Андрей Курейчик - Пемонцкi звер (на белорусском языке)

• Название: Пемонцкi звер (на белорусском языке)
• Автор: Андрей Курейчик
• Жанр: История

---

ФIЛIП. (Упарта) Я вярнуся.

СЯСТРА МАРЫЯ. Вяртайся.

ФIЛIП. Ты хiба не разумееш, што з табою будзе?

СЯСТРА МАРЫЯ. Я ведаю.

ФIЛIП. Ты не баiшся?!

СЯСТРА МАРЫЯ. Не? Чаму? Са мной жа Гасподзь. Я за цябе малiцца буду. Абдумайся... (Фiлiп хутка выходзiць. Яму наўздагон шэптам). Памажы яму, Божа...

Сцэна 32

(Пачынаецца суд над Iаанай. Выходзяць усе манашкi. Затым бiскуп i Мацi-Iгумення. Прыводзяць Iзабэлу).

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Царква Хрыстовая ёсць слова i воля Ягоныя на зямлi. Улада Царквы ёсць улада Бога Нашага Iсуса Хрыста, якi пацярпеў за людзей на крыжы i ўзнёсся на Нябёсы, каб, калi надыдзе час, вярнуцца зноў i чынiць суд над кожным. Пакуль жа Царква - перст Божы на зямлi i чынiць суд (з) iмем Ягоным над усякiм : над высакародным i простым чалавекам, iмператарам i рабом. Сёння я, уладаю Бога Нашага, бiскуп Альберт выклiкаю на суд манашку Невельскага манастыра Iаану. Увядзiце падсудную.

(Уводзяць Iаану. Яна ў адной кашулi, басанож).

СЯСТРА IААННА. (Напявае):

Птушкi боскiя лятаюць

I шчабечуць, i ляпечуць.

Залацiстымi крыламi

Б'юцца з чорнымi арламi.

СЯСТРА БЕРНАРДА. Яна зусiм звар'яцелая...

СЯСТРА ГАННА. Няшчасная. Розум пакiнуў яе.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Бог пакiнуў яе!

СЯСТРА IААННА. Бог любiць дудачкi. Не чытайце Яму малiтваў. Малiтвы словы. Не рабiце яму пастоў. Пасты - гардыня. Не ўтаймоўвайце дзеля яго сваю плоць. Плоць - марнасць. Грайце яму на дудачцы, на чарацiне. Толькi грайце радасна, Ён любiць, калi радасна... Ён любiць танцы.... (Танцуе). Ну чаму ж вы не танцуеце? Бог любiць, калi яму танцуюць. Танцуюць i спяваюць. (Спявае).

Птушкi боскiя б'юцца храбра:

Крылы з золата, дзюбы цвёрдыя,

Вырываюць сэрцы гордыя,

Кроў хлябтаюць, быццам воду п'юць...

СЯСТРА МАРЫЯ. Спынiце яе. Гэта невыносна! Матушка... (Мацi-Iгумення маўчыць).

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Сястра Iаана, адкажы шчыра, як будзеш адказваць перад Богам Нашым, цi забiла ты траўнымi зёлкамi або вядзьмарскiм чараўнiцтвам высакароднага рыцара, якi пацярпеў за веру, сiра Жафрэя Гi, графа Дзюмалон?

СЯСТРА IААННА. Дайце чалавеку кветачку, а можа, ён Гасподзь. Вы дадзiце кветачку, ён усмiхнецца. Гасподзь усмiхнецца: i стане неба золатам, вада срэбрам, лiстце - малахiтам, зямля - сурмою. Людзi стануць анёламi i паляцяць ва ўсе бакi, як райскiя птушкi... Паляцяь i ўбачаць зверху, што зло малае, а дабро вялiкае. I палюбяць божаньку. Дайце чалавеку кветачку...

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Якiя травы ты дала параненаму рыцару Жафрэю Гi?

СЯСТРА ГАННА. Яна нiчога не разумее. Нашто яе пытацца?

СЯСТРА IААННА. А раптам я ведаю адказ? Я яму травак не давала. Я яго дала травкам. Ён лёг у зямельку i стаў ён улоннем жыватворным для ўсялякага насення, i з яго праратуць верас духмяны i казялец, i макi, i цэлы луг, i цэлы лес... Дзеля таго, каб стварэннi божыя ласкай боскаю ўзрадавалiся...

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Гэта дарэмна. Яна не хочы адказваць.

СЯСТРА IААННА. Адказваць? А навошта? Хiба ёсць справядлiвасць на гэтай зямлi? Калi самы блiзкi чалавек табе здраджвае, а ты яму, а ён зноў табе? Цi ёсць дабро? Не! Не! Не! Што, радуецеся? Па мордах бачу, радуецеся! Толькi вы рана радуецеся! Рана! Бо драконавы зубы сееце. Я ведаю таямнiцу. Чуеце мяне? Я ведаю таямнiцу! I сказаў мне ЁН!

