Андрей Курейчик - Пемонцкi звер (на белорусском языке)

• Название: Пемонцкi звер (на белорусском языке)
• Автор: Андрей Курейчик
• Жанр: История

---

СЯСТРА МАРЫЯ. Я проста дапамагала ёй...

УРБЕНА. Выконвай.

СЯСТРА МАРЫЯ. Слухаю. (Адыходзiць у кут, кленчыць, молiцца).

УРБЕНА. (Iзабэле): Падыдзi да мяне.

IЗАБЭЛА. Хто вы?

УРБЕНА. Мяне завуць Урбена.

IЗАБЭЛА. Урбена...

УРБЕНА. Гэтае iмя табе нiчога не скажа.

IЗАБЭЛА. Вы сястра Невельскага манастыра?

УРБЕНА. Я была сястрой Невельскага манастыра.

IЗАБЭЛА. А цяпер?

УРБЕНА. Цяпер? Цяпер гэта не мае значэння. У цябе моцны прыгожы голас. Зусiм як у твайго бацькi ў дзяцiнстве.

IЗАБЭЛА. Вы ведалi майго бацьку?

УРБЕНА. У дзяцiнстве ён любiў душыць нагамi жабаў на П'емонцкiх балотах. Калi стаў дарослым, душыў абцасамi галовы дзяцей сваiх ворагаў. А ты ж таксама любiла душыць жабаў, а?

IЗАБЭЛА. Хто вы? Адкуль вы мяне ведаеце?

УРБЕНА. Пачакай, пачакай са сваiмi пытаннямi. Не пра тое хачу пагаварыць. Невельскi манастыр - дзiўная мясцiна. Сюды не прыводзяць капрызы цi дзiвацтвы.

IЗАБЭЛА. Але я...

УРБЕНА. Зараз усё раскажаш. Ты прыгожая?

IЗАБЭЛА. Вы мяне не бачыце?

УРБЕНА. Бачу - не бачу. Не твая справа! Падыдзi, падыдзi сюды да мяне, блiжэй. (Мацае яе твар рукамi). Ты прыгожая. Хоць i не такая прыгожая, як я ў твае гады. (Усмiхаецца). У той час з-за маёй прыгажосцi пачыналася палова ўсiх войнаў у свеце. Яны ўсе памерлi...усе.... Ты ведала мужчын?

IЗАБЭЛА. Так.

УРБЕНА. Ты кахала iх?

IЗАБЭЛА. Не.

УРБЕНА. Чаму?

IЗАБЭЛА. Калi пачынаецца каханне, пачынаецца залежнасць. Не. Нельга! Мне нельга было нiкому давяраць

УРБЕНА. А што з iмi сталася?

IЗАБЭЛА. З мужчынамi, якiх я ведала? Частка з iх загiнула, некаторых забiла я, некаторых - мой бацька, частка яшчэ недзе, не ведаю... Увогуле, iх было не так шмат.

УРБЕНА. Навошта табе сюды? Ты прыгожая, а пагалоскi яшчэ больш перабольшаць тваю прыгажосць. Ты можаш знайсцi сабе добрага мужа, не меней магутнага, чым герцаг Нармандскi. Ён абаронiць цябе. Навошта табе сюды?

IЗАБЭЛА. Я нiкому не хачу належаць.

УРБЕНА. Пахвальна. Але навошшто манастыр?

IЗАБЭЛА. Служыць Богу.

УРБЕНА. Хлусiш. Дрэнна пачынаць служэнне з хлуснi.

IЗАБЭЛА. Тут я ў бяспецы.

УРБЕНА. Ад герцага - так

IЗАБЭЛА. А хто яшчэ мне пагражае?

УРБЕНА. Ведаеш, размова з табою нагадала мне адну старую гiсторыю.

IЗАБЭЛА. Раскажы.

УРБЕНА. Калiсьцi ў старадаўнiя часы адзiн храбры рыцар вяртаўся ўначы ў свой замак.

IЗАБЭЛА. Адкуль?

УРБЕНА. Бог ведае адкуль. Але, галоўнае, ён быў вельмi храбры i не баяўся адзiн выступiць супраць хеўры разбойнiкаў. I вось ён пачуў нейкi шоргат у сябе за спiною. Рыцар павярнуўся i ўбачыў сатану, якi гнаўся за iм. Сэрца рыцара сцiснуў магiльны холад. Ён прышпорыў каня i пагнаў наўскач, спадзеючыся ўцячы ад д'ябла. I вось у тую хвiлiну, калi, здавалася, ён ужо ўратаваўся ад князя цемры, ягоны конь трапiў у яму, а рыцар упаў на корч i прапароў сабе жывот. Ён памёр праз тры днi ў страшэнных пакутах.

