Андрей Курейчик - Пемонцкi звер (на белорусском языке)

• Название: Пемонцкi звер (на белорусском языке)
• Автор: Андрей Курейчик
• Жанр: История

---

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Ага, праўда... Скажаш ёй што - зазлуецца. Тады склепу не пазбегнуць.

СЯСТРА БЕРНАРДА. А склеп цяпер халодны, сыры... Ды i поганi там усялякай завялося. Кажана нядаўна бачылi.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Да ну?

СЯСТРА ГАННА. А можа нашыя страхi, ну, наконт сястры Iзабэлы дарэмныя?

СЯСТРА БЕРНАРДА. Дай Бог, дай Бог...

СЯСТРА ГАННА. Так яно i ёсць, бо сястра Iзабэла такая набожная, такая цiхая.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. А да споведзi не ходзiць.

СЯСТРА БЕРНАРДА. А калi пра хворага, пра рыцара гэтага пачынаюць раварыць, маўчыць. Маўчыць або выходзiць адразу.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Падазрона гэта.

СЯСТРА ГАННА. Проста вам пагутарыць няма пра што. Вось i ўсё.

СЯСТРА БЕРНАРДА. Дай Бог, дай Бог.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Даруй нам, Божа, нашыя страхi. Людзi грэшныя. I думкi ў iх грэшныя...

СЯСТРА ГАННА.. А ўсё ж такi шкада iх...

СЯСТРА БЕРНАРДА. Каго?

СЯСТРА ГАННА. Iзабэлу i гэтага рыцара. Цяжка iм, напэўна.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Дурнiца ты. I гэтага ўжо нiчым не паправiш. Хадзем.

СЯСТРА БЕРНАРДА. А мне казалi, што ён яе проста па iменi называе.

СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Да ты што? А хто казаў?

СЯСТРА БЕРНАРДА. Ёсць крынiцы...

СЯСТРА ГАННА. Напэўна, гэта ён, калi трызнiў.

СЯСТРА БЕРНАРДА. Ага, калi трызнiў.

(Перамiгваюцца i выходзяць).

Сцэна 22

(Заходзiць Урбена i чакае. Заходзiць сястра Iаана).

УРБЕНА. Iаана, пачакай.

СЯСТРА IААННА. Хто кажа "Iаана пачакай"? Урбена, ты?

УРБЕНА. Куды ты?

СЯСТРА IААННА. Куды ногi iдуць. Куды вочы глядзяць. Ад болю прэч!

УРБЕНА. Табе прычынiлi боль?

СЯСТРА IААННА. Боль... (Плача). Сэрца колюць iголкаю. Колюць i колюць...

УРБЕНА. Гэта Iзабэла коле тваё сэрца iголкаю? Так?

СЯСТРА IААННА. I няма трыпутнiку, каб прыкласцi да ранкi.

УРБЕНА. Хадзi сюды. Хадзi да мяне. Раскажы мне пра свой боль, табе стане лягчэй.

СЯСТРА IААННА. Лягчэй? А можа, я не хачу, каб мне было лягчэй?

УРБЕНА. Можа i не хочаш...

СЯСТРА IААННА. Хто ведае, чаго я хачу? Я хачу, каб сонца зрабiлася сiнiм, а зямелька - мягкай i цёплай, як немаўля, каб ляжаць ў ёй глыбока-глябока i бачыць сны... Або не!

УРБЕНА. Што не?

СЯСТРА IААННА. Апошнiм часам у сне я бачу чартоў замест анёлаў. Нават у краiне Рэз завялiся д'яблы, чарцяняты, макрыя, слiзкiя, з лускаю на храпе i членамi стаўма. I ўсе рагатыя! Да чаго гэта, Урбена?

УРБЕНА. Я не ўмею тлумачыць сны. Ты шмат думаеш пра Iзабэлу?

СЯСТРА IААННА. Шмат? Не. Я думаю пра яе ўвесь час. Хiба гэта шмат? Але думаць гэта яшчэ нiчога.. Уяўляць яшчэ нiчога... Але бачыць!

УРБЕНА. Нешта адбываецца з табою, калi ты яе бачыш?

СЯСТРА IААННА. Навошта ты ў мяне пытаеш?

УРБЕНА. Раскажы мне.

СЯСТРА IААННА. А ты пакажы мне свой твар.

УРБЕНА. Ты хочаш бачыць мой твар?

СЯСТРА IААННА. Так.

УРБЕНА. Добра (Паднiмае пакрывала).