СЯСТРА МАРЫЯ. Гасподзь?

СЯСТРА IААННА. Д'ябал! Д'ябал! Сатана! Вельзевул! Люцыфер! Ён тут, чуеце мяне? Тут! З намi, сярод вас. Вы самi вырасцiлi яго ў вашых каменных сэрцах. Як скарлупаю абаранiлi iмi зародкi зла. Але ўзмацнеў Сатана. I валадарства ягонае блiзка!

СЯСТРА ВЕНТУРЫЯ. Яна апантаная...

СЯСТРА IААННА. Маўчаць! Бо кожнае слова ваша - змяя. I распаўзаюцца яны па зямлi. I джаляць, i пажыраюць адзiн аднаго, i пладзяць новых гадоў, а тыя новых... I пакрыюць яны зямлю, ад пекла да неба! А вы ўсё вырыгваеце змеяў, жабаў, каб была пажыва чортам!

СЯСТРА БЕРНАРДА. Божа, уратуй...

СЯСТРА IААННА. Не ўратуе! Наблiжаецца Армагедон. Бо зло авалодала зямлёй. Праўда - здохла. Труп яе вы штурхаеце нагамi. Няма людзей на зямлi. Зверы, звяругi пазапаўзалi ў чалавечую скуру, гавораць чалавечыю моваю, суюць члены свае ў жанчын, каб тыя нараджалi iм ў слiзi i крывi новых пачвар. I маўчыць Гасподзь! Слёзы ягоныя горкiя як палын. Але вы не адчуваеце смаку. У вас у роце кроў i жабы. Жарыце iх! Жарыце! Душыце iх зубамi, каб адчуць кiшкi iх на языку! Але радуецца Сатана! Служыце яму! Малiцеся яму! Пасцiцеся! Прымайце прычасце! Абдзiрайце каменныя сэрцы вашыя. (Пераможна смяецца). Таму што хутка канец!

IЗАБЭЛА. Iаана, Iаана...

СЯСТРА IААННА. Хто клiча мяне анёльскiм голасам?

IЗАБЭЛА. Гэта я, Iзабэла. Iзабэла. Ты пазнаеш мяне?

СЯСТРА IААННА. Iзабэла.

IЗАБЭЛА. Хадзi сюды. (Бярэ яе рукi з свае). Супакойся. Супакойся.

СЯСТРА IААННА. Вакол мяне скрозь чэрцi. Яны хочуць спалiць мяне.

IЗАБЭЛА. Забудзь пра iх. Ты хворая...

СЯСТРА IААННА. Мне страшна... Я не чую песень кветак. Iх хтосьцi вытаптаў. Паглядзi. (Кленчыць i цалуе каменную падлогу). Паглядзi, зусiм няма травы... пустэча. Халодны камень... Усё памерла.

IЗАБЭЛА. Гэта тут. Але ты ж мне распавядала пра краiну, дзе заўсёды растуць цудоўныя кветкi...

СЯСТРА IААННА. Пра краiну Рэз?

IЗАБЭЛА. Так, пра краiну Рэз... Там луга i далiны Госпада, там кветкi i святло круглы год...

СЯСТРА IААННА. Там туберозы...

IЗАБЭЛА. Так, там туберозы...

СЯСТРА IААННА. I ходзiць Гаподзь?

IЗАБЭЛА. I ходзiць Гасподзь.

СЯСТРА IААННА. Я вельмi люблю краiну Рэз. Скажы, толькi не хлусi мне, я буду там?

IЗАБЭЛА. Так.

СЯСТРА IААННА. А ты?

IЗАБЭЛА. I я... Я таксама буду там.

СЯСТРА IААННА. Будзеш?

IЗАБЭЛА. Абавязкова буду. Ты мяне чакай.

СЯСТРА IААННА. Я буду цябе чакаць. Я спляту табе вянок.

IЗАБЭЛА. Добра...

СЯСТРА IААННА. Мы будзем гуляць з табою. I Гасподзь будзе гуляць з намi...

МАЦI-IГУМЕННЯ. (Бiскупу) Вашае рашэнне?

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Яна апантаная. На агонь! (Iаану хапаюць i цягнуць прэч).

СЯСТРА IААННА. (крычыць) Ты абяцаеш, што будзеш там?

IЗАБЭЛА. Абяцаю! Чакай мяне!

(Усе выходзяць акрамя Мацi-Iгуменнi i Iзабэлы).

Сцэна 33

IЗАБЭЛА. Навошта гэта ўсё было?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Так хацеў бiскуп.

IЗАБЭЛА. Даўно яна такая?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Усё жыццё.

IЗАБЭЛА. Яе спаляць?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Так.

IЗАБЭЛА. Вы нiчога не зробiце, каб уратаваць яе?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Не.