IЗАБЭЛА. I чаму гэтая размова са мною нагадала вам гэтую гiсторыю?

УРБЕНА. Таму што за д'ябла ён прыняў дварняка, якi пабег за iм, спадзеючыся на прытулак i кавалак мяса. Гэтага рыцара забiў не чорт. Яго забiў уласны страх, якi прымусiў яго выбраць няправiльны шлях.

IЗАБЭЛА. Вы думаеце, я выбрала няправiльны шлях?

УРБЕНА. Ты ведаеш, як бiцца з ворагам. Ты ўмееш адсячы галаву адным ударам. Ты ведаеш, каго трэба забiць, каб пазбавiць моцы варожае войска, i як не даць забiць сябе. Ты вучылася, як жыць. Твой бацька добра вучыў цябе. Але што ты ведаеш пра жыццё манастыра? Гэта шлях цёмны для цябе. Ягоныя ямы i пасткi табе невядомыя.

IЗАБЭЛА. Якiя тут могуць быць пасткi?

УРБЕНА. (усмiхаецца): Ты мне не верыш. Сапраўды, хто я такая, каб указваць Iзабэле з П'емонта. Я прыйшла сюды, каб даць табе шанс.

IЗАБЭЛА. Шанс?

УРБЕНА. Я магу зрабiць так, што ты паедзеш адсюль. А пагутару з Iгуменняй. Яна паслухае мяне.

IЗАБЭЛА. Хто вы такая?

УРБЕНА. Не мае значэння. Ты згодная?

IЗАБЭЛА. Не. Я прыняла рашэнне. Я прыйшла сюды служыць Богу.

УРБЕНА. Богу не патрэбная твая ўпартасць.

IЗАБЭЛА. Не!

УРБЕНА. Як хочаш. Толькi будзь гатовая да карча ў тваiх грудзях. А гэта вельмi балюча. Вельмi...

IЗАБЭЛА. Бог дапаможа мне.

УРБЕНА. Бог табе не дапаможа... (Раптам заходзiць сястра Ганорыя).

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Што тут адбываецца? Сястра Урбена?

УРБЕНА. Мяне тут не было, Ганорыя.

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Слухаю.

УРБЕНА. Бывай, Iзабэла. (Ганорыя). Марыя - там... (Выходзiць).

СЯСТРА МАРЫЯ. Даруйце, сястра Ганорыя. Мяне не павiнна тут быць. Гэта, гэта ўсё мая вiна...

IЗАБЭЛА. Не слухайце яе. Яна няпраўду кажа. Яна спрабуе выгарадзiць мяне...Гэта я...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Маўчаць! Цi вы забылiся на загад нашай Мацi-Iгуменнi? Я бачу, зусiм прыстойнасць страцiлi. Гандаль учынiлi ў месцы служэння Богу нашаму?

СЯСТРА МАРЫЯ. Сястра Ганорыя, сястра Ганорыя, прашу вас, не кажыце Мацi-Iгуменнi. Сястра Iзабэла страцiла прытомнасць, я проста...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Не трэба мне нiчога тлумачыць. Ты парушыла манастырныя правiлы - гэта анафема!

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя, малю вас...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. (Iзабэле): Ты - працаваць! (Сястры Марыя). Толькi таму, што тваё парушэнне адбылося з-за мiласэрнасцi.

СЯСТРА МАРЫЯ. Яна ўпала, я...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Толькi таму я... (паўза) я нiчога не раскажу Мацi-Iгуменнi.

СЯСТРА МАРЫЯ. (Кiдаецца ёй ў ногi). Дзякуй, сястра, дзякуй... Век не забуду вашае ласкi. Што ноч буду малiцца за вас...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Iдзi. Спадзяюся, больш такое не паўторыцца.

СЯСТРА МАРЫЯ. Не, не... Даруйце. Саграшыла...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Блаславi цябе Бог. Iдзi. (Сястра Марыя выходзiць. Iзабэле). Што стаiш? Працы няма? (Iзабэла кiдаецца да вядра). Толькi пакорлiвасць, малiтва i няўхiльнае выкананне правiлаў i распараджэнняў Мацi-Iгуменнi можа вылечыць твой хворы дух i выгнаць дэманаў з тваёй душы. Што глядзiш? Працуй!

(Выходзiць).

Сцэна 7

(Iзабэла працуе. З'яўляецца сястра Iаанна).

