Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)

• Название: Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)
• Автор: Кир Булычев
• Жанр: Научная Фантастика

---

А калi Ганна вярнулася з малаком, тварагом, свежым хлебам, гордая за сваё падзвiжнiцтва, у доме панавала расчараванне.

- Паглядзi, - сказаў Жуль. Шар быў уключаны i накiраваны на схiл. Там лянiва дагарала асадная вежа - сюррэалiстычнае збудаванне з вялiзных чорных галавешак. Ад катапульты засталася толькi лыжка, недарэчна ўткнутая ў траву дзяржаннем. Наўкола стаялi ордэнскiя ратнiкi. З моста цераз ручай на пажарышча глядзела ордэнская знаць, якая акружала епiскапа.

Ад варотаў крэпасцi да вежы рассцiлалiся чорныя шырокiя палосы. У ручаi - а гэта Ганна ўбачыла не адразу - ляжалi вялiзныя, у два чалавечыя росты, колы, абгарэлыя - хоць тут жа яна зразумела сваю памылку: каля вежы не магло быць такiх вялiкiх колаў.

- Яны ноччу ўсё гэта спалiлi! - сказала Ганна. - I правiльна зрабiлi. Чаго ж хвалявацца?

- Шкада, што не пабачылi.

Кiн хутка правёў шар унiз, да ручая. Ён праляцеў над каркасам вежы i спынiўся над галовамi рыцараў.

- Дзякуй за падарунак, - паволi сказаў епiскап Альберт. - Вы не маглi прыдумаць нiчога лепшага ў ноч майго прыезду.

- Я яшчэ летась раiў вам даць прытулак чарадзею, - сказаў ландмайстар, - калi ён з Смаленска збег.

- Мы пасылалi да яго ганца, - сказаў адзiн з наблiжаных да епiскапа. Ён не адказаў. Ён схаваўся тут.

- Ён аддаў перавагу служыць д'яблу, - задумлiва сказаў епiскап. - I неба нашай рукою пакарае яго.

- Сапраўды! - сказаў высокi хударлявы рыцар.

- Правiльна, - згадзiўся Фрыдрых фон Какентаўзен. - Але мы не ў храме, а на вайне. Нам патрэбны саюзнiкi, а не словы.

- Д'ябал нам не саюзнiк, - сказаў епiскап. - Не забывайцеся пра гэта, брат Фрыдрых. Нават калi ён магутны.

- Я памятаю, святы айцец.

- Горад павiнен быць жорстка пакараны, - сказаў епiскап гучна, так, каб яго чулi кнехты, якiя стоўпiлiся збоку. - У любы момант можа прыйсцi атрад з Полацка, а гэтага нам не трэба. У Смаленску таксама глядзяць з трывогай на наша ўзмацненне...

- Сюды iдуць лiтоўцы, - дадаў хударлявы рыцар.

- Калi крэпасць не здасца да захаду сонца, мы не пакiнем у ёй нiводнай жывой душы, - сказаў епiскап.

- I месiра Рамана?

- У першую чаргу. Толькi тыя веды могуць iснаваць, якiя апекаваны божай ласкай.

- Але калi ён умее здабываць золата?

- Мы знойдзем золата i без чарнакнiжнiкаў, - сказаў епiскап. - Брат Фрыдрых i брат Готфрыд, iдзiце следам за мною.

16

Усярэдзiне шацёр быў абстаўлены сцiпла. На ўтаптанай падлозе паверх рагожаў ляжаў дыван, стаялi складныя, без спiнак, ножкi крыж-накрыж, крэслы, на драўляным узвышэннi ляжалi згорнутыя на дзень скуры, высокi падсвечнiк з аплылым воскам паблiскваў меддзю каля высокага куфра, акаванага жалезнымi палосамi. На куфры ляжалi два пергаментныя скруткi.

Епiскап падаў знак рыцарам сядаць. Фрыдрых фон Какентаўзен адшпiлiў пояс з мячом i паклаў яго на падлогу ля ног. Брат Готфрыд заставiў меч мiж ног i абапёрся рукамi ў пальчатках на яго дзяржальна. Аднекуль выслiзнуў слуга ў чорнай сутане. Ён вынес арабскi збан i тры сярэбраныя чаркi. Брат Готфрыд прыняў чарку, епiскап i Фрыдрых адмовiлiся.

