Неизвестно - Дубянецкі

• Название: Дубянецкі
• Автор: Неизвестно
• Жанр: Прочая старинная литература

---

Ні ў “Литературной России”, ні тут пра ўзаемаадносіны Гумілёва і савецкай улады ні слова не сказана. Прадмова в. Енішэрлава, напрыклад, канчаецца так: “Жизнь Н. С. Гумилёва трагически оборвалась в августе 1921 года. Прекрасный художник, он оставил интересное и значительное литературное наследие, оказал несомненное влияние на развитие советской поэзии. Его ученикам и последователям наряду с высоким романтизмом свойственно стремление к точности поэтической формы, так ценимой самим Гумилёвым, одним из лучших русских поэтов начала ХХ века”.

Вось так! Ні менш, ні больш!.. Адзін з лепшых! Які аказаў бясспрэчны ўплыў на разьвіцьцё савецкай паэзіі! У каго і дагэтуль ёсьць вучні і пасьлядоўнікі! Ці ж гэта не прысуд бальшавіцка-ленінскай рэвалюцыі – рэвалюцыі супраць культуры, супраць найлепшых яе прадстаўнікоў!!!

Справа, як бачым, ідзе шпарка да рэабілітацыі Гумілёва. Калі зыходзіць з узаемаадносінаў “Аўтар – Саветы”, тады трэба дамагацца рэабілітацыі і Натальлі Арсеньневай. Алесь Гарун усё-такі рэвалюцыянер, сацыяліст. Ён ня сёньня-заўтра мусіць быць рэабілітаваны і так…

6 чэрвеня 1986 году. Зноў бальніца! Паступіў сюды ўчора каля 21 гадзіны вечару. Паклалі ў т. зв. новы корпус Рэспубліканскй бальніцы ў кардыялагічнае аддзяленьне – чацьвёрты паверх, палата 404.

Тут застаў двух старых. Адзін пануры, маўклівы, другі, здаецца, наадварот. Першага зваць Васіль Максімавіч Максімаў. Ён – экс-дырэктар заводу імя Вавілава, персанальны пенсіянер саюзнага значэньня. Другі – Андрэй Мікалаевіч Касьцяневіч. Пра гэтага знаю ўжо значна больш: з 1912 году нараджэньня. Нарадзіўся ў Смалявіцкім раёне. Да вайны быў рэдактарам Бягомльскай раённай газеты. У вайну стварыў тры падпольныя друкарні ў партызанскіх злучэньнях. Гэта яму ўдалося ажыцьцявіць, бо прадбачліва і надзейна, па-гаспадарску закапаў усю друкарню былой сваёй раённай газеты. Пасьля там жа, у брыгадзе “Жалязьняк”, быў камісарам. Пасьля вайны працаваў першым сакратаром Докшыцкага райкаму партыі, таксама недзе старшынёю райвыканкаму, а пасьля атрыманьня ў 1972 годзе рэспубліканскай пенсіі пераехаў у Заслаўль, дзе ён як быццам бы некаторы час некім працаваў і нават пахаваў жонку. У Заслаўі Андрэй Мікалаевіч атрымаў 6 сотак зямлі і пабудаваў уласны дом. Апроч гэтага, тут ён атрымаў яшчэ добрую “няцяжкую” пасаду дырэктара музею. Праўда, музей гэты, што разьмяшчаецца ў славутым старажытным храме, з якога паводле даносу Пепеяляева аўтагенам спілавалі крыжы, не зьяўляецца самастойнай штатнаю адзінкай. Гэта філіял Беларускага рэспубліканскага краязнаўчага музею, што ў Менску на вуліцы Карла Маркса, 12. Значыць, мой знаёмы дырэктар мае над сабою яшчэ дырэктара. А яму што? Нават лепш! Менш адказнасьці ў яго ўзросьце. Сёньня ён мне крыху расказаў пра сваю “партызаншчыну”, пра злучэньне Гіля Радзівонава.

Ёсьць і будуць “медыцынскія” асаблівасьці майго гэтага побыту тут. Па-першае, да 26 чэрвеня ў бальніцы ня будзе гарачае вады, як, зрэшты і ў мяне дома! Не вядома, як можна знаходзіцца ў лячэбнай установе без гарачага водазабясьпячэньня! Па-другое, цяпер яны тут вельмі бедныя на лекі. Адразу ж урач, “аформіўшы” маю “справу”, так і сказала:

– Ня ведаю, чым вас лячыць! У нас жа амаль усё пазабіралі і забіраюць на Чарнобыль.

