Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)

• Название: Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)
• Автор: Кир Булычев
• Жанр: Научная Фантастика

---

Ганна падышла да хаты, узнялася на ганак i нетаропка, усмiхаючыся з дзедавай балбатнi, лёгка адамкнула на гэты раз падатлiвыя дзверы. Трымаючы ў руках замок i гладыш з сырадоем, яна ўвайшла ў сенцы, ступiла крок i знянацку спатыкнулася аб нешта цвёрдае i цяжкае. Гладыш грукнуўся аб падлогу, замок выпаў i стукнуў па назе. Ганна крыкнула, абхапiла рукамi шчыкалатку, i тут жа з-за перагародкi, што аддзяляла сенцы ад халоднай святлiцы, рэзкi мужчынскi голас спытаўся:

- Ты што, Кiн?

З гарышча адгукнуўся другi голас, нiзкi:

- Я на гары.

Ганна, забыўшыся пра жахлiвы боль, сцiшылася. На iмгненне ёй у галаву прыйшла думка: яна трапiла ў чужую хату. Але ж з гэтага боку ручая толькi адна хата. I яна хвiлiну назад адмыкала яе.

Часта зарыпелi прыступкi вузкай лесвiцы, што вяла на гарышча. Скрыпнулi дзверы ў халодны пакой.

Два лiхтарыкi ўспыхнулi адначасова. Яна зажмурылася.

Калi расплюшчыла вочы, убачыла: у сенцах стаяць двое, а на падлозе пасярод сенцаў - вялiкi жоўты чамадан, заляпаны малаком. Малочная лужына расплылася па падлозе, рыжымi караблiкамi пагойдвалiся чарапкi.

Адзiн з iх быў малады, крыху старэйшы за Ганну, элегантны, у сiнiм гарнiтуры, пры гальштуку-мушцы, з кучаравымi чорнымi валасамi, з гусарскiмi нахабнымi вачыма. Другi, што злез з гарышча, - старэйшы i мажнейшы. Твар скуласты, карычневы, светлымi агеньчыкамi гарэлi на iм невялiкiя вочы. Ён быў адзеты ў чорны свiтэр i пацёртыя джынсы.

Ганна выпрасталася, зморшчыўшыся ад болю, i спыталася:

- Вы праз акно ўлезлi?

Мужчыны трымалi напагатове, як пiсталеты, яркiя лiхтарыкi.

- Што вы тут робiце? - спытаўся скуласты.

- Я жыву тут. Часова. - I, як бы жадаючы ўразiць iх, Ганна дадала: Вось бачыце, я i падлогу вымыла.

- Падлогу? - спытаўся скуласты i паглядзеў на лужыну малака.

Ганна была такая сярдзiтая, дый нага балела, што забылася пра спалох.

- Калi вам няма дзе пераначаваць, - сказала яна, - перайдзiце цераз ручай, у крайнюю хату. Там ёсць пакой пусты.

- Чаму гэта мы павiнны iсцi? - спытаўся малады гусар.

- Вы што, хочаце, каб я пайшла?

- Разумеецца, - сказаў маладзейшы. - Вам тут няма чаго рабiць.

- Але ж гэта хата маёй цёткi, Магды Iванкевiч.

- Гэта чорт ведае што, - сказаў малады гусар. - Нiякай цёткi тут быць не павiнна.

- Правiльна! - усклiкнула Ганна, прасякнутая справядлiвым гневам. Цёткi быць тут не павiнна. I вас таксама.

- Мне здаецца, - заявiў скуласты, - нам варта пагаварыць. Зрабiце ласку, цi не пажадалi б вы прайсцi ў пакой?

Ганна звярнула ўвагу на пэўную старамоднасць яго мовы, нiбы ён вучыўся ў дарэвалюцыйнай гiмназii.

Не дачакаўшыся адказу, скуласты штурхнуў дзверы ў святлiцу. Там было ўтульна. Канапа заслана, на стале ляжалi кнiжкi, частка з iх ангельскiя, што адразу пераконвала: у пакоi жыў iнтэлiгентны чалавек - гэта значыць Ганна Iванкевiч.

Напэўна, гэтая думка прыйшла ў галаву i ўзломшчыку, бо яго наступныя словы адрасавалiся не Ганне, а спадарожнiку.

- Жуль! - сказаў ён. - Хтосьцi прамаргаў.