- Ты кажаш, брат Фрыдрых, - вымавiў епiскап, - што месiр Раман на самай справе дасведчаны ў сакрэтах магii?

- Я ўпэўнены ў гэтым.

- Калi мы не заб'ём яго заўтра, - сказаў брат Готфрыд, - то ён з дапамогаю д'ябла можа прыдумаць нам пагiбель.

- Я памятаю галоўнае, - сказаў Фрыдрых. - Я заўсёды памятаю пра дабро ордэна. А месiр Раман блiзкi да адкрыцця тайны золата.

- Золата д'ябла, - запярэчыў Готфрыд фон Гольм.

- Месiр Раман любiць уладу i славу, - заўважыў Фрыдрых. - Што можа даць яму князь Вест?

- Чаго ён апынуўся тут? - спытаўся епiскап.

- Ён далёкi родзiч князя, - сказаў Фрыдрых. - Ён быў народжаны ад наложнiцы князя Барыса Полацкага.

- I хацеў бы стаць князем?

- Не тут, - усмiхнуўся брат Фрыдрых. - Не ў гэтай вёсцы.

- Добра, што ён спалiў вежу, - сказала Ганна. - Iнакш бы яны не сталi размаўляць.

- Што здарылася ў Смаленску? - спытаўся епiскап, перабiраючы ў моцных пальцах бурштынавы ружанец з вялiкiм залатым крыжам.

- Тутэйшы ўладыка - вiзантыец. Чалавек недалёкi. Ён вырашыў, што ўменне месiра Рамана ад д'ябла. I падняў чэрнь...

- Ну проста як нашы браты, - усмiхнуўся нечакана Альберт. Паглядзеў на Готфрыда. Але той не заўважыў iронii. - I чараўнiка прыгрэў князь Вест?

- Ён жыве тут ужо трэцi год. Ён затаiўся. Ён напалоханы. Яму няма куды iсцi. У Кiеве яго чакае такi самы лёс, што i ў Смаленску. На Захадзе ён выклiкаў небяспечную жадобу караля Пiлiпа i гнеў святой царквы. Я думаю, што ён многае паспеў зрабiць. Пра гэта сведчыць гiбель нашай вежы.

- Сапраўды часам зацямняецца розум уладных людзей, - сказаў епiскап. Сiла наша ў тым, што мы можам накiраваць на дабро аблуду чарадзея, калi мы цвёрдыя ў сваёй веры.

- Я мяркую, што праўда на вашым баку, - даў згоду брат Фрыдрых.

- Беражы нас, божа, - сказаў цiха брат Готфрыд. - Д'ябал усюдыiсны. Я сваiмi рукамi адкруцiў бы галаву чарадзею.

- Не нам яго баяцца, - вымавiў епiскап. Не ўстаючы з крэсла, ён выцягнуў руку i ўзяў з куфра жаўтаваты аркуш, якi ляжаў пад скруткамi. Паглядзiце, гэта прыслалi мне з Замошша тыдзень назад. Што вы скажаце, брат Фрыдрых?

Рыцар Готфрыд перахрысцiўся, калi епiскап падаў аркуш Фрыдрыху.

- Гэта напiсана не ад рукi, - сказаў Фрыдрых. - I ў гэтым няма чарадзейства.

- Вы ўпэўненыя?

- Месiр Раман выразае лiтары на дрэве, а потым прыкладае да дошкi лiст. Гэта падобна на пячатку. Адной пячаткаю вы можаце замацаваць сто грамат.

- Вялiкая справа, калi скiравана ў iмя царквы, - сказаў епiскап. Божае слова можа пашырацца танна. Але якая пагроза ў лапах д'ябла!

- Гэтак, - згадзiўся брат Фрыдрых. - Раман патрэбны нам.

- Я ж паўтараю, - сказаў брат Готфрыд, устаючы, - што ён павiнен быць знiшчаны разам з усiмi ў гэтым горадзе.

Яго суразмоўцы нiчога не адказалi, епiскап заплюшчыў вочы.

- На ўсё воля божая, - сказаў ён урэшце.

Абодва рыцары ўсталi i накiравалiся да выхаду з шатра.

- Дарэчы, - кiнуў наўздагон епiскап, - чым можа для вас стацца гiсторыя з польскай князёўнай?