І сапраўды, ня лечаць – даюць тое самае, што я прымаў дома. У тых самых дозах! З той самай перыядычнасьцю! Ну, акурат, як я расказаў урачу!

Сёньня з пяці да васьмі гадзінаў раніцы вымушаны быў аж шэсьць разоў зьвярнуцца да нітрагліцэрыну!

Пры абыходзе паскардзіўся ўрачу (Нэла Мікалаеўна Б.). Прыпісала яшчэ папаверын – два разы на дзень па два кубікі.

7 чэрвеня 1986 году. Сёньня сястра “абрадавала”.

– Калі хто ня знойдзе якой-небудзь таблеткі ў сваім “рацыёне”, прашу прэтэнзій не заяўляць – багата якіх лекаў не далі зусім.

Я хуценька паглядзеў у сваю крышачку-накрыўку, у якой прынесены мне “паёк”:

– Няма “жоўценькай” таблеткі, – кажу.

– Гэта карынфар, – кажа сястра, – яго якраз і не далі.

8 чэрвеня 1986 году. Андрэй Касьцяневіч сказаў, што самым яскравым уражаньнем дзяцінства была ў яго рэлігійная працэсія, здаецца, 1926 году. Ён, падлетак, з натхненьнем удзельнічаў у ёй. Паважна, набажна, рухаліся з поўным рыштункам ад царквы ў яго роднай вёсцы Прылепы да вёскі Раўбічы (Хвасты? – М. Д.). Да яе суправаджаліся звонам прылепскіх званоў, а на палове дарогі зазванілі раўбіцкія. Тут да нашай працэсіі далучылася іхняя, такая самая багатая. Адсюль рушылі на Менск. Ад Прылепаў да яго 30 кіламетраў. Усюды нас сустракалі і праводзілі радасным звонам. У Менску спыніліся на ноч. Прылепцы начавалі каля Камароўкі ў мужчынскім манастыры, а раўбічцы – непадалёк у жаночым манастыры.

Ранічкаю праз увесь менск, пад звон усіх званоў усіх чыста Менскіх храмаў нашая зводная працэсія накіравалася ў вёску К., да якой было 12 кіламетраў. Тут адбылося запамінальнае сваёй прыгажосьцю набажэнства, якое вёў архіерэй у асысьце сонма сьвяшчэньнікаў і іншага духавенства.

Андрэй Мікалаевіч расказаў і іншыя эпізоды рэлігійнага жыцьця на беларусі таго часу.

Вось, напрыклад, у Прылепах царква – прыгожая, мураваная – стаяла на вялікім пагорку. Каб узьняцца да яе, трэба было прайсьці нямала прыступак. Там вельмі любілі ўсяночныя вялікодныя службы. Добры быў царкоўны хор, шматлюдны, галасісты. І вось аднойчы мясцовыя бальшавікі вырашылі перашкодзіць гэтаму ўрачыстаму набажэнству. Сабралі аднекуль хуліганаў з бубнамі і духавымі інструментамі і загадалі ім сарваць сваёй какафоніяй вялікодную працэсію, што павінна хадзіць з плашчаніцаю вакол царквы. “Аркестр” гэты разьмясьціўся якраз на тых прыступках, што вялі ў царкву. І вось выйшла з храму працэсія, а гэтыя “музыкі” і пачалі біць бязладна ў бубны, ва ўсякія дошкі, бутэлькі, жалезкі, дзьмуць абы-як у тыя трубы. Вядома, вернікі абурыліся. Вакол царквы было поўна каменьня. Мужчыны за яго і давай шпурляць уніз. Тых “музыкантаў” як ветрам здзьмула. Працэсія далей прайшла, як звычайна, і добра закончылася.

Даведаўся я сёньня ад сімпатычнага Андрэя Мікалаевіча і пра тое, як рабавалі і бурылі бальшавікі храмы на яго роднай Міншчыне, як абрабавалі і разбурылі яны ж цудоўны касьцёл у Заслаўі ўжо ў пяцідзясятыя гады нашага стагоддзя. “А гэтую сьвятыню трэба б адрэстаўраваць!”.