IЗАБЭЛА. Яна зусiм, зусiм безабаронная. Яна ад любвi яго забiла, ад любвi да мяне.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Цяпер гэта неважна. Яе сёння спаляць

IЗАБЭЛА. А мяне?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Цябе?

IЗАБЭЛА. Калi мяне спаляць?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Пад сцянамi манастыра стаiць войска герцага Нармандскага. Ён патрабуе, каб я выдала цябе.

IЗАБЭЛА. Дык вось чаму я яшчэ жывая. Гэта гандаль. Ну як, пашчасцiла пагандляваць?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Пашчасцiла.

IЗАБЭЛА. I колькi я каштую?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Дорага.

IЗАБЭЛА. Выдатна! Ты прадбачлiва паступiла, калi прыняла мяне ў манастыр. Пад тваёю ўладаю зусiм задарам апынулася Iзабэла з П'емонта. Грэх гэта не скарыстаць. А заадно i пазабаўляцца. Усе гэтыя жарты з пакорлiвкасцю, мыццём падлогi. Параненага мне падсунула. Ты дрэсiравала мяне як сабаку. Толькi сталася так, што воўка выдрэсiраваць нельга. I вось цяпер, ты цягнула да апошняга, каб пазбавiцца ад мяне як мага выгадней. Выдатна! Невельскi манастыр будзе толькi квiтнець пад такiм кiраваннем. Дык калi ты мяне выдаш?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Я магу цябе выдаць.

IЗАБЭЛА. Дык вось i выпадак. Што ты марудзiш? Клянуся, герцаг не забудзе такога падарунка. Ты аддала Iаану бiскупу, мяне - герцагу. Ад абодвех злачанак пазбавiлася, а сама быццам чыстая перад Богам засталася. Добрая здзелка з сумленнем.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты скончыла?

IЗАБЭЛА. Так.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Я адмовiла герцагу.

IЗАБЭЛА. Адмовiла?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты паедзеш з манастыра сёння ж. Васалы твайго бацькi чакаюць цябе. Яны даставяць цябе ў П'емонт.

IЗАБЭЛА. Ты адпускаеш мяне?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Так.

IЗАБЭЛА. Чаму?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты не манашка. I нiколi не была ёю. Ты не змагла пакiнуць свет, свет прыйшоў з табою. Я не магу судзiць цябе. Я не магу судзiць свет, бо такiм яго стварыў Гасподзь. Нiхто не вiнаваты. Але ты паедзеш...

IЗАБЭЛА. А герцаг...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Герцаг. Герцаг проста не ўяўляе сабе, што яго чакае. Ты ўзначалiш П'емонцкi клан, аб'яднаеш баронаў. Ты заб'еш яго.

IЗАБЭЛА. Альбо ён заб'е мяне...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Не, Iзабэла. Я бачу агонь у тваiх вачах. Ты заб'еш яго. Ты будзеш магутнай, Iзабэла. Ты зноў закладзеш Невельскi манастыр.

IЗАБЭЛА. Што?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Заўтра герцаг пачне штурм.

IЗАБЭЛА. Але...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён прыехеў па цябе. Ты ягонае выратаванне або пагiбель. Ён не паедзе без цябе. Заўтра ён пачне штурм.

IЗАБЭЛА. Навошта ты iдзеш на гэта?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Не дзеля цябе.

IЗАБЭЛА. Навошта? Ён жа заб'е ўсiх, усiх. Каб не засталося нiводнага сведкi ягонага злачынства.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты думаеш, я баюся смерцi?

IЗАБЭЛА. Ты - не. А астатнiя? Пра iх ты падумала? Iх жа ўсiх пусцяць пад нож.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты не зразумела. Манастыр пракляты, апаганены.

IЗАБЭЛА. Але я...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты толькi сродак. Я памылiлася, калi прыняла цябе. Хоць, пэўна,ўсё роўна б не адмовiла, нават, калi б ведала, да чаго гэта прывядзе. Праз цябе мы страцiлi святасць, мы страцiлi дух, якi гэтыя сцены захоўвалi чатырыста гадоў. У манастыры пасялiўся грэх. Значыць манастыру канец. Мы абавязаны загладзiць вiну сваёй крывёю. Усе... Пакорлiвасць i лагоднасць. Не рабi зла, але прымай. Прымай як пакаранне Бажае за грахi. Пакорлiвасць перад злом, гордасцю, жорсткасцю... Лагоднасць... Ягняты, якiх вядуць на пагiбель.. Хiба не пра гэта казаў Хрыстос? Хiба не праз гэта мы здабываем збавенне i веру. Я не магла выдаць цябе. Але ўсе мы, калi захоча Гасподзь, усе мы, хто верай i праўдай служылi яму, прымем смерць пакорлiва, з радасцю i надзеяй...