Жуль падышоў, узяў са стала ангельскую кнiжку, паварушыў губамi, разбiраючы назву, i заўважыў:

- Не чытаў.

Вiдаць, хацеў паказаць сваю адукаванасць. Магчыма, гандляваў абразамi, займаўся кантрабандай i не спынiцца нi перад чым, каб збавiцца ад сведкi.

- Добра, - сказаў скуласты бандыт. - Не будзем сварыцца. Вы думалi, што хата пустая i вырашылi ў ёй пажыць. Так?

- Безумоўна так. Я ведала, што яна пустая.

- Але вы не ведалi, што з гаспадыняй гэтай хаты мы дамовiлiся пажыць тут два тыднi. I вось атрымалася непаразуменне.

- Непаразуменне, - сказала Ганна. - Я i ёсць гаспадыня.

Гусар усеўся на канапу i пачаў хутка гартаць кнiжку. Недзе ўдалечынi забрахаў сабака, пачуўся гул машыны. Праз адчыненае акно ў пакой заляцеў вялiкi матылёк i стукнуўся ў шкло лiхтарыка. Ганна, накульгваючы, падышла да стала i запалiла лямпу-газоўку.

- Магда Фёдараўна Iванкевiч, - сказаў скуласты бандыт начальнiцкiм голасам, - здала нам гэтую хату на два тыднi.

- Калi вы бачылi цётку? - спыталася Ганна.

- Учора, - адказаў малады чалавек, не адрываючы вачэй ад кнiжкi. - У Менску.

"Хлусяць, - падумала Ганна. Учора вечарам яна праводзiла цётку ў Крым. Палову жыцця пражыўшы ў вёсцы, цётка лiчыла, што вёска - не месца для адпачынку. Экзатычная мiтусня на ялцiнскiм узбярэжжы куды больш да душы яе рамантычнай натуры... - Яны тут невыпадкова. Прыйшлi сюды не так сабе. Але што iм рабiць у гэтай хаце? Чым больш сур'ёзныя намеры ў бандытаў, тым больш бязлiтасныя яны да сваiх ахвяраў - мэта апраўдвае сродкi. Трэба вырвацца адгэтуль i ўцякаць да дзеда".

- Мяркуючы па ўсiм, - задумлiва сказаў высокi бандыт, дакрануўшыся пальцам да кончыка носа, - вы нам не паверылi.

- Паверыла. - Ганна сцепанулася пад яго халодным позiркам. Гэтым i выдала сябе канчаткова. I цяпер ёй заставалася толькi бегчы. Тым больш што малады чалавек адклаў кнiжку, лёгка ўстаў з канапы i апынуўся ў яе за спiною. Або цяпер, або нiколi. I Ганна хуценька вымавiла: - Мне трэба выйсцi на двор.

- Чаго? - спытаўся высокi бандыт.

Ганна кiнулася да прачыненага акна, нырнула ў яго галавою ўперад, насустрач начной прахалодзе, водару лугоў i паху дыму ад ляснога вогнiшча. Праўда, гэтую сiмфонiю яна не паспела як след ацанiць, бо гусар уцягнуў яе за ногi назад у пакой. Ганна стукнулася падбародкам аб падаконнiк, ледзь не выбiла свае прыгожыя, асляпляльна белыя зубы i павiсла - рукамi за падаконнiк, ногi навiсу.

- Пусцi, - прастагнала Ганна. У голасе было столькi нянавiсцi i прынiжэння, што скуласты бандыт сказаў:

- Пусцi яе, Жуль.

Ганна сказала, прыводзячы сябе ў парадак:

- Гэтага я вам нiколi не дарую.

- Вы так рызыкавалi. Там жа пад акном крапiва.

- Парэчкi, - сказала Ганна.

- Чаму не крычалi? - дзелавiта спытаў скуласты бандыт. - Тут далёка чуваць.

- Я яшчэ закрычу, - адказала Ганна, стрымлiваючы слёзы.

- Васпанi, - вымавiў высокi бандыт, - супакойцеся. Мы не ўчынiм вам зла.

- Тады выбiрайцеся адсюль! - крыкнула Ганна нечакана вiскатлiвым, кухонным голасам. - Зараз жа выбiрайцеся з маёй хаты! - Яна схапiлася за скiвiцу i дабавiла праз зубы: - Цяпер у мяне рот не будзе адкрывацца.