Сёньня субота. Дзень наведаньняў. У мяне былі Марыя (жонка М. Дубянецкага – рэд.) і Мікола (Шэляговіч – рэд.). Апошні, як я пераканаўся, ужо захапіўся індыйскай мудрасьцю жыцьця. Зьнікла рэзкасьць меркаваньняў, прарэзалася талерантнасьць у адносінах да іншадумцаў. Гатоў нават лабызацца і з камуністамі, і з фашыстамі. “Яны ж перакананыя, – кажа ён, – што ўсё, што яны робяць, робяць дзеля карысьці людзей, чалавецтва”. “Вучыў” мяне, як трэба мірыцца са сваімі праціўнікамі.

Думаю, што ў Міколы гэтая “філасофія” хутка пройдзе, як і не адна дагэтуль…

Карынфар не вярнулі.

9 чэрвеня 1986 году. Ад’язджае Андрэй Мікалаевіч у Аксакаўшчыну на 10 дзён. На разьвітаньне ён запрасіў мяне да сябе ў Заслаўе ў госьці. З замілаваньнем расказаў крыху пра сваё старое і сучаснае Заслаўе.

Гадоў дзесяць таму мясцовыя ўлады хацелі “схаваць” рэчку Чарніцу, перавесьці яе ў новае рэчышча. Сотні чалавек выйшлі з рыдлёўкамі і ня слухаючы начальства і міліцыі, засыпалі тое рэчышча, з зямлёю выраўнялі яго. Справа ў тым, што “перамяшчэньне” рэчкі пагражала яе поўным зьнішчэньнем. А яна ж – гістарычная, выцякае з-пад гары, на якой стаяў некалі манастыр, дзе чарніцаю была сама князёўна Рагнеда (адсюль і назва ракі “Чарніца”). На месцы таго манастыра цяпер, на той гары, атабарылася лясьніцтва.

Расказаў Андрэй Мікалаевіч і пра былое возера Рагнедзь, што зусім нядаўна высахла і было засыпанае. “А можна было б, – сказаў ён, – пачысьціць і выратаваць яго. А то зрабілі багну”.

Карынфар не вярнулі.

10 чэрвеня 1986 году. Сядзім на “галодным пайку”. З таго, што тады недадалі, нічога не вярнулі. Урач мой ужо трэці дзень не паказваецца. Кажуць, хварэе. Учора замест яе абход рабіла Ірына Аляксандраўна Аляшкевіч. Сёньня – Алена Сяргееўна. Абедзьве яны – цудоўныя мілыя жанчыны, добрыя сьпецыялісты. Але ж, здаецца, ва ўсякім разе патрэбен “свой”, адзін урач. Ну, што ж, урачы таксама, на жаль, хварэюць.

Сёньня Алена Сяргееўна намерала ў мяне аж 170/100. Адразу прыслала ўкол дэбазола. Сугучна дзівасілу. А ў гэтага, глядзі ты, якая назва – дзіўная сіла. Значыцца, некалі сапраўды ўся надзея была на яго.

Зараз па калідоры прабег журналіст Міхайлаў. На хаду падаў руку і выдыхнуў: “В чём дело?” Я ў унісон яму энергічна паказаў правай рукою на левую частку грудзей: сэрца, маўляў. “А-а!” – не спыняючы хады, – працягнуў ён і хутка апынуўся побач з жанчынаю, якая сядзіць са мною за адным сталом. Значыцца, прыйшоў да жонкі. Праўда, дзень сёньня “глухі”. Тым радасьней ім абодвум.

Міхайлаў наогул дзіўны чалавек. Выдатны журналіст і раптам – чыноўнік, памочнік Старшыні Савету Міністраў. Я доўга зьдзіўляўся такім паваротам яго кар’еры, пакуль не дазнаўся, што гэта яго так схаваў былы Ленінградскі дыктатар Раманаў, нейкі блізкі жончын сваяк, калі Міхайлаў злоўлены быў у Менску на непрыстойнай афёры. Хутка і Раманаў зьнік і той, хто ратаваў Міхайлава ў сваёй канцылярыі – Уладзімір Бровікаў – з жалем разьвітаўся са сваёй пасадай, а Міхайлаў перайшоў у спадчыну наступнаму “прэм’еру”. Ну што ж! Усе любяць “хлёсткія” прамовы. Журналіст Міхайлаў спатрэбіцца!