СЯСТРА IААННА. Ух. Якi ён брыдкi. Навошта ты хаваеш такi брыдкi твар? (Смяецца). Даўно гнiеш?

УРБЕНА. Даволi даўно.

СЯСТРА IААННА. Але ты яшчэ не зусiм згнiла. А вочы? Ты што-небудзь бачыш iмi? Ххiба можна бачыць гнiлымi вачыма? Напэўна, праз iх увесь свет здаецца гнiлым. А ў цябе на твары яшчэ не завялiся чарвякi? Гэта, напэўна, будзе вельмi казытаць... Цiкава, толькi ты так смярдзiш. Фу. Як гэта - жыць i адчувацб смурод уласнага гнiення?

УРБЕНА. Непрыемна.

СЯСТРА IААННА. Хутка ў цябе зусiм не будзе нi носа, нi вачэй, нi языка. Тады мы зможам узяць пчалiны воск i хваёвую смалу i зляпiць табе новы нос, якi захочашю а замест вачэй засунуць балотных мушак, а замест языка - яловую шышку, ўчокi мы намажам бурачным сокам, i будзеш ты ў нас красуня-прыгажуня...

УРБЕНА. Я хутка памру, Iаана...

СЯСТРА IААННА. Я таксама хуiка памру. Калi буду глядзець на яе!

УРБЕНА. Раскажы мне, што з табою адбываецца, калi ты глядзiш на яе.

СЯСТРА IААННА. Я калi ўбачыла яе, падумала, Гасподзь мне анёлка прыслаў, анёлачка...I загаварыла з ёю i зразумела, што яна i я - адзiнае. Сёстры мы. Яна мне, я ёй... Быццам блiзняткi, яе боль - мой боль, яе радасць - мая... Я хацела, каб мя нiколi не расставалiся, нiколi! Толькi яна падманула мяне.

УРБЕНА. Ты казала, штосьцi адбываецца зтабою, калi ты яе бачыш...

СЯСТРА IААННА. Так, адбываецца... Калi я бачу яе, яе твар, белы нiбы шлюбны ўбор, яе вочы, блiкучыя, як iльдзiнк, яе вусны, пунсовыя i мяккiя, яе шыю... Калi я бачу яе пальчыкi на нагах, Урбена.... Мне становiцца цёпла. Па ўсiм целе разлiваецца дзiўная млосць... Я адчуваю, як налiваюцца мае грудзi i саскi становяцца як дзве маленькiя цвёрдыя пацеркi. Дакранешся да iх - i ўся задрыжу! I ўнiзе стане цёпла i прыемна. Улонне маё адкрыецца.. Гэта так салодка i прыемна! I мне захочацца стаць змяёю i кошкаю, i ашчаркаю, i расамахаю, выгiнацца i курчыцца, i вярцецца, i лашчыцца, i каб хто-небудзь рваў i расцягваў, гнуў i душыў мяне...

УРБЕНА. Ты праўду гаворыш?

СЯСТРА IААННА. Не. Вядома, не. Усё выдумала. Усё... Ляжала ўначы i ўсё прыдумла. А ты паверыла? (Раптам хiтравата ўсмiхаецца). А можа i не ўсё. Можа, толькi крышку прыдумала. Сама не ведаю. А як гэта называецца?

УРБЕНА. Гэта страсць, Iаана.

СЯСТРА IААННА. Ты ведаеш, што такое страсць?

УРБЕНА. Кожная жанчына зазнае ў жыццi страсць, Iаана. Калiсьцi мне таксама хацелася лашчыцца i выкручвацца ад жаданняў, што апаноўвалi мяне. Толькi гэта было даўно.

СЯСТРА IААННА. А Iзабэла чэрствая! Яна ведае ўсё i мучыць мяне!

УРБЕНА. Хочаш, я прывяду табе мужчыну?

СЯСТРА IААННА. Мужчыну?

УРБЕНА. Ён спаталiць тваю страсць. Я прывяду табе прыгожага, маладога мужчыну. Ён будзе нават высакародным, калi пажадаеш.

СЯСТРА IААННА. Не! Мужчыны ўсе падобныя на казлiшч. У iх барада i рогi! Яны б'юцца памiж сабою, гаварыць не ўмеюць, а толькi мекаюць i бекаюць. Навошта мне казлiшча? У яго ж няма такiх пальчыкаў на нагах?

УРБЕНА. Але Iзабэла не зможа спаталiць твае страсцi...