- Спытайцеся ў брата Готфрыда, - сказаў Фрыдрых фон Какентаўзен. - Гэта здарылася непадалёку ад замка Гольм, а леты, якiя напалi на ахову князёўны, па чутках, выконвалi яго загад.

- Гэта толькi чуткi, - сказаў Готфрыд. - Толькi чуткi. Цяпер жа князёўна i яе цётка пакутуюць у палоне князя Веста. Калi мы вызвалiм iх, то атрымаем за гэта выкуп ад князя Смаленскага.

- Вы таксама так думаеце, брат Фрыдрых? - спытаўся епiскап.

- Нi ў якiм разе, - адказаў Фрыдрых. - Не сакрэт, што князь Вячка адбiў князёўну ў летаў. Нам не патрэбны выкуп.

- Я згодны з вамi, - сказаў епiскап. - Паклапацiцеся пра дзяўчыну. Як толькi яна трапiць да нас, мы тут жа адправiм яе пад аховаю ў Смаленск. Як выратавальнiкi. I нiякiх выкупаў.

- Мае людзi рызыкавалi, - сказаў Готфрыд.

- Мы i так не сумнявалiся, што гэта вашых рук справа, брат мой. Некаторыя ордэнскiя рыцары мяркуюць, што яны ўсемагутныя. I гэта памылка. Вы хочаце, каб праз месяц смаленская раць стаяла пад сценамi Рыгi?

17

- Разумеецца, Жуль, - сказаў Кiн, - пачынай рыхтаваць апаратуру да пераходу. I паведамi дамоў, што мы гатовыя. Аб'ект апазнаны.

Кiн дастаў з апарата шарык i пайшоў да дзвярэй.

- Я з вамi? - сказала Ганна, пра якую ўсе забылiся.

- Як вы сабе хочаце, - адказаў Кiн абыякава. Ён хутка выйшаў у вялiкi пакой. Там было занадта светла. Мухi кружылiся над вазачкай з цукеркамi. У адчыненае акно ўлiваўся вецярок, матляючы фiранку. Ганна падышла да акна i выглянула, амаль гатовая да таго, каб убачыць каля ручая шатры мечаносцаў. Аднак там гулялi ў футбол хлапчукi, а далёка на ўскрайку лесу, адкуль учора выйшаў злашчасны статак, лапатаў маленькi трактар.

- Гэта партрэт епiскапа? - спыталася Ганна, гледзячы, як Кiнавы пальцы ператвараюць шарык у пласцiнку. - Не, памятаеце жоўты аркуш паперы, што паказваў рыцарам епiскап? Гэта першы ў Эўропе друкарскi адбiтак. - Ён нахiлiўся над сталом, чытаючы тэкст.

- Чытайце ўголас, - папрасiла Ганна.

- Варварская латынь, - сказаў Кiн. - Алхiмiчны тэкст. Бяспечна ёй было б надрукаваць што-небудзь рэлiгiйнае. Навошта дражнiць сабак?.. "Каб зрабiць элiксiр мудрацоў, вазьмi, мой брат, фiласафiчнай ртуцi i падагравай, пакуль яна не ператворыцца ў зялёнага льва... пасля гэтага разагравай мацней, i яна стане львом чырвоным..."

Трактар спынiўся, з яго выскачыў трактарыст i пачаў корпацца ў рухавiку. Нiзка праляцеў маленькi самалёцiк По-2...

- "Кiпяцi чырвонага льва на раскаленым пяску ў кiслым вiнаградным спiрце, выпары вадаасць, i ртуць ператворыцца ў камедзь, якую можна рэзаць нажом. Пакладзi гэта ў замазаную глiнай рэторту i ачысцi... "

- Зноў ртуць - мацi металаў? - спыталася Ганна.

- Не, - сказаў Кiн, - гэта другое. "...Кiмварыйскiя ценi акрыюць рэторту цёмным пакрывалам, i ты знойдзеш унутры яе сапраўднага дракона, якi пажырае свой хвост..." Не, гэта не ртуць, - паўтарыў Кiн. - Хутчэй гэта аб ператварэннях свiнцу. Зялёны леў - вокiс свiнцу, чырвоны леў - сурык... камедзь - воцатна-свiнцовая соль... Так, здаецца, так...

- Вы самi маглi б працаваць алхiмiкам, - сказала Ганна.