго ж, нам страшэнна хацелася есцi.

Мы ўсталi i нерашуча пабрылi па лесе. Сарорцы па-ранейшаму бяздумна дурэлi, не звяртаючы на нас нiякае ўвагi. Мабыць, толькi Нова не забылася на нас. Яна пайшла за намi, трымаючыся трохi ззаду, i адварочвала галаву кожны раз, калi мы азiралiся. Паблукаўшы крышку па паляне, мы ўбачылi, што знаходзiмся ў чымсьцi накшталт стойбiшча першабытных людзей, толькi тут замест буданоў былi зладжаны з ламачча - на зямлi цi ў развiлках нiжнiх галiн нейкiя прымiтыўныя гнёзды, падобныя на тыя, што робяць буйныя малпы ў нашых афрыканскiх лясах. Некаторыя гнёзды былi занятыя. Мужчыны i жанчыны - не ведаю, як iнакш можна назваць сарорцаў рознага полу, - драмалi ў гнёздах, часта парамi, шчыльна прыцiснуўшыся адно да аднаго цi скурчыўшыся, бы сабакi ў халоднае надвор'е. У большых гнёздах размяшчалiся цэлыя сем'i: мы прыкмецiлi дзяцей, якiя спалi ў iх, - яны здалiся нам прыгожымi i дужымi.

Але страўнiкi нашы ад усiх назiранняў не папаўнелi. Нарэшце мы заўважылi пад адным дрэвам сям'ю, якая прыступiла да трапезы, але iхняя ежа не магла спакусiць нас. Зубамi i пазногцямi яны раздзiралi на часткi тушу нейкай буйной жывёлiны, падобнай на аленя. Адрываючы крывавыя кавалкi, сарорцы жэрлi iх, выплёўваючы толькi шматкi шкуры. Увогуле мы не знайшлi ва ўсiм стойбiшчы анiводнага ачага. Нас ванiтавала ад аднаго толькi вiду такога абеду. Да таго ж, выявiлася, што нiхто i не збiраецца нас частаваць. Наадварот, ледзь мы наблiзiлiся на некалькi крокаў да гэтай сямейкi, як пагрозлiвае бурчанне вымусiла нас таропка адступiць.

Але тут нам дапамагла Нова. Магчыма, яна ўрэшце зразумела, што мы галодныя, хоць я ў гэтым i не ўпэўнены. Цi магла яна ўвогуле хоць што-небудзь зразумець? Не ведаю. Проста, хутчэй за ўсё, сама згаладалася. Ва ўсякiм разе, наблiзiўшыся да высокага дрэва, Нова абхапiла ствол рукамi i нагамi i, хутка падцягваючыся, дабралася да нiжнiх галiн i знiкла ў лiстоце. Неўзабаве адтуль градам пасыпалiся плады, падобныя на бананы. Потым Нова спусцiлася на зямлю i, скоса паглядаючы на нас, пачала ўплятаць гэтыя бананы. Пасля нядоўгiх ваганняў мы рызыкнулi пакаштаваць iх. Яны былi смачныя, i нам удалося заглушыць голад. Нiчога супраць таго, што мы далучылiся да яе, Нова не мела. Мы напiлiся з ручая i вырашылi, што тут i заначуем.

Кожны выбраў сабе месца, дзе можна было б зладзiць такое ж гняздо, як i ў сарорцаў. Нова настолькi зацiкавiлася нашай работаю, што нават наблiзiлася да мяне i дапамагла зламаць адну непадатлiвую галiну.

Мяне гэта кранула, а маладога Левэна, пэўна, раззлавала, бо ён бухнуўся на траву i павярнуўся да нас спiнаю. Што ж да прафесара, то ён даўно ўжо спаў, зламаны стомаю.