Скуласты бандыт паглядзеў паўзверх яе галавы i сказаў:

- Жуль, паглядзi, калi ласка, цi нельга зняць боль? Ганна зразумела, што забiваць яе не будуць, а Жуль асцярожна i цвёрда ўзяў яе за падбародак сухiмi тонкiмi пальцамi i сказаў, гледзячы ў вочы сваiмi сiнiмi, акружанымi чаротам вейкаў, гусарскiмi азёрамi:

- Няўжо мы робiм такое цяжкае ўражанне?

- Робiце, - сказала Ганна ўпарта. - I вам прыйдзецца вымыць падлогу ў сенцах. Панастаўлялi чамаданаў...

- Гэта мы зробiм, - сказаў Кiн, ён жа старэйшы бандыт, падыходзячы да акна. - I, напэўна, давядзецца адкласцi рашэнне на заўтра. Сёння ўсе ўсхваляваныя, больш таго, раздражнёныя. Устанем заўтра раней...

- Вы ўсё-такi намерваецеся тут начаваць? - сказала Ганна.

- А дзе ж мы дзенемся?

Ганна зразумела, што ён праўду кажа.

- Тады будзеце спаць у халодным пакоi. Толькi просцiн у мяне вам няма.

- Абыдземся, - сказаў Жуль. - Я вазьму кнiжку з сабою. Вельмi цiкавая. Ранiцай аддам. Ганна толькi адмахнулася.

- Дзе ануча? - спытаўся Кiн.

- Я зараз прынясу, - сказала Ганна i пайшла на кухню.

Кiн накiраваўся за ёю. Беручы анучу, ён спытаўся:

- Можа, вас задаволiць грашовая кампенсацыя?

- Каб я паехала са сваёй хаты?

- Скажам, тысяча рублёў?

- Уга, я столькi атрымлiваю за паўгода.

- Значыць, згода?

- Паслухайце, у вёсцы ёсць iншыя хаты. У iх жывуць адзiнокiя бабулi. Гэта вам абыдзецца танней.

- На жаль, - сказаў Кiн, - нас задавальняе гэтая хата.

- Няўжо пад ёю клад?

- Клад? Наўрад. А дзве тысячы?

- За гэтыя грошы вы можаце купiць тут тры хаты. Не раскiдвайцеся грашыма. Цi яны дзяржаўныя?

- Iронiя недарэчы, - строга сказаў Кiн, быццам Ганна вучылася ў яго класе. - Грошы дзяржаўныя.

- Слухайце, - сказала Ганна, - мыйце падлогу i кладзiцеся спаць.

4

Ганне не спалася. За сцяною бурчалi няпрошаныя госцi, можа, збiралiся пачаць раскопкi клада на досвiтку? Урэшце-такi яна не вытрымала i выглянула ў сенцы. Лiхтарык ляжаў на палiчцы - матавы апельсiн свечаў на сто. "Iмпартная рэч, - падумала Ганна. - Вельмi зручная ў турысцкiх паходах". Чамаданаў прыбавiлася. Iх стала тры. Можа, бандыты ўжо засялiлi сябровак? I ў гэты момант з лёгкiм стукам пасярод прыхожай узнiкла блiскучая металiчная скрынка, метр на метр. За перагародкаю пачуўся голас гусара:

- Прыехалi.

Дзверы, што вялi ў халодны пакой, здрыганулiся, i Ганна, напалоханая, iмгненна шмыганула ў свой пакой.

Гэта было падобна на мiстыку i ёй не падабалася. Рэчы так проста не ўзнiкаюць. Яны ўзнiкаюць, бадай, толькi ў навукова-фантастычных раманах, якiя Ганна не любiла, але чытала, бо яны былi дэфiцытныя.

Бандыты яшчэ доўга перасоўвалi нешта ў сенцах, мармыталi i ўгаманiлiся толькi гадзiны ў тры. Тады i Ганна заснула.

Прачнулася яна не так, як марылася ёй апошнiмi тыднямi. Гэта значыцца: чуваць аддаленыя крыкi пеўняў, рыкаюць каровы, што валакуцца чарадою пад вокнамi, раннiя птушкi вядуць гамонку ў дрэвах, сонечныя зайчыкi вытанцоўваюць на фiранцы. Ганна бяжыць на рэчку i акунаецца ў халодную, свежую, празрыстую ваду. Сосны ўзмахваюць лапамi, яна плыве, разганяючы серабрыстых малькоў.