СЯСТРА IААННА. Вазьмi корань мандрагоры i жука скарабея, патаўчы iх у меднай ступцы, змяшай з адварам ляцыны i бурштынавым парашком, а калi настане трэцяя поўня пасля Вялiкадня, дай гэта злому, i ён стане добрым...

IЗАБЭЛА. Ты хто?

СЯСТРА IААННА. (паўтарае як у люстэрку): Ты хто?

IЗАБЭЛА. Ты паўтараеш за мною?

СЯСТРА IААННА. Ты паўтараеш за мною?

IЗАБЭЛА. Табе нельга гаварыць са мною. Нiкому нельга размаўляць са мною. Так загадала Мацi-Iгумення.

СЯСТРА IААННА. А табе можна размаўляць са мною?

IЗАБЭЛА. Дзiўныя пытаннi ты задаеш..

СЯСТРА IААННА. А ты ведаеш, колькi зорак на небе?

IЗАБЭЛА. Не.

СЯСТРА IААННА. 999 разоў па 999. Вось колькi. Не ведаеш, а чаму не пытаешся?

IЗАБЭЛА. Неяк да галавы не брала. Гэта справа астролагаў. А ты сама адкуль ведаеш7

СЯСТРА IААННА. Вось бачыш, i ты пачала задаваць пытаннi. (Смяецца). Калi з'есцi пялёсткi кветкi грымотнiку, запiць iх авечым малаком, а затым легчы на канюшыну, а за пазуху палажыць крывую iголку, то заснеш i ў сне ўбачыш адказ на ўсялякае пытанне.

IЗАБЭЛА. Дзiўная ты, як цябе завуць?

СЯСТРА IААННА. Але ты не з'ела пялёстак кветкi грымотнiку, i ў цябе за пазухай няма крывой iголкi. Значыцца, мне нельга табе адказваць.

IЗАБЭЛА. А я тады таксама не скажу, хто я.

СЯСТРА IААННА. А я ведаю, ведаю. Ты - жанчына-зверанё, але Пан Бог злiтасцiвiўся над табою i адкрыў святую iсцiну, адрэзаў твае кiпцюры i вырваў iклы. Але Ён яшчэ не зняў драконавую луску з твайго сэрца.

IЗАБЭЛА. Што ты ведаеш пра маё сэрца?

СЯСТРА IААННА. Яно падобнае да бутона ружы. Адкрыеш яго, а там аса! Вз-з-з-з... Кранеш пальцам, яна ўкусiць. I ўкус яе атрутны... А ўсiм так хочацца адкрыць бутон.

IЗАБЭЛА. Чаму?

СЯСТРА IААННА. Бутон чароўны. Ён пахне цудоўна, як ружа, сунiцы, сырадой i маленькае дзiця. Ён прыгожы, як улонне дзевы. Кожна захоча яго паглядзець. Захоча, i памрэ ад укусу атрутнай асы.

IЗАБЭЛА. А ты даўно ў манастыры?

СЯСТРА IААННА. Калi заплюшчыць вочы, час iдзе павольна, як уначы. Паглядзi на свечку, i час згарае хутка-хутка. Бог кожнаму даў сваю меру. У кветачкi свая, у павучка - свая, у вала - свая, а ў анёла - свая...У кожнага стварэння зямнога i нябеснага свая...

IЗАБЭЛА. А чым ты тут займаешся?

СЯСТРА IААННА. Слухаю.

IЗАБЭЛА. Што?

СЯСТРА IААННА. Казкi...

IЗАБЭЛА. Казкi?

СЯСТРА IААННА. А ў адказ спяваю песнi.

IЗАБЭЛА. А хто табе распавядае казкi? Сёстры манастыра?

СЯСТРА IААННА. Дурнiчка ты. У манастыра няма сёстраў. Манастыр адзiн. Ён магутны i стары. Раней гэта быў вялiкi святы. Ён жыў у старажытнай пустынi Iардан, еў зямлю i скарпiёнаў, хадзiў голы i раздзiраў сабе скуру вострымi каменнямi. Каб раны ўвесь час крывавiлi. Ён малiўся Богу i не ведаў людзей. I вырашыў Гасподзь, што ён занадта святы i магутны, i не ўзяў яго на неба, а пакiнуў навечна на зямлi. Ператварыў яго ў камень, i стала спiна ягоная вежаю, рукi - мурамi, ногi - брамаю, сэрца - царквою, страўнiк - трапезнай, галава келлямi, печань - сутарэннем.

IЗАБЭЛА. Паслухай, паслухай. Я бачу, што ты багата ведаеш. Толькi мне здаецца, што нам усё роўна нельга шмат размаўляць. Сястра Марыя ўжо паплацiлася...