СЯСТРА IААННА. Ды няма ў мяне анiякай страсцi, Урбена! З чаго ты ўзяла? Няма... Табе проста скрозь гнiлыя вочы здалося... Ды i няважна гэта. Я запытаю ў травак. Яны ведаюць, яны дапамогуць... Яны заўсёды мне дапамагаюць. Галоўнае знайсцi трапутнiк i прыкласцi яго да сэрца, дзе iголка ўкалола - рана i загоiцца. I iншыя траўкi ёсць.. I яшчэ трэба выгнаць чарцянятаў з краiны Рэз... (Забягае сястра Марыя).

СЯСТРА МАРЫЯ. Iзабэлу, Iзабэлу не бачылi?

СЯСТРА IААННА. Бачылi Iзабэлу - яна стала як абгрызеная костка. Толькi хто яе абгрыз?

УРБЕНА. Яе няма тут. Што такое, Марыя?

СЯСТРА МАРЫЯ. Сястра Ганорыя яе шукае. Ой, ктосьцi ёй нешта сказаў пра Iзабэлу. Яна такая раз'юшаная!

СЯСТРА IААННА. Калi ў раз'юшанасцi з'есцi вугельчык - можна дыхаць полымем, як дракон!

УРБЕНА. Што ёй сказалi?

СЯСТРА МАРЫЯ. Нiхто не ведае.

СЯСТРА IААННА. Яе трэба папярэдзiць! Яе трэба схаваць ад Ганорыi. Я адшукаю яе. Бяжым, сястра Марыя, хутчэй. (Яны выбягаюць).

УРБЕНА. Позна ўжо папырэджваць. Позна...

(Урбена выходзiць).

Сцэна 23

(Заходзiць сястра Ганорыя, за ёю Iзабэла).

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя, сястра Ганорыя, я праше вас!..

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Позна!

IЗАБЭЛА. Малю, выслухайце мяне!

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я ўсё ведаю.

IЗАБЭЛА. Вы не так..

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. (перапыняе) Так! Так! Цябе чакае анафема. Д'ябальскi ты выпладак. Чартоўка, чартоўка - вось ты хто! Гарэць табе ў пекле.

IЗАБЭЛА. Усё не так, як вы думаеце...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Дрэнь! Цябе спаляць! Цябе i твайго палюбоўнiка!

IЗАБЭЛА. Не кажыце так.

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Як ты смееш?! Распуснiца! Як ты адважылася ў святых сцянах, што далi табе прытулак, такое распуства ўчынiць!

IЗАБЭЛА. Я...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Што? Скажаш, выпадкова атрымалася? Так? Чорт падбiў? Без памяцi была? Сiлай цябе прымусiлi? А? Маўчыш? Адказаць няма што? Дрэнь! Распуснiца! Вядзмарка! Але цяпер табе канец. А я ж адразу ведала, адразу, як толькi цябе ўбачыла, як толькi ты пераступiла паог манастыра, я адразу зразумела, што ты не Богу, але д'ябалу, страсцям сваiм служыць прыйшла. Ну што, нецешылася? Задаволiла Страсцi? Ганарышся грэхападзеннем сваiм, а? Юрлiвая дрэнь!

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя, умаляю вас, заклiнаю вас, злiтуйцеся...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Сама падсцiлаешся, пралюбадзейнiчаеш, а цяпер злiтуйцеся? Не ўжо! Канец табе! Табе i твайму палюбоўнiку!

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя...

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я буду глядзець, як ты будзеш курчыцца на агнi.

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя!

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. А яму адсякуць ягоны адростак, скормяць яго псам, а самога павесяць на круках! Ён доўга будзе пакутаваць!

IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя!

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Але перад вогнiшчам ты паглядзiш на гэта! Дрэнь!

IЗАБЭЛА. (раптам у шаленстве): Сама дрэнь! Не смей так са мной размаўляць! (Хапае камень i ў шаленстве б'е сястру Ганорыю па галаве. Тая нежывая падае). Не смей! Я Iзабэла з П'емонта! I ты - тля! Нiхто не можа мне гаварыць такое! Нiхто! Нiхто! Нiхто! (Паўза. Камень выпадае з рук. Яна глядзiць на труп). Божа... Што ж ты нарабiла, сястра Ганорыя. (Схiляецца над целам. Плача). Што ты нарабiла?.. Божа, за што ўсё гэта. Няўжо ты ўззлаваўся на мяне, Божа? Я шчыра, шчыра iмкнулася да Цябе. Служыць Табе хацела...Як жа гэтак? Цяпер усё, усё страцiла сэнс. Хто я цяпер? Хто? Што ты нарабiла, сястра Ганорыя...