Я забавiўся, стараючыся лепей уладкавацца. Нова па-ранейшаму назiрала за мной збоку. Калi я нарэшце ўлёгся, яна, павагаўшыся досыць доўгi час, падышла да мяне дробнымi, няўпэўнымi крокамi. Я замёр, баючыся спалохаць яе. Пастаяўшы каля мяне, яна ўлеглася побач. Я ляжаў, не дазваляючы сабе нават паварушыцца. Урэшце яна даверлiва прыцiснулася да мяне, i цяпер мы ўжо нiчым не адрознiвалiся ад астатнiх парачак гэтага дзiўнага племенi. Але, нягледзячы на неверагодную прыгажосць Новы, жанчыны ў ёй я не адчуваў. Яна паводзiла сябе бы ласкавая хатняя жывёлiна, якой хочацца сагрэцца побач з гаспадаром. Мне таксама была прыемная цеплыня яе цела, але нiякага жадання яна ўва мне не ўзбуджала. Урэшце я так i заснуў, змарнелы, зусiм побач з гэтай надзiва пекнай' i неразумнай iстотаю. Засынаючы, я паспеў заўважыць у небе начны спадарожнiк Сароры - ён быў меншы за наш Месяц, аднак залiваў джунглi досыць яркiм жаўтаватым святлом.

Раздзел VIII

Прачнуўся я, калi неба ў прасветах памiж галiнамi налiвалася ўжо першымi ранiшнiмi фарбамi. Нова яшчэ спала. Я доўга разглядваў яе, нiчым не выдаючы сябе, што прачнуўся, але, згадаўшы, як жорстка абышлася яна з Гектарам, уздыхнуў. З-за гэтай нiмфы пачалiся ўсе нашыя няшчасцi: гэта ж яна паведамiла пра нас супляменнiкам. Але я не мог злаваць на прыгажуню, зачараваны яе павабнасцю.

Тут Нова заварушылася i ўзняла галаву. У вачах у сароркi мiльгануў жах, я адчуў, як напружылiся ўсе яе мускулы. Аднак мая нерухомасць супакоiла Нову, i спакваля выраз яе твару памякчэў. I ўпершыню ёй удалося на iмгненне вытрымаць мой позiрк. Я расцанiў гэта як асабiстую перамогу i, зусiм забыўшыся, якое ўражанне рабiла на яе ўчора маё зямное выяўленне зычлiвасцi, усмiхнуўся.

Але гэтым разам яе рэакцыя была спакайнейшая. Дзяўчына задрыжала, напружылася, нiбыта перад скачком, аднак засталася нерухомая. Узбадзёраны поспехам, я ўсмiхнуўся яшчэ больш выразна. Яна зноў уздрыгнула, але потым усё ж такi супакоiлася. Няўжо мне ўдалося прыручыць дзiкунку? Асмялеўшы, я паклаў ёй руку на плячо. Дрыготка прабегла па ўсiм яе целе, але яна не варухнулася. Усведамленне поспеху працяла мяне п'янаю радасцю, аднак неўзабаве я прыйшоў яшчэ ў большае захапленне, калi заўважыў, што Нова спрабуе пераймаць мяне.

Гэта было менавiта так! Яна спрабавала ўсмiхнуцца! Пра тое, якога гэта каштавала ёй намагання, я здагадаўся, прыкмецiўшы, як сутаргава скарачаюцца мускулы яе чароўнага твару. Яна спрабавала ўсмiхнуцца некалькi разоў, але ў вынiку змагла толькi вымучыць нейкую хваравiтую грымасу. Гэтыя пакутлiвыя, марныя высiлкi страшэнна мяне ўсхвалявалi. Я адчуў раптам, як душу маю захлiснула хваля жалю, быццам перада мною было дзiця-калека. Я ласкава сцiснуў яе плячо, схiлiўся над ёю i дакрануўся вуснамi да яе вуснаў. У адказ яна пацерлася носам аб мой нос, потым лiзнула мяне ў шчаку.

Разгублены, я не ведаў, што i рабiць. На ўсякi выпадак нязграбна паўтарыў яе жэст. Нова здавалася задаволенай, але далей нашае зблiжэнне не пайшло. Баючыся, што мае зямныя манеры прывядуць да якойсьцi недаравальнай памылкi, я раздумваў, што б яшчэ такое зрабiць, як раптам жудасны грукат i звон прымусiлi нас iмгненна ўскочыць